جواد وندنوروز

تنقیح مناط یکی از قوانین و قواعد اصول فقه است که برای استنباط احکام و قواعدشرعی به کار گرفته می شود. به طورکلی، یکی از شیوه های تعمیم احکامی است که برای وقایع و موارد خاص صادر شده و با این روش خصوصیات آن واقعه یا فرد خاص که در حکم دخیل نیست شناسایی شده کنار زده می شود و حکم در همه موارد مشابهٌ به جاری می گردد. این اصطلاح را، ابتدا، علمای اصولی عامه به کار گرفتند و سپس، در قرنهای بعد از پنجم هجری، با زایش مکتب حله و گرایش علمای اصولی امامیه به عقل گرایی و رد اٍخباری گرایی وارد حوزه اصولیین امامیه گردید. گرایش به توسعه ادله لُبی، تفریق بین قیاسِ ظٍنی و قیاسِ قطعی، نفی حجیت خبر واحد و رأی و قیاس، تنقیح و تهذیب اخبار، ظهور عقل گرایانی همچون ابن ادریس حلی، شیخ طوسی، شیخ انصاری، علامهحِلی، و ظهور و گسترش مکتب حله از علل اصلی ورود تنقیح مناط به مذهب امامیه است.

امروزه شرط ضروری و اصاسی پیشرفت در رسانه، تحلیل و شناخت درست از وضعیت محیطی و محاطی است؛ به ویژه موفقیت رسانه‌های عمومی در جریان سازیهای مطلوب فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و جلب مخاطبان در گرو اتکا به پژوهشهای مناسب، کارآمد و اثربخش است. پژوهش فرهنگی جایگاه بس رفیع و مهمی در رسانه‌ها دارد. به طوری که مدیریت فرهنگی رسانه‌ها امروزه پژوهش را به عنوان جزئی از فعالیت خود یا جزئی از فعالیت مرتبط با خود پذیرفته است و این پذیرش فی نفسه نوعی تکامل و گامی به پیش محسوب می‌شود. پژوهش به مشابه فرایند یادگیری سازمانی است و اختلال در آن به منزله اختلال نظام‌ یادگیری سازمان و مدیریت تلقی می‌شود. مجموعه سازمانهای رسانه‌ها، نظامهای زنده‌ای هستند که باید مدام بیاموزند. این موضوع برای صداوسیما از این‌رو اهمیت بیشتری دارد که باید این سازمان را در زمره سازمانهای یاددهنده قرار داد. اگر سازمانها را به دو گروه سازمانهای یاددهنده و یادگیرنده تقسیم کنیم- سازمان صداوسیما به منزله سازمان یادددهنده باید بصیرت لازم را برای برخورد مناسب و غیر انفعالی با تحولات محیطی داشته باشد و در اختیار سازمانهای دیگر قرار دهد.