حسن سبیلان اردستانی

"این پژوهش به تحلیل و بررسی میزان تحقق اصول، اهداف و سیاست‌های خبری اعلام و اجرا شده در سازمان صداوسیما می‌پردازد. مجموعه ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر یک موسسه خبری یا بنگاه رسانه‌ای در طول زمان تغییر پیدا نکرده و سیاست‌های خبری بر اساس آنها طرح و تدوین می‌شود. در این پژوهش نیز اصول، اهداف و سیاست‌های خبری با مراجعه به بیانات حضرت امام (ره)، مقام معظم رهبری، قانون خط مشی کلی صداوسیما و دیگر اسناد و مدارک سازمان، استخراج شده و بر مبنای اهداف کلی تحقیق مقوله‌بندی شده‌اند. برای بررسی میزان انطباق اخبار صداوسیما با اصول، اهداف و سیاست‌های خبری، یک دورة سه‌‌ماهه به عنوان جامعه آماری انتخاب شد و با استفاده از روش نمونه‌گیری نظام‌مند، 28 روز از این دوره، به عنوان نمونه تحقیق تعیین گردید، نتایج این بررسی نشان داد که صداوسیما در تحقق اصول، اهداف و سیاست‌های خبری، با رویکرد سلبی موفق و در مقابل، در اجرای اصول، اهداف و سیاست‌های با رویکرد ایجابی دچار کاستی‌هایی است. رویکرد سلبی شامل نبایدهایی است که در اصول، اهداف و سیاست‌های خبری سازمان آمده است مثل مغایرت نداشتن اخبار با موازین اسلامی و مؤلفه‌های وحدت ملی، در مقابل رویکرد ایجابی در برگیرنده بایدهایی است که در فعالیت‌های خبری صداوسیما مورد توجه قرار می‌گیرد مثل عینیت‌گرایی در خبر، جامعیت پوشش خبری، امیدبخشی و آرامش‌دهی، بالا بردن سرعت اطلاع رسانی و … "

«تبلیغات‌ در خبر» گفتمانی‌ انتقادی‌ در مطالعات‌ خبری‌ است‌. به اعتقاد اندیشمندان‌ این‌ حوزه، با وجود آن که رسانه‌های‌ خبری‌ ادعای‌ اطلاع‌رسانی‌ صرف‌، عینی‌ و واقعی‌ را دارند فراگرد اطلاع‎رسانی‌ آنها به‌ نحوی‌ است‌ که‌ خبر با خارج شدن از جنبه‌ اطلاع‎رسانی‌ جنبة‌ تبلیغاتی‌ به‌ خود می‎گیرد‌ و ایدئولوژی‌ صاحبان‌ رسانه‌ها را بر مخاطبان‌ تحمیل‌ می‌کند، اما تبلیغات‌ در خبر یا خارج‌ شدن‌ خبر از اطلاعات‌ واقعی‌ و تبدیل‌ آن‌ به‌ تبلیغات‌، امری‌ مشهود نیست. اصولاً مخاطبان‌ با اعتقاد به بی‌طرفی‌، بی‌غرضی‌، جامعیت‌، صحت‌ و قابلیت‌ رسانه‌ که‌ به طور کلی‌ به‌ آن‌ اعتبار رسانه‌ می‌گویند، اخبار رسانه‌ها را باور می‌کنند. حال‌ اگر مخاطب‌ متوجه‌ این‌ امر شود که‌ رسانه‌ فاقد یکی‌ از اصول‌ مذکور بوده و به جای اطلاع‎رسانی خواهان‌ تأثیرگذاری‌ بر وی است، دیگر پیام‎ها را نخواهد پذیرفت‌ و به‌ این‌ ترتیب‌ شکست‌ رسانة‌ خبری‌ حتمی‌ خواهد بود.

بررسی تحقیقات کیفی در فصلنامه های علمی پژوهشی ایران نشان از آن دارد که تحلیل غالب دستی یا با اکسل است و موردی از نرم افزارهای کیفی مانند مکس کی دی ای و اطلس تی آی استفاده شده است در صورتی که امکانات نرم افزارهای کیفی به نحوی است که دیگر کارهای عمیق و علمی کیفی بدونآن امکان پذیر نیست. رایج ترین نوع تحقیقات کیفی روش گرنددتئوری است که در این نوع تحقیق نیاز به واکاوی چندگانه محتوا در طول تحقیق است که با روش های دسته بندی ساده قابل قبول نیست بلکه در گرندد تئوری هدف دست یابی و کشف لایه های زیرین تفکر، باور و رفتار پاسخگویان است که این امر تنها با استفاده از نرم افزارهای کیفی امکان پذیر است و تنها نرم افزارهای کیفی دارای خروجی است که می توان از آن به مفاهیم جدید دست یافت. در این مقاله سعی شده است ضرورتهای استفاده از نرم افزارهای کیفی در قالب 11 مثال با تصویر از جمله؛ کاهشزمانپژوهش، ترسیمنگاره ها، کدگذاریمجدد،تصحیحکدگذاری، داشتنفراوانیدرحینتحلیل، متمایزسازیمقولات، داشتنمتنمصاحبهدرنگاره ها، داشتنممویایاداشتدرنگاره ها، ستفادهازطراحیدلخواه، مستند بودن تمامی یافته ها در نگاره هاونمودارابرکلمات؛آورده شوده است.