فاطمه نویدی

هدف: هدف مقاله حاضر، بررسی مقایسه ای انواع روش های ارزیابی دسترس پذیری وب سایت ها و بررسی نتایج مطالعه موردی وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران به منظور نشان دادن نقاط قوت، ضعف و تفاوت یافته های ارزیابی در هر یک از روش های دسترس پذیری وب سایت ها می باشد. روش: در این مقاله، ابتدا پ ژوهش های انجام شده در زمینه دسترس پذیری وب سایت ها مرور و مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش بعد، مروری بر روش های ارزیابی دسترس پذیری و مقایسه مزایا و معایب هر یک از این روش ها انجام شده است. در پایان، نتایج ارزیابی دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران (21وزارتخانه) بر اساس روش های ارزیابی دستی، ارزیابی خودکار و ارزیابی تجارب کاربران مورد مقایسه قرار گرفته است. ارزیابی دستی با استفاده از 12 شاخصِ استخراج شده از خط مشی دسترس پذیری محتوای وب که به وسیله کنسرسیوم وب جهان گستر ارائه شده است، انجام شد و ارزیابی تجارب کاربر نیز از طریق روش پیمایش بر اساس گروه های کانونی و پاسخ به سؤال پرسشنامه صورت گرفت. ارزیابی خودکار نیز به وسیله نرم افزار خودکار وب اِگزَکت صورت پذیرفت. یافته ها: با توجه به یافته های متفاوت این سه روش ارزیابی می توان گفت که از ابزارهای ارزیابی خودکار فقط می توان برای شناسایی خطاهای وب سایت استفاده نمود زیرا این نرم افزارها به طور دقیق، سیاهه ای از خطاهای هر یک از اولویت ها را ارائه می کنند و راهنمای توسعه دهندگان وب سایت برای اصلاح خطاها می باشند. نتایج ارزیابی تجارب کاربر نیز به تنهایی مفید واقع نمی شود زیرا ممکن است برخی نظرات شخصی و سلیقه ای نتایج ارزیابی را تغییر دهد. در روش ارزیابی دستی نیز با وجود نیروی انسانی متخصص، تفسیر خطاها و ارائه پیشنهادهای عملی امکان پذیر است بنابراین با توجه به تفاوت فاحشی که در یافته های این سه روش ارزیابی در پژوهش فوق دیده شد، بهکار بردن روش ارزیابی یکپارچه که ترکیبی از سه روش ارزیابی می باشد، مورد تایید قرار گرفت. اصالت/ارزش: تاکنون تحقیقی که به صورت مقایسه ای روش های ارزیابی دسترس پذیری وب سایت ها را ارزیابی کرده باشد، انجام نشده است. این تحقیق علاوه بر مقایسه نظری روش های موجود، به صورت عینی نیز کارکرد روش های مورد نظر در یک مطالعه عینی را گزارش میکند.

دسترس پذیری یکی از مهمترین ارکان و پیش نیازهای وب سایت ها در راستای ارایه خدمات بهینه به کاربران و مخاطبان آنهاست. با توجه به مطرح شدن ایده دولت الکترونیک اهمیت دسترس پذیری در وب سایت های دولتی بیش از پیش آشکار شده است. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله تلاش شده است تا نتایج حاصل از ارزیابی دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های جمهوری اسلامی ایران (21 وزارتخانه) بر اساس شاخص های کنسرسیوم جهانی وب جهان گستر و مقایسه آن با نتایج حاصله از تجارب کاربران ارایه شود. نتایج نشان داد از لحاظ ارزیابی دستی، میزان دسترس پذیری وب سایت وزاتخانه های ایران پایین تر از متوسط می باشد و از لحاظ ارزیابی تجارب کاربر نیز میزان دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران کمی بالاتر از متوسط است. میانگین ارزیابی دستی بر اساس شاخص های کنسرسیوم وب جهان گستر، 32/46 درصد (پایین تر از متوسط) و میانگین ارزیابی تجارب کاربر، 4/64 درصد (کمی بالاتر از متوسط) ارزیابی شد. نتایج همچنین نشان داد که بین دسترس پذیری وب سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران بر اساس دو شیوه ارزیابی شاخص های استخراجی از کنسرسیوم وب جهان گستر و تجارب کاربران تفاوت معنی داری وجود ندارد.

مقدمه: ممیزی دانش به عنوان گامی مهم در مدیریت دانش نقش تعیین کننده ای در چابک سازی و ارتقای اثربخشی گنجینه دانشی سازمان ها ایفا می کند. تاکنون روش شناسی ها و مدل های مختلفی به منظور اجرای ممیزی دانش ارائه شده است. بررسی دقیق روش شناسی ها و مدل های موجود دانش ارزنده ای در اختیار متخصصان و دست اندرکاران حوزه مدیریت دانش قرار خواهد داد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی مدل ها و روش شناسی های ممیزی دانش موجود به منظور انتخاب یا تدوین مدل مناسب ممیزی دانش براساس ویژگی ها و اولویت های سازمان های پروژه محور است. روش شناسی: مطالعه حاضر از انواع پژوهش های کاربردی است که به روش مطالعه اسنادی و با رویکردی تحلیلی به مطالعه مقایسه ای و تحلیل مدل ها و روش شناسی های موجود در حوزه ممیزی دانش پرداخته است. یافته ها: با وجود تنوع و گوناگونی مدل ها و روش شناسی های ممیزی دانش، تمامی آنها تا حدودی کلی و در ماهیت ایستا هستند و به منظور به کارگیری در محیط های مختلف سازمانی انعطاف پذیری و چابکی لازم را ندارند. نتیجه گیری: با توجه به عدم تناسب مدل های موجود با ویژگی ها و مختصات خاص سازمان های پروژه محور و به دلیل ضرورت اجرای ممیزی دانش در این نوع سازمان ها، مدل مناسب ممیزی دانش برای این سازمان ها باید براساس الزامات و ویژگی های سازمان های مذکور، تاکسونومی دانش و مؤلفه های ممیزی دانش در این سازمان ها تدوین شود.