بلال ایزانلو

زمینه: بررسی ادبیات پژوهشی نشان داد که خودمدیریتی درد مزمن، نقش مهمی در سلامتی و کارکرد بهینه افراد مبتلا دارد، اما پژوهش های اندکی به بررسی عوامل دخیل در آن در قالب یک مدل روانشناختی پرداخته اند. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی برازش مدل مفهومی خودمدیریتی درد مزمن بر اساس مهارت های ذهن آگاهی، باورهای فراشناختی و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان با داده های تجربی حاصل از افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی طرح ریزی شد. روش: طرح این پژوهش، توصیفی - همبستگی از نوع مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی مراجعه کننده به بیمارستان های شهر تهران در حدفاصل تیرماه 1399 تا دی ماه 1400 بود. از این میان تعداد 272 نفر از افراد واجد شرایط از دو بیمارستان امام حسین (ع) و بعثت تهران، به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های خودمدیریتی درد مزمن (نیکولاس و همکاران، 2012)، پنج وجهی ذهن آگاهی (بائر و همکاران، 2008)، باورهای فراشناختی (ولز و کارترایت - هاتون، 2004)، نظم جویی شناختی هیجان (گارنفسکی و کرایج، 2006) و درجه بندی شدت درد مزمن (ون کورف و همکاران، 1992) به صورت پیمایش بر خط (اینترنتی) جمع آوری و سپس تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل مفهومی خودمدیریتی درد مزمن بر اساس داده های حاصله، برازش مناسب و معناداری داشت (2/41 =CMIN/d، 0/068 =SRMR، 0/068 =RMSEA، 0/077 =PNFI، 0/903 =CFI، 0/904 =IFI، 0/872 =GFI). منطبق بر یافته ها، تمامی متغیرهای پیش بین به شکل مستقیم قابلیت تبیین خودمدیریتی درد مزمن را داشتند (0/05 >p). بعلاوه بیشتر مسیرهای غیرمستقیم نیز تأثیرات معناداری بر خودمدیریتی درد مزمن نشان دادند (0/05 >p). نتیجه گیری: روابط ساختاری مهارت های ذهن آگاهی، باورهای فراشناختی و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان می توانند تبیین قابل توجهی از خودمدیریتی درد مزمن در افراد مبتلا به دردهای مزمن اسکلتی - عضلانی ارائه دهند. لذا طراحی مداخلات آموزشی بر مبنای روابط ساختاری مدل مذکور می تواند به بهبود خودمدیریتی درد مزمن در این افراد بیانجامد.

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی روبریک سنجش کلاسی عادلانه بر اساس نظریه سؤال- پاسخ بود؛ به این منظور نمونه ای شامل 511 دانشجوی دانشگاه تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به سؤال های روبریک پاسخ دادند. در این مرحله و به منظور تعیین کاربرد مدل های تک بعدی یا چندبعدی، روش های دیتکت و تحلیل موازی به کار رفت که نتایج هر دو روش، تک بعدی بودن داده ها را رد کرده و نتایج حاصل از تحلیل موازی نشان دهنده استخراج سه عامل از داده ها بود. همچنین مقایسه شاخص های برازش مدل تک بعدی و چندبعدی شامل لگاریتم درستنمایی، نسبت درستنمایی، ریشه دوم میانگین مربعات باقی مانده و مقایسه ملاک های اطلاعات بیزی و آکایک برازش بهتر مدل چندبعدی برای داده ها را تائید کرد. به این ترتیب و با توجه به چندارزشی بودن پاسخ سؤال ها، مدل چندبعدی پاسخ مدرج برای برآورد پارامترهای سؤال ها به کار رفت. پایایی هر یک از زیرمقیاس های عدالت رویه ای، ماهیت سنجش و عدالت تعاملی به ترتیب 85/0، 69/0 و 63/0 به دست آمد. برآورد پارامترهای تمیز سؤال ها در دامنه 048/1 تا 802/5 قرار داشت که نشان داد همه سؤال ها در تمیز سطوح بالا و پایین سنجش کلاسی عادلانه به خوبی عمل می کنند و بعد از کنترل نرخ کشف اشتباه، آماره S-X2 مؤید برازش خوب همه سؤال های روبریک بود. درمجموع، نتایج این پژوهش نشان دهنده آن است که روبریک تدوین شده دارای ویژگی های روان سنجی مناسبی برای ارزشیابی کیفیت عدالت در سنجش کلاسی اساتید است.