علی محمد میرجلیلی

علی محمد میرجلیلی

مدرک تحصیلی: عضو هیات علمی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد، میبد، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۰ مورد از کل ۳۰ مورد.
۲۱.

نقد دیدگاه سید ابوالفضل برقعی در تفسیر آیه مباهله(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۱
سید ابوالفضل برقعی از قرآنیون معاصر ایرانی است که بر مبنای قرآن بسندگی، کتاب تفسیر «تابشی از قرآن» را به رشته تحریر در آورده است و در مقدمه کتاب خویش چنین ادعا دارد که با تکیه بر آیات قرآن و پذیرش سنت پیامبر اکرم$ به عنوان تفصیل دهنده آیات مجمل قرآن، بدون تعصبات مسلکی به بیان حقائق خواهد پرداخت؛ اما بررسی ها نشان می دهد در آیه مباهله که یکی از آیات ولایت است، وی تابع قواعد تفسیر قرآن کریم نبوده و سنت نبوی را نیز نادیده انگاشته است. سید ابوالفضل برقعی در شیوه تفسیری خود برای گریز از تطابق «انفسنا» بر حضرت علی%، دچار لغزش هایی شده و برخی از قواعد تفسیر مانند پایبندی به اصول محاوره عرفی و عقلائی، رعایت ادبیات عرب، عدم مخالفت تفسیر با سنت قطعی، ممنوعیت تفسیر به رأی و لغزش در معناشناسی کلمه را نادیده گرفته و یا از آن ها غفلت نموده است. به چند دلیل از جمله تطابق انفسنا بر امیرالمومنین علی% توسط غیرشیعیان، بی دقتی در نظیریابی برای آیه و عدم لزوم پذیرش وحدت وجود برای صحت تطابق آیه بر حضرت علی%، نظر وی مردود است. درباره نقد نظر برقعی پیرامون آیه مباهله پژوهش مستقلی مشاهده نشده است. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است به بررسی و نقد نظر سید ابوالفضل برقعی درباره آیه مباهله می پردازد.
۲۲.

شیوه های استنباط مذهب راویِ مجهول یا مُهْمَل بر پایه تحلیل متنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: راوی مجهول راوی مهمل مذهب راوی تحلیل متنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۱۱۳
ارزیابی سندی احادیث منتسب به معصومان(ع)، یکی از راه های بررسی صحت و سقم آنها میباشد. در این مرحله، گاه به راویانی برخورد میشود که صاحبان کتب رجال به شناختی از مذهب راوی دست نیافته و در نتیجه، وی را مجهول یا مُهْمَل خوانده اند. دستیابی به مذهب این قبیل راویان، علاوه بر اعتبارسنجی سند روایت، در میزان کاربست مرویات شان نزد فقها، متکلمان، مفسران، مورخان و... تأثیر فراوان دارد. پژوهش حاضر که با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای سامان یافته، روایاتی را مورد بررسی قرار داده که رجالیان، برخی از راویان موجود در سند آن روایات را مجهول و مهمل خوانده اند و این مقاله، درصدد استنباط مذهب راویان مجهول و مهمل بر اساس منقولات آنها میباشد و تلاش دارد با تحلیل روایات آنان، به مذهب اینگونه راویان دست یابد. نتایج این مقاله نشان می دهد که ملاکهایی از قبیل «شیوه اِسناد دهی امام(ع) در نقل روایت»، «تأمل در مبانی اعتقادی راوی در نقل روایت»، «جهتگیری راوی در نقل روایت»، «توجه به شیوه پرسشگری راوی»، «مقایسه مضمون روایت با حکم فقهی یا آموزه های کلامی شیعه»، «مقایسه پاسخ امام به سؤال راوی مجهول یا مهمل با راوی معلوم الحال» و «شیوه یادکرد از امام معصوم(ع)» میتواند برای یافتن مذهب این دست راویان بسیار راهگشا باشد.
۲۳.

