رحیم قربانی

هم ارزیِ مادّه ـ انرژی با معادلة‌ وحشت انگیز 2E = mc آغاز شد که انیشتین با جسارت تمام آن‌ را مطرح کرد و نه تنها فیزیکدانان، بلکه فیلسوفان را نیز در شگفت فرو برد. از آن زمان (1905 م) رویکردهای گوناگونی در این زمینه ارائه شده است. تمام این رویکردها از جانب دانشمندان غربی بوده است؛‌ با این همه، هیچ سیستمِ فیزیکی ـ فلسفی که پایه‌‌های جهان‌شاختیِ معقول و مقبول داشته باشد، از سوی فیلسوفان و فیزیکدانان ارائه نشده است؛ رویکردهایی نظیرِ نگرش کلامی، متافیزیکی باطل، و دیدگاه‌های افراط یا تفریط گرایانه در فلسفة علم (فیزیک و ریاضی)، و... باعث شده است موضوع، بسی پیچیده‌تر و خوف انگیزتر از موقعیت اوّلیه‌اش باشد. نگرش صحیح و منطقی که بتواند سیستمِ فلسفیِ قابل قبولی عرضه بدارد فقط در حیطة جهان‌شناختیِ رئالیستی تصور می‌شود و این حیطه،‌ بسترِ پرتکاپوی فلسفة اسلامی است. از دانشمندان اسلامی در صد سال اخیر فقط علّامه طباطبایی و استاد شهید مطهری به صورت مبنایی به این مسأله پرداخته‌اند. بررسی و رویکردهای این دو بزرگوار، دارای رهاوردهای بسیار عالی در فلسفة اسلامی و فیزیک است. مقالة حاضر، پژوهش دربارة سؤالات، مباحث و نظریات مطرح شده از سوی این دو بزرگوار بوده، رهاوردهای نوی در زمینة‌ حقیقت مادّه و انرژی ارائه می‌دهد، و پرداخت به نتایج عالی این بحث در فلسفة اسلامی را به مجالی دیگر می‌سپارد.

حکمت بر اساس تقسیم آن بر پایه قوای نفس، دو شاخه نظری و عملی را شامل میشود. حکما از دیرباز، بر همراه بودن تحصیل و تکمیل این دو شاخه برای تحقّق تعریف و معنای «حکمت» تأکید داشته اند. ملّاصدرا نیز همچون سایر حکما، به این همگامی تصریح و بر آن تأکید کرده است. اما حکمت عملی به لحاظ داشتن مایه های کاربردی و عملی برای تکمیل و تعالی نفس، با تزکیه نفس ملازم است