جلیل کوهپایه زاده

مقدمه: امروزه شایستگی فرهنگی از مباحث مهم در حوزه سلامت است زیرا از مهم ترین عوامل در رشد و توسعه نظام سلامت برخورداری از نیروهای انسانی با شایستگی فرهنگی لازم در کنار سایر شایستگی های تخصصی است. به رغم اهمیت این واژه به نظر می رسد بعلت فقدان هم اندیشی در مفهوم شایستگی فرهنگی در آموزش پزشکی، تعریف یکسان و مشخصی از آن ارائه نشده است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی جامع مفهوم شایستگی فرهنگی و تعیین سطوح آن در آموزش پزشکی است. روش ها: در این مطالعه کیفی در ابتدا با روش کتابخانه ای به مرور مقالات و اسناد بین المللی پرداخته شد. سپس در گام دوم مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از مطلعین کلیدی حوزه شایستگی فرهنگی دانش آموختگان علوم پزشکی انجام شد و در گام سوم نتایج حاصله در جلسه گروه کانونی با حضور 5 نفر از متخصصان به بحث و بررسی رسید و یافته های زیر به دست آمد. یافته ها: در تعریفی که با استفاده از تحلیل نتایج مصاحبه ها و نیز با الهام از پیشینه پژوهش و جمع بندی نهایی جلسه کانونی اساتید ارائه گردید بیان شد که" دانش آموخته شایسته علوم پزشکی از حیث شایستگی فرهنگی کسی است که توانایی تعامل مؤثر با افراد دارای فرهنگ های متفاوت (شامل بیمار، همراهان وی و همکاران) برای ارائه خدمات اثر بخش تر بهداشتی و درمانی را دارا باشد". بر این اساس شایستگی فرهنگی در 3 سطح فردی (انسانی)، دانشگاهی (فارغ التحصیل دانشگاهی) و حرفه پزشکی (درک چند فرهنگی برای فارغ التحصیل دانشگاهی) طبقه بندی می شود. نتیجه گیری: از آنجا که در ایران شایستگی فرهنگی می تواند پاسخی مناسب به تنوع قومیت و فرهنگ موجود در جامعه باشد پیشنهاد می شود ضمن ارائه مفهوم جامع از شایستگی فرهنگی در برنامه های آموزش پزشکی به هم اندیشی جهت ارائه الگوهای مناسب شایستگی فرهنگی در دانش آموختگان علوم پزشکی نیز پرداخته شود.

اهداف: آموزش بالینی در افزایش مهارت عملی دانشجویان پزشکی نقش مهمی ایفا می کند. بنابراین برای اطمینان از موثربودن محیط بالینی در یادگیری، این محیط باید مورد ارزش یابی قرار گیرد. این مطالعه، با هدف ارزیابی محیط آموزشی براساس مدل DREEM از دیدگاه کارورزان گفتاردرمانی در بخش های بالینی مغز و اعصاب و گوش و حلق و بینی در بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. ابزار و روش ها: در این پژوهش توصیفی- مقطعی، 59 نفر از کارورزان گفتاردرمانی سال آخر مقطع کارشناسی (ترم های هفتم و هشتم)، در نیم سال اول و دوم سال تحصیلی 93-1392 در بخش های داخلی مغز و اعصاب و گوش و حلق و بینی بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) به صورت سرشماری در مطالعه شرکت کردند. ابزار پژوهش، پرسش نامه استانداردشده 44سئوالی DREEM بود. تحلیل داده ها، با استفاده از آزمون T مستقل و به کمک نرم افزار SPSS 18 انجام گرفت. یافته ها: میانگین مجموع نمرات به دست آمده از پنج حیطه محیط آموزشی، 7/125 از 176 امتیاز بود که کیفیت آموزشی با 44/71% مطلوب ارزیابی شد. همچنین از پنج حیطه مورد بررسی، تنها حیطه درک کارورز از توان یاددهی اساتید در سطح بسیار مطلوب ارزیابی شد و سایر حوزه ها در حد مطلوب بودند. محیط آموزشی از نظر گروه مردان و زنان، مجردان و متاهلان و ترم های هفت و هشت تفاوت معنی داری نداشت (05/0p>). نتیجه گیری: براساس مدل DREEM، محیط آموزشی بخش های بالینی مغز و اعصاب و گوش و حلق و بینی بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) در دانشگاه علوم پزشکی ایران، از نگاه کارورزان گروه گفتاردرمانی مطلوب ارزیابی می شود.

اهداف: بررسی نگرش دانشجویان رشته پزشکی به این رشته تحصیلی نقش موثری در برنامه ریزی های کشوری و ارزیابی برنامه های آموزشی دارد. این مطالعه با هدف تعیین نگرش دانشجویان نسبت به برنامه های آموزشی سنتی و ادغام یافته علوم پایه پزشکی، انجام شد. روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی در سال 1390 در کلیه دانشجویان پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی انجام شد و 200 دانشجوی پزشکی در مقطع کارورزی به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. دانشجویان منتخب از دانشگاه علوم پزشکی تهران در گروه برنامه آموزشی سنتی و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گروه برنامه آموزشی ادغامی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه خودایفا و استانداردشده برای تعیین نگرش دانشجویان پزشکی بود. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با نرم افزار SPSS 17 و با استفاده از آزمون T مستقل برای مقایسه گویه های 9گانه پرسش نامه در دو دانشگاه انجام شد. یافته ها: اختلاف معنی داری در نگرش دانشجویان دو دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در گویه های 1، 3، 4، 5، 7 و 9 مشاهده نشد (05/0 نتیجه گیری: دانشجویان پزشکی با وجود نداشتن نگرش چندان مثبت نسبت به اهمیت واقعی علوم پایه، نسبت به آموزش علوم پایه به صورت ادغامی اشتیاق بیشتری دارند .

اهداف: شناخت انگیزه های یادگیری در دانشجویان پزشکی از عوامل مهم و موثر در ارتقای سطح آموزش پزشکی است. هدف این پژوهش، بررسی انگیزه های یادگیری دانشجویان پزشکی مقطع علوم پایه بر اساس مدل انگیزشی کلر بود. روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی در 308 دانشجوی مشغول به تحصیل در نیمسال دوم 91-1390 در مقطع علوم پایه پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد که براساس مدل انگیزشی جان کلر طراحی شده بود. پرسش نامه در 4 محور جلب توجه، تناسب، اطمینان و رضایت با 20 سئوال طراحی شد. روایی صوری و محتوایی و پایایی پرسش نامه (83/0) مورد تایید قرار گرفت. داده های جمع آوری شده، با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و آزمون های T استیودنت و مجذور کای تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین نمره دانشجویان از پرسش نامه انگیزشی کلر در محدوده 20 تا 77 بود. میانگین نمره کل دانشجویان دختر به طور معنی داری پایین تر از دانشجویان پسر بود (01/0=p). عوامل انگیزشی مرتبط با تناسب در دختران دانشجو نقش مهم تری در افزایش انگیزه آنها برای یادگیری، نسبت به پسران داشتند (01/0=p). نمره دانشجویان از پرسش نامه انگیزشی ارتباطی با سن و تعداد ترم های گذشته از تحصیل آنها نداشت، اما ارتباط معکوس معنی داری با معدل دانشجویان مشاهده شد. نتیجه گیری: طرح سئوال در شروع درس، استفاده از وسایل کمک آموزشی، صحبت از آینده و جنبه های معنوی و انسانی رشته پزشکی، واضح تربودن اهداف درس و دانستن اهداف آموزشی، خواندن مطالب مورد علاقه و چالش برانگیزبودن یک درس از مهم ترین عوامل انگیزشی مرتبط با یادگیری در دانشجویان پزشکی هستند.

هدف: با توجه به شیوع نسبتاً بالای افتادگی یا پرولاپس احشاء لگنی در زنان و لزوم بررسی تأثیر عوامل مستعد کننده این بیماری در جوامع مختلف، این تحقیق با هدف بررسی رابطه تغییرات انحنای ستون فقرات پشتی و کمری و چرخش (تیلت) لگن با پرولاپس احشاء لگنی انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه مورد- شاهدی، ۱۵نفر از زنان مبتلا به پرولاپس احشاء لگنی از طریق نمونه‌گیری ساده و در دسترس و با توجه به معیارهای لحاظ شده، از بین بیماران مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های اکبرآبادی و امام‌خمینی به‌عنوان گروه مورد و ۱۵ نفر از مراجعین همان بیمارستان‌ها که درجه پرولاپس آنها صفر و یا یک بود، بر اساس همتاسازی با گروه مورد، به‌عنوان گروه شاهد انتخاب و وضعیت پرولاپس (با استفاده از سیستم اندازه‌گیری پرولاپس احشاء لگنی)، انحناهای ستون فقرات پشتی و کمری (با استفاده از خط کش قابل انعطاف) و تیلت لگن (با استفاده از شیب سنج لگنی) آنها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. داده‌های حاصل با استفاده از آزمون‌های آماری کولموگروف-اسمیرنوف، تی مستقل و رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بین دو گروه اختلاف معناداری از لحاظ میزان کایفوز پشتی، (۰/۲۶=P)، لوردوز کمری (۰/۵۲=P) و تیلت لگن (۰/۴۱=P) وجود نداشت. نتیجه گیری: گرچه مطابق نتایج این مطالعه، ارتباط معناداری بین میزان کایفوز پشتی، لوردوز کمری و تیلت لگن با بروز پرولاپس احشاء لگنی یافت نشد، اما همسویی جهت تغییرات فاکتورهای مورد نظر با مفروضات مطالعه، وجود رابطه بین افزایش کایفوز و کاهش لوردوز با بروز پرولاپس احشاء لگنی را در یک جامعه بزرگتر آماری، همچنان محتمل باقی نگاه می دارد.

هدف:‌ در این مطالعه به بررسی برخی ویژگی های گفتار و زبان کودکان حاصل از درمانهای کمک باروری پرداخته شده است. روش بررسی: مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی و نمونه گیری به صورت ساده از جامعه در دسترس و به شکل تمام شمار بوده است. 50 کودک صفر تا ۴۹ ماهه از طریق مصاحبه با والدین و مشاهده بالینی کودک توسط آسیب شناس گفتار و زبان مورد ارزیابی قرار گرفته و اطلاعات اخذ شده در پرسشنامه‌ای ثبت شد. طلاعات این پرسشنامه بر اساس مقیاس نشانگان زبان ابتدایی دو (ELM–2)، آزمون میانگین طول گفته (MLU) و بسته مهارت‌های دهانی اطفال (POSP) می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمونهای تی مستقل، کولموگروف اسمیرنوف، من ویتنی یو و مجذور خی استفاده شد. یافته ها: از 50 کودک مورد بررسی 33 نفر (66%‌) حاصل از درمانهای تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) و بقیه حاصل از تلقیح (تزریق اسپرم) داخل رحمی (IUI) و لقاح آزمایشگاهی (IVF) بودند. میانگین طول گفته بر حسب واژه در آزمودنی های 19 تا ۴۹ ماهه 3/3 واژه بود. 8% این کودکان در ساختمان اندامهای گویایی و 6% در عملکرد اندامهای گویایی اختلال نشان دادند. یافته های این پژوهش نشان داد در میانگین طول گفته بر حسب واژه (۰/۰۶۹=P)، سن شروع صداسازی بازتابی (۰/۱۲۵=P)، تعداد واژه های با معنی(۰/۰۷۹=P) و ساختمان و عملکرد اندامهای گویایی (۰/۳۲۷=P) بین دو جنس تفاوت معناداری وجود ندارد. در صورتی که در سن شروع قان و قون آهنگین تفاوت بین دو جنس معنا دار بود (026/0=P). نتیجه‌گیری:‌ گفتار و زبان کودکان حاصل از درمانهای کمک باروری در محدوده طبیعی قرار دارد. برای تعمیم یافته ها نیاز به مطالعات جامع تری می باشد.