تبیین و واکاوی پدیده اهانت در حوزه پزشکی از نگاه آموزه های اسلامی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: تیین واکاوی اهانت توهین حوزه پزشکی آموزه های اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۹۲
مقدمه: هدف نهایی علم پزشکی تامین سلامت و تدام حیات بشری است اما در خلال روند کار، گاهی اوقات استفاده ابزارگونه از اعضا و جوارح و تحریف در ساختار طبیعی انسان ها، کرامت انسانی مخدوش شده که مصداق اتم اهانت تلقی می شود .پژوهش حاضر در راستای تبیین این موضوع ، با هدف تبیین و واکاوی پدیده اهانت در حوزه پزشکی از نگاه آموزه های اسلامی تدوین یافته است. روش ها: پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی انجام پذیرفته و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از اسناد و مدارک معتبر گردآوری گردیده و با طبقه بندی و تحلیل اطلاعات نسبت به تجزیه و تحلیل مطالب اقدام شده است. یافته ها: استفاده ابزاری از عمل شبیه سازی و تبدیل شدن انسان های حاصل از علم شبیه سازی به کالا، ناقض کرامت و شخصیت انسانی است. سقط جنین در هر مرتبه از مراتب آفرینش انسان ناقض لوازم کرامت انسان(حق حیات و سلامتی) است. بر اساس ادله نقلی و عقلی هیچ کدام از انواع قتل ترحمی جایز نیست و برچیدن حیات انسانی مخالف فطرت و کرامت انسانی است.بر اساس دانش جدید پزشکی، مرگ مغزی، همان مرگ واقعی است و استفاده از جسم بیماران با کرامت و شأنیت انسانی سازگاری دارد. نتیجه گیری: تحریف در روند طبیعی و مخدوش کردن کرامت ذاتی و لوازم آن در انسان به عنوان موهبت الهی و استفاده ابزارگونه از آنها باعث تنزل و سقوط مقام انسانی به مرحله حیوانی می شود که مصداقی از اهانت به شمار می روند. در حوزه پزشکی(شبیه سازی،سقط جنین، قتل ترحمی و مرگ مغزی) هر گونه عملی که استفاده ابزار گونه از انسان تلقی شود،ناقض کرامت انسانی و لوازم آن(حق حیات و سلامتی) بوده و باعث هتک حرمت انسان شده که مصداق اتم اهانت به شمار می رود.
۲۴.

تحلیل انتقادی دیدگاه «جفت سوره ها» برپایه روابط سوره های همجوار نجم و قمر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سوره نجم سوره قمر ساختار زبان قرآن نظام زوجی سوره ها جفت سوره ها امین احسن اصلاحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۷
یکی از الگوهای تبیین ساختار زبان قرآن کریم،«نظام زوجی/ جفت سوره» است. از جمله قرآن پژوهان معاصر که به این دیدگاه پرداخته، امین احسن اصلاحی است . مقاله حاضر به روش تحلیل انتقادی و با هدف پاسخ گویی به این سؤال که تا چه اندازه این دیدگاه می تواند در قرآن شناسی مورد توجه قرار گیرد، سامان یافته است. برای رسیدن به این هدف، با روش مثال نقض، به نقد و بررسی این دیدگاه پرداخته شد. بر این اساس، از آنجا که امین احسن اصلاحی سوره نجم را با سوره پیشین یعنی سوره طور زوج دانسته است، پژوهش به روابط سوره نجم با سوره پسین خود یعنی سوره قمر پرداخته تا بتواند از یافته های آن در ارزیابی دیدگاه اصلاحی بهره ببرد. یافته های پژوهش به تایید بخشی از دیدگاه اصلاحی اشاره داشت بدین معنا که یکی از الگوهای روابط همجواری در بین سوره های قرآن کریم،همان گونه که اصلاحی اشاره نموده ، مکمل بودن دو سوره است. زیرا چنین وضعیتی در ارتباط دو سوره نجم و قمر نیز مشاهده شد،بدین گونه که این دوسوره به ترتیب موضوع« دریافت و ابلاغ وحی» را معناورزی می کنند. اما درباره دیدگاه اصلاحی که آیا در تعیین مصادیق به درستی عمل نموده یا خیر ، به نظر می رسد علی رغم دیدگاه اصلاحی، ارتباط محکمی بین سوره نجم با سوره پسین خود یعنی سوره قمر مشاهده می شود، بنابراین در تعیین اینکه سوره با سوره همجوار پیشین یا پسین زوجیت دارندباید با پژوهش های دقیق بر متن قرآن کریم، این نظام را بازطراحی نمود.
۲۵.

گونه شناسی افزوده های تفسیری در ترجمه «علی مشکینی» با رویکرد انتقادی (مورد کاوی سوره الرحمن)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترجمه قرآن علی مشکینی افزوده های تفسیری گونه شناسی تحلیل انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۹۵
افزوده های تفسیری ازجمله لوازم مورد نیاز هر مترجم است؛ زیرا در برخی موارد، ترجمه واژگانی قرآن، افاده کامل معنای آیه را نمی کند و مفاهیم عمیق کلام الهی به خواننده منتقل نمی شود؛ بنابراین، مترجمان ناچارند گاهی افزوده هایی به متن ترجمه اضافه کنند تا شفاف سازی معنایی و ساختاری متن ترجمه شده به خوبی انجام شود. ازجمله ترجمه های فارسی معاصر قرآن کریم که در آن افزوده های تفسیری جایگاه ویژه ای دارد، ترجمه تفسیری «علی مشکینی» است. این پژوهش درصدد است با استفاده از روش تحلیل انتقادی، گونه های افزوده های تفسیری را در ترجمه مشکینی از سوره «الرحمن» بررسی و تحلیل کند. بررسی ها نشان دادند هرچند مترجم تلاش کرده است تا با بیان افزوده های تفسیری، زمینه ارتباط بهتر خواننده با آیات کلام وحی را فراهم آورد، لغزش هایی نیز صورت گرفته است. گونه های افزوده های تفسیری با رویکرد انتقادی در ترجمه مشکینی، در حوزه ارجاع ترجمه الفاظ آیه به آیات بعدی، انحصاری پنداشتن الفاظ و گزاره های قرآنی، استفاده از پیش فرض های علوم تجربی در ترجمه آیات، بیان مصداقی خاص از آیات، بی توجهی به قواعد زبان عربی همانند قاعده تغلیب، استفاده از برخی از تفاسیر باطنی در ترجمه آیات و ... است.
۲۶.

مراحل پیشرفت اسلام در عصر نبوی(ص) در مدینه با تأکید برآیه 29 سوره فتح(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم آیه آخر (29) سوره فتح پیشرفت عصر نبوی نزول تدریجی هجرت صلح حدیبیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۷۳
با هجرت پیامبر(ص) و مسلمانان به مدینه تحول عظیمی در تاریخ اسلام و جهان رخ نمود. به یقین این پیشرفت به یک باره اتفاق نیفتاد، بلکه امری تدریجی بود و طی مراحلی به ثمر نشست. بدین قرار و از آنجا که زندگی پیامبر(ص) در مدینه با نزول تدریجی قرآن کریم همراه بوده است، این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با تأمّل در آخرین آیه سوره فتح، درصدد است تا مراحل تحول و پیشرفت اسلام را در عصر حضور پیامبر اکرم(ص) در مدینه بر اساس آیه مذکور و با استفاده از علم تفسیر، تاریخ عصر نبوی و سیره پیامبر(ص) مورد بررسی و تطبیق قرار دهد. براساس این تطبیق میتوان گفت؛ هجرت از مکه به مدینه زمینه ساز حکومت اسلامی و صلح حدیبیه مقدمه جهانی سازی حکومت اسلامی شد. با ورود پیامبر به مدینه ساختار مادی (بنای مسجد) و ساختار معنوی (محتوابخشی با نزول تدریجی سوره های قرآن و انسجام بخشی با پیمان های مختلف) حکومت اسلامی شکل گرفت و تحول در مدینه در دو مرحله اتفاق افتاد: مرحله تأسیس حکومت اسلامی و شروع دولت شهر (فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوى عَلى سُوقِهِ) و مرحله دعوت جهانی و تثبیت دولت امت(یُعْجِبُ اَلزُّرّاعَ لِیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفّارَ).
۲۷.

بازنمود فرهنگ تشیع در کتیبه های پیشاصفوی یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ شیعی کتیبه های شیعی یزد پیشاصفوی نمودهای فرهنگی شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۱
گرایش به مذهب شیعه و محبت نسبت به اهلِ بیت در خطه یزد، از سابقه ای طولانی برخوردار است و پیشینه آن به قرون نخست هجری بازمی گردد. مطالعاتی که تاکنون درباره پیشینه گرایش به تشیع در یزد انجام شده، بیشتر بر پایه منابع و متون تاریخی استوار بوده است. اما آنچه کمتر مورد توجه بوده و می تواند زاویه دید جدیدی به شمار آید، التفات به کتیبه هاست که می تواند این موضوع را با کمترین سوگیری و مداخله بازتاب دهد. کتیبه به مثابه یک رسانه، بسیاری از مسائل فرهنگی دوران شکل گیری خود از جمله باورها و ارزش ها را نمایان می کند؛ از همین رو پژوهش حاضر کوشیده است با شناسایی و گونه شناسی مضامین شیعی به کار رفته در کتیبه های پیشاصفوی یزد، نمودهای فرهنگی مذهب تشیع در آنها را مورد مداقّه قرار دهد و به هشت گونه بازنمود مضامین شیعی در عصری که هنوز شیعه، به عنوان مذهب رسمی و حکومتی ایران درنیامده بود، دست یابد. روش پژوهش در این نوشتار، توصیفی تحلیلی است و در گردآوری داده ها، ترکیبی از شیوه کتابخانه ای و میدانی مورد اهتمام بوده است.
۲۸.

روابط معناشناختی شاهد و امام در تقابل عمده تصوری دنیا و آخرت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روابط هم نشین روابط جانشین ایزوتسو معنای لغوی معنای اصطلاحی پیشوای حق شهود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۵۵
مفاهیم امام و شاهد در دو عالم دنیا و آخرت در قرآن کریم از انواع گوناگونی برخوردارند که با توجه به تقابل عمده تصوری دنیا و آخرت در قرآن می توانند در عین حال که هر کدام در دو این دو عالم، معنای خاص خودشان را دارند، به صورت مترادف لحاظ شوند. در برخی استعمالات قرآنی به معانی جامع و یا نسبتاً جامع از این واژگان می رسیم. این معانی که گستردگی مفاهیم قرآنی را به نمایش می گذارند، معنای خود را مدیون بهره گیری از روایات شارح از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند. از آنجا که این معنا توسط آیات متحد الموضوع قرآن قابل اثبات است، لذا ابزاری جهت فهم صحیح این روایات که بعضاً ارتباطی با ظاهر آیات مربوطه قرآنی ندارند تلقی می گردند. لذا این نوشتار با روش بنیادین و بر اساس مطالعات کتابخانه ای در صدد است ضمن تبیین یک فرایند صحیح معناشناختی، به بررسی برایندهای روابط معناشناختی بین این دو واژه در استعمالات قرآنی به مانند اثبات انحصار مقام حقیقی امامت برای ائمه معصومین(ع) بپردازد. 
۲۹.

Application of the Words Fe’l (acting), Amal (doing), and Son’ (making) in the Holy Quran and their Semantic Differences(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Holy Quran word Fe’l (acting) Amal (doing) Son’ (making) Synonymy

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۵۰
Due to the fact that the Arabic language abounds in words with similar meanings, eloquence in speech or writing calls for the accurate choice of words. The Holy Quran is characterized by the use of words and morphemes in absolute precision, which accounts for part of its beauty and elegance.  This study addresses the proper use of Fe’l, Amal, and Son’ in the Quran, as three semantically close concepts all of which lie in the area of meaning of the verb ‘do’. The study is conducted through a descriptive-analytic method. First, with reference to Arabic dictionaries, the meanings of these words and their nuances are presented. Then, a number of representative verses are extracted from the Quran to show the elegant application as well as the verbal secret of those individual words.  According to the results, the word Amal is used in contexts where something is regularly done by preplanning and with pain. The word Fe’l refers to an action for getting something done or made typically for a short time, but it is on no regular basis, either planned or unplanned. The word Son’, however, is reserved for cases that are done with skill, care, and consciousness of consequences. The word also involves a degree of secrecy. As it is found, since Amal refers to an action which involves toil and trouble, it is never used for God in the Quran. What the Book uses in this regard are the words Fe’l and Son’. This verbal token can be taken as one of the linguistic miracles of the Holy Quran.
۳۰.

تحلیل "تصریف معنا" در قرآن کریم؛ مطالعه موردی تصریف کلمات

کلید واژه ها: معناپردازی قرآن کریم تصریف کلمات مترادفات اشتقاق صرفی اسماء الحسنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۶۲
قرآن کریم با روش های گوناگونی به بیان معنا پرداخته است و از اسلوب و تاکتیک های گوناگونی در ارائه معنا استفاده کرده که یکی از اسلوب هایش برای ارائه معنا، تصریف است. تصریف، عبارت از بیان یک معنا با روش های مختلف و اسلوب های گوناگون است. قرآن کریم با بیان های گوناگون، آدمی را به یک معنا راهنمایی می کند. شناخت انواع این بیان ها در فهم بهتر و روشن تر قرآن کریم تأثیر فراوانی دارد. نگرش ناظر به مطالعه معنا در قرآن کریم و بررسی لایه های گوناگون عینی آن از موضوعات دارای اهمیت در قرآن شناسی است. پژوهش حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی معناپردازی در قرآن کریم با اسلوب تصریف و با محوریت کلمات می پردازد. یافته های پژوهش حاضر شامل سه نوع تصریف کلمات می شود: نوع اول، تصریف معنا بر پایه مترادفات یک واژه؛ نوع دوم، تصریف یک معنا بر پایه اشتقاق صرفی واژه ها؛ نوع سوم، تصریف کلمات بر پایه اوزان و اسلوب های معناساز (مطالعه موردی: اسماء الحسنی) که هفت الگو برای آن انتخاب شده است؛ 1. افعل تفضیل + اسم فاعل؛ 2. خیر + اسم فاعل جمع (جمع مذکر سالم)؛ 3. احسن + اسم فاعل؛ 4. من+ افعل التفضل + من الله+ مصدر ثلاثی؛ 5. نعم + مصدر؛ 6. خیر به تنهایی؛ 7. افعل التفضیل به تنهایی. نتیجه آنکه قرآن کریم با اسلوب تصریف به الگوهای گوناگون بر پایه کلمات معناپردازی کرده است که این نوع معناپردازی در فهم بهتر، روشن تر و آشکارتر مخاطبان قرآن کریم تأثیر شایان و به سزایی دارد که با دقت در هر مرتبه بیانی و زبانی، به طور یقین حقیقتی از حقایق الهی بهتر فهمیده می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان