سید محمد راستگوفر

سید محمد راستگوفر

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۷ مورد از کل ۷ مورد.
۱.

پی جویی و روشنگری اندیشه رهایی در سخنان پیران خراسان

کلید واژه ها: عرفان تصوف رهایی عرفان خراسان پیران خراسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 32 تعداد دانلود : 347
خاستگاه نخستین اندیشه های عرفانی و نخستین مشایخ تصوف در ایران، سرزمین خراسان بزرگ بوده و اندیشه رهایی که لب تصوف و عرفان، و  انگیزه و آماج بزرگ رهروان می باشد، در سخنان صوفیه و پیران خراسان بازتاب های گسترده ای داشته است. در پژوهش حاضر، تاریخ اندیشه رهایی در تصوف خراسان و سیر تطور اندیشه رهایی در سخنان و آموزه های پیران قدیم خراسان و قومس با روش واکاوی-سنجشی؛ که بر پایه بررسی سیر تاریخی و بهره گیری از متون دست یکم می باشد، واکاوی شده است. اندیشه رهایی از دنیا در نخستین تجارب زاهدانه خراسان و قدمای معنویت خراسان تا زمان مولانا دیده می شود و همواره یک اصل مسلم در نزد تمام ایشان بوده است. اما اندیشه رهایی از خود و مرگ در زندگی با واژگانی همچون نیستی، فنا و بقا، خلاص، خودی و بیخودی، مرگ و تولد دوباره، و نواهای جذبه آمیزی همچون سبحانی و اناالحق همپوشی دارد. سیر تاریخی و گشت و گذر معنوی اندیشه رهایی در عرفان خراسان از رهایش و آزادی مبتنی بر زهد، عبادت و ریاضت آغاز می گردد و در رهگذر تطور و گسترش خود به رهایی عاشقانه (راه عشق) و فنای عاشق در معشوق می رسد.  
۲.

گونه های تأویل در روایات با تأکید بر روایات تفسیری صادقین(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روایات تأویلی تفسیر تأویلی گونه های روایی تأویل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 863 تعداد دانلود : 720
یکی از انواع تفاسیر قرآن مجموعه تفاسیری است که به عنوان تفاسیر روایی از آن ها یاد می شود. در این تفاسیر که مجموعه ای از روایات تفسیری است، این روایات هم از جهت مضمون و هم از جهت روش بیان تفسیری دارای انواع مختلفی می باشند. یکی از پربسامدترین روایات از حیث مضمون، روایات تأویلی است. از طرفی در تفاسیر عرفانی و حتی علم عرفان نیز بحث تأویل از مهم ترین مباحث مطرح شده می باشد. شناخت گونه های روایات تأویلی علاوه بر اینکه در فهم روایات تفسیری تأثیرگذار است، در شناخت نسبت میان این روایات و مباحث تأویل عرفانی نیز نقش مهمی ایفا می کند. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی به بیان گونه های روایاتی که به نحوی در آن ها یا تأویل بیان شده و یا از نظر مصداقی تأویلی صورت گرفته است می پردازد. در نتیجه تحقیق گونه های متعدد و متنوعی از روایات تأویلی به دست آمد که از جمله آن ها تأویل طولی، عرضی، باطنی، ادبی- نحوی، ترکیبی، مجازی، خبری، انشایی، جری و تطبیقی و دلالی را می توان نام برد.
۳.

بررسی عنوانِ داستان های جنگِ حوزه کودک و نوجوان (دهه شصت و هفتاد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عنوان داستان جنگ داستان کودک و نوجوان عوامل درون متنی عوامل برون متنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 806 تعداد دانلود : 41
به دلیل اهمیت «عنوان» در خوانش و درک متن و نقش آن در کشف و تحلیل مفاهیم متن، بررسی این موضوع در آثار ادبی کاری شایسته است؛ ازاین رو توجه به عنوان هر داستان نیز نقش مهمی در شناخت درونمایه، موضوع و محتوای آنها دارد. در گزینش عنوان داستان ها عوامل درون متنی و برون متنی نقش مهمی دارند. عوامل درون متنی شامل عناصر داستان و عناصر بلاغی است و عوامل برون متنی شامل شخصیت های تاریخی و اسطوره ای، باورها و عقاید مطرح در جامعه، مکان های خاص و بینامتنیت است. برخی از این عوامل (درون متنی و برون متنی) مانند شخصیت پردازی، درون مایه و توجه به مکان های خاص در گزینش عنوان نقش مهم تری دارند. توجه به عوامل گزینش عنوان در تحلیل ساختار و محتوای داستان های جنگ، ازجمله داستان های کودک و نوجوان، موضوع ارزشمندی است. ساختار عنوان ها در دهه شصت بیشتر ساده است تا ترکیبی؛ با فاصله گرفتن از جنگ، عنوان ها نیز هنری تر می شود و مضامینِ عنوان ها نیز بیشتر به زمان جنگ توجه دارد تا پشت جبهه یا نوستالژی جنگ. به دلیل واقع گرایی داستان های جنگ، به ویژه در دهه شصت، توجه به عناوین عینی (مانند شخصیت ها و مکان های حقیقی)، بیشتر از عناوین ذهنی و دور از ذهن است.
۴.

بررسی کارنامه عطارپژوهی در مقالات فارسی از 1300ش تا 1395ش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر عرفانی فارسی عطارپژوهی فریدالدین محمد عطار نیشابوری مقالات فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 638 تعداد دانلود : 31
درباره عطار، شاعر عارف و بلندآوازه ایرانی، کتاب ها و مقالات بسیاری نوشته شده است و تاکنون کارنامه پرباری در عرصه عطارپژوهی پیش رو داریم. شمار زیاد این پژوهش ها، ضرورت بررسی و تحلیل آن ها را بیش از پیش نشان می دهد تا بتوان از چندوچون این تحقیقات، آگاه و از دستاوردهای این محققان، بهره مند شد و از پژوهش های تکراری پرهیز کرد. بررسی میراث پژوهشی درباره شخصیت های ادبی از جمله کارهای بایسته در پژوهش های ادبی امروزی است که به آگاهی پژوهشگران از کارهای انجام گرفته و انجام نگرفته درباره آنان بسیار یاری می رساند و مقاله حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی به عطار اختصاص دارد. به دلیل گستردگی پژوهش ها درباره عطار، در این مقاله، تنها به کارنامه عطارپژوهی در مقالات فارسی پرداخته شده است. بازه زمانی مورد بررسی از 1300 ش تا 1395 ش را دربرمی گیرد. در این 95 سال، در مجلات تخصصی ادبی، به ویژه مجلات علمی-پژوهشی، 650 مقاله فارسی در زمینه عطارپژوهی به چاپ رسیده است که در این مقاله، آمار توزیع زمانی و موضوعات کلی و جزئی این مقالات، در جدول های متعدد آمده و تحلیلی از سیر عطارپژوهی و رویکردهای آن در این 95 سال صورت گرفته است.
۵.

بررسی و مقایسه فرهنگ لوطی گری در داستان علویه خانم و رمان خانه لهستانی ها

کلید واژه ها: ادبیات داستانی معاصر لوطی گری علویه خانم خانه لهستانی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 175 تعداد دانلود : 866
ادبیات داستانی گونه ای از ادبیات است که در قالب رمان، داستان و داستان کوتاه روایت می شود. ادبیات داستانی در ایران به شکل امروزی آن، تقریبا پس از مشروطه و با بهره گیری از فرهنگ عامیانه، شکل گرفت؛ در نتیجه ویژگی شخصیت های این داستان ها، برگرفته از افرادی است که تأثیر بیشتری بر وقایع جامعه دارند. یکی از مهم ترین این گروه ها، لوطی ها هستند که در طول تاریخ تأثیر بسیاری بر سرنوشت جامعه داشته اند و از همین روی در ادبیات داستانی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. در این پژوهش، داستان علویه خانم و رمان خانه لهستانی ها را که در دوره زمانی و شرایط اجتماعی متفاوتی نوشته شده اند با تکیه بر فرهنگ لوطی گری تحلیل کرده و همچنین به مقایسه تأثیر جامعه نویسندگان آثار موردنظر بر شیوه روایت ماجرا پرداخته ایم و به این نتیجه رسیده ایم که نه تنها فرهنگ لوطی گری در داستان معاصر نقش پررنگی دارد، که نوع زندگی و ویژگی های شخصیتی لوطی ها در ساخت و پرداخت این تیپ در داستان علویه خانم ملموس تر و به واقعیت نزدیک تر است.
۶.

نکته سنجی های عرفانی در رساله ای ناشناخته از سده ششم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت تأویل منازل سلوک مجالس رساله عرفانی زبان مرغان شاهدبازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 442 تعداد دانلود : 655
از جمله نسخه های کتابخانه گرانبهای استاد دکتر اصغر مهدوی، رساله عرفانی ارزشمندی است به زبان فارسی و به گمان بسیار از آغاز سده ششم که به دلیل افتادگی های آغاز و انجام و به دست نرسیدن نسخه دیگری از آن، نه نام رساله شناخته شده است و نه نام نویسنده آن. بررسی این رساله که به گمان بسیار بازنوشت مجالس پیری عارف است نشان می دهد که گوینده عارفی دانشمند از گونه کسانی چون احمد غزالی و عین القضات همدانی بوده که افزون بر آگاهی بسیار از قرآن و حدیث و علوم شریعت با سلوک صوفیانه و تجربه های عارفانه نیک آشنا بوده است. معرفی این رساله و بازنمایی پاره ای از نکته سنجی های ناب و نایاب عارفانه آن، موضوع جستار حاضر است. این نکته های عارفانه نشان آشکاری هستند بر این که آنچه نویسنده گفته از سر تجربه و آزمودگی بوده است و بازگویی سخنان دیگران نیست. این تجربه ها و آزمون ها دل و دید نویسنده را فراخی و روشنا بخشیده اند و او را با گونه دیگری از شور و شعور آشنا ساخته اند و ذهن و زبان او را به نکته سنجی و نغزگویی توانا کرده اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان