سارا پیرحیاتی

مقاله حاضر، با هدف ساخت و میزان کردن ابزاری برای سنجش مدارس اثربخش در دوره ابتدایی انجام شد. در گام اول و بر اساس پیشینه پژوهش و نظرات آموزگاران و متخصصان، 70 نشانگر شناسایی شد. در گام دوم و به منظور بررسی روایی محتوا، از نظرات 11 نفر از خبرگان استفاده شد. روایی سازه بر اساس نظرات 643 آموزگار مدارس ابتدایی دولتی شهر تهران که به روش نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای انتخاب شده بودند، و با استفاده از تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی نیز از طریق روش های بازآزمایی، آلفای کرونباخ و شاخص اُمگا تعیین شد. نتایج نشان داد که ابزار ساخته شده از ویژگی های روان سنجی مطلوبی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری میزان شده برای سنجش کیفیت مدارس اثربخش مورد استفاده قرارگیرد.

    پژوهش حاضر مبتنی بر رویکرد تحقیق کیفیو با روش پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. بدین منظور با استفاده از روش نمونه گیری ملاکی و مصاحبه ی نیمه ساختاریافته با 15 مشارکت کننده، داده ها گردآوری شد و به روش کُلایزی تحلیل گردید. به منظور باورپذیری یافته ها از سه روش ممیزی بیرونی، بازبینی نتایج توسط اطلاع رسان ها و درگیری طولانی مدتاستفاده شد. نتایج پژوهش، به شناسایی و دسته بندی 6 عامل، 16 ملاک و 111 نشانگر برای اندازه گیری اثربخشی مدارس در دوره ی ابتدایی منتج گردید. یافته ها بر نقش سازنده ی مدیر مدرسه، تعامل بین مدیر، معلمان، والدین و دانش آموزان، مشارکت معلمان در تصمیم گیری ها و تعامل مؤثر بین جامعه و مدرسه تأکید داشتند. به نظر می رسد با توجه به جامعیت و تناسب عوامل، ملاک ها و نشانگرهای شناسایی شده با وضعیت مدارس دوره ی ابتدایی، استفاده از آن بتواند زمینه ی لازم برای ساخت ابزار مناسب اندازه گیری کیفیت مدارس دوره ی ابتدایی، تعیین وضعیت این مدارس و ارائه ی راهکارهای بهبود را فراهم سازد.

مدارس مهم ترین رکن آموزش و پرورش هستند، به همین دلیل تمامی سیاست های آموزشی باید عوامل تأثیرگذار بر عملکرد اثربخش مدارس را مورد توجه قرار دهند. هدف این مطالعه، شناسایی و تعیین عوامل، ملاک ها و نشانگرهای مدارس اثربخش دوره ی ابتدایی است. برای دستیابی به هدف مطالعه، مرور منظم و گسترده ی پیشینه ی پژوهشی انجام شد. بدین منظور پایگاه های اطلاعاتی Sage، Emerald،Eric ،Taylor and Francis ،Science Direct ، Civilicca، Magiran، SID  و پایگاه اطلاعاتی نور مورد جستجو قرار گرفت. پس از خارج کردن مقالات نامتناسب با هدف پژوهش، مرور کامل بر روی 32 مقاله ی باقی مانده انجام شد. نتایج حاصل از مرور منظم پیشینه ی پژوهشی منجر به استخراج 5 عامل کلی و 15 ملاک و 163 نشانگر گردید. یافته ها نشان داد که عوامل مرتبط با رفتار افراد در مدرسه (عمدتاً مدیران و معلمان)، رفتار افراد مرتبط با مدرسه (عمدتاً والدین)، وضعیت مواد آموزشی (همانند کیفیت برنامه ی آموزشی مدرسه) و فرهنگ مدرسه (همانند محیط یا جوّ مدرسه) در این مطالعات بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

  هدف این تحقیق بررسی نقش واسطه یی هدف های پیشرفت بین ادراک از ساختار کلاس و اهتمام شناختی دانش آموزان سال اول دبیرستان های دولتی شهر ایلام بود. نمونه های این تحقیق از 288 دانش آموز دختر و 288 دانش آموز پسر، که با روش نمونه گیری خوشه یی چند مرحله یی تصادفی انتخاب شدند، تشکیل گردید. در این مطالعه آزمودنی ها مقیاس های ساختار تبحری کلاس، ساختار عملکردی کلاس، ساختار اجتنابی کلاس، هدف های تبحری، هدف های رویکرد-عملکرد، هدف های اجتناب-عملکرد، خودتنظیمی، راهبردهای پردازش عمیق و راهبردهای پردازش سطحی را تکمیل کردند. اعتبار و پایایی ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق بررسی و مناسب گزارش شدند. روش آماری بکار گرفته شده برای این مطالعه، روش تحلیل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار LISREL8.51 بود. نتیجه ها نشان داد تنها مسیر مستقیم هدف های رویکرد–عملکرد به راهبردهای پردازش عمیق معنادار نیست و سایر مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم معنادارند. همچنین با توجه به همبستگی موجود بین متغیرها و بهبود شاخص های نیکویی برازش، برنامه LISREL8.51 اضافه نمودن مسیرهای ساختار تبحری به خودتنظیمی، خودتنظیمی به راهبردهای پردازش عمیق و خودتنظیمی به راهبردهای پردازش سطحی و حذف مسیر هدف های تبحری به راهبردهای پردازش عمیق را پیشنهاد کرد. لذا پس از حذف مسیرهای مورد نظر و اضافه کردن مسیرهای پیشنهاد شده، نحوه ی برازش مدل اصلاح شده مورد بررسی قرار گرفت. اکثر شاخص های برازندگی از انطباق کامل مدل اصلاح شده با داده ها حکایت دارد. <br clear="all" />