معصومه حیدری زهراپور

نظرسنجی ها راهی مطمئن و قدرتمند برای جمع آوری اطلاعات و آگاهی از نظرها، پنداشت ها، گرایش ها و حتی باورها و ارزش ها و به طور کلی آگاهی از چگونه اندیشیدن اذهان عمومی هستند. پرسش های حساس را می توان پرسش هایی دانست که پاسخگو در برابر آنها احساس آسیب پذیری می کند. از این رو با توجه به اهداف پژوهشی لازم است در مطالعات افکارسنجی ابتدا مجموعه آگاهی های لازم در مورد جامعه مورد بررسی، بویژه از نظر ویژگی های فرهنگی و میزان آگاهی های عمومی درباره موضوع مورد مطالعه بررسی و تحلیل شود. نتایج معتبر و قابل اتکا و تفسیر پذیر، در گرو پیش بینی حساسیت ها و اعتراض های احتمالی در پاسخگویان نمونه مورد بررسی است. چگونگی مواجهه با موضوعات حساسیت برانگیز در پرسش های باز و پرسش های بسته با گزینه های انتخابی محدود، ملاحظات خاص خود را دارند. به نظر می رسد در جامعه های آماری مختلف و با توجه به تفاوت های فرهنگی، نوع و درجه حساسیت ها متفاوت است و در نتیجه ضرورت کسب اطلاعات مقدماتی درباره جامعه مورد بررسی برجسته می نماید. در این مطالعه قصد داریم، ضمن شناسایی خطاهای ناشی از پرسش مستقیم موضوعات حساس، به معرفی فنون، شیوه ها یا راهکارهایی بپردازیم که در عین پرسیدن پرسش های حساس، کمترین خطا و انحراف در نتایج فراهم آید.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان استرس زا بودن عوامل مختلف در حوزه های ساختار شهری، اقتصادی، خانوادگی، محیطی، اجتماعی و فرهنگی، شخصی و فردی است. روش انجام بررسی، پیمایشی بوده و نتایج مبتنی بر تحلیل داده های گردآوری شده از نمونه ای با حجم 550 نفر از شهروندان تهرانی است. یافته ها نشانگر آنست که در حوزه ساختار شهری مشکلات مربوط به ترافیک و شلوغی، آلودگی های صوتی سطح شهر، آلودگی هوا و معطلی در صف، بیشترین شدت استرس زایی را دارند. در حوزه اقتصادی بیشترین شدت استرس زایی مربوط به تورم و گرانی کالاها و پس از آن به ترتیب کمبود و گرانی مسکن، بالا بودن اجاره خانه ها و مقروض بودن و بدهی داشتن بوده است. در حوزه اجتماعی و فرهنگی بیشترین شدت استرس زایی از نظر پاسخگویان به ترتیب مربوط به برخورد با افراد غیرقابل تحمل، رشد انحرافات اخلاقی، مورد سوء استفاده مالی قرار گرفتن، سرقت یا اخاذی، ابتلا به بیماری و تبعیضات قومی و زبانی بوده است.

"سواد رسانه‌ای به معنای توانایی دستیابی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و انتقال اطلاعات در اشکال مختلف اعم از مکتوب یا غیرمکتوب است. سواد رسانه‌ای چیزی بیش از استفاده ساده از اطلاعات است، فردی که سواد رسانه‌ای دارد قادر است اطلاعات را در کلیة اشکال آن خلق، تولید و منتقل کند. متن حاضر تلاشی است برای تبیین مفهوم سواد رسانه‌ای و ضرورت آموزش مخاطبان رسانه‌ها به منظور درک رمزها، مفاهیم و ایدئولوژی حاکم بر تولیدات رسانه‌ای که به شکل‌گیری تفکری منتقدانه و خلاق در مخاطبان رسانه‌ها می‌انجامد. نویسنده در این مقاله از دیدگاه زیبایی‌شناسی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، ضرورت کسب سواد رسانه‌ای را تشریح می‌کند و آن را پایة درک زبان، عناصر اصلی و نقاط تأکید محصول رسانه‌ای، کسب مهارت انتقادی و حتی ایجادکنندة فرصت‌های شغلی جدید می‌داند. وی در ادامه درک اصولی چون گزینشگری، تصویرسازی، تأیید و القای ایدئولوژی خاص، محوریت اهداف تجاری در رسانه‌ها و ویژگی‌های خاص هر رسانه را اساس کسب سواد رسانه‌ای می‌داند. نویسنده در پایان مقاله به سرفصل‌های آموزش سواد رسانه‌ای اشاره می‌کند. "

طنز یکی از شیوه‌های انتقال پیام است، یعنی به کاربرنده آن سعی می‌کند بااستفاده از این فن و قالب، پیامی را به مخاطب خود انتقال دهد اما درباره این که واقعا طنز(ازنظرمفهومی) چیست؟ چه خصوصیاتی دارد ونقش و کاربرد آن چیست نظرهای گوناگونی وجود دارد به‌طوری که در قالب شیوه‌ای که درآن پیام از طریق شوخی و مزاح طرح می‌شود مقولات کوچک‌تری مانند طنز، هجو، لطیفه، شوخی، فکاهی و... جای می‌گیرد که تفاوت میان این موضوع‌ها چندان مشخص و روشن نیست و در این باره اتفاق نظر وجودندارد. گاه آنچه ازیک منظر، طنز خوانده می‌شود از نگاهی دیگر هجو است و... به هرحال این قالب بیانی به صورت‌های گوناگون قابل انتقال به مخاطبان است.از گفتگوهای روزمره‌ تا استفاده از انواع رسانه‌های مکتوب، شنیداری و تصویری هرکدام به فراخور امکانات و استعدادهای خود می‌توانند از این شیوه‌ انتقال پیام سودجویند و پیام خود را به مخاطبان عرضه دارند.

طنز و طنزپردازی از دیرباز در فرهنگ جامعه ما نقشی عمده در پیام‌رسانی و آگاهی بخشی داشته است و به دلیل استفاده از قالب‌های خنده‌آور بیانی، رفتاری، تصویری و... ضمن ایجاد شادی و فرح درمیان مخاطبان، بیشترین تاثیر و نفوذ را در انتقال معنا و مفهوم مورد نظر خود داشته است. طنز پدیده‌آی است اجتماعی که در تقابل با ساخت موجود، آن را به طور انتزاعی درهم می‌ریزد و جذابیت و فرحبخشی آن نیز مرهون استفاده ماهرانه و ظریف از همین ویژگی است. درکنار خصوصیت شادی بخش، طنز نشان دهنده سیمای فرهنگ و جامعه‌ای است که درآن زاییده شده و بیانگر حدود تحمل و درک سازندگان و مخاطبان خود است. درعین حال مقوله‌ای است که همواره در خطر لغزیدن به دامن هجو، ابتذال، سطحی نگری و تمسخر بوده و از همین روست که باید با دقت و تعمق بیشتری به آن نگریست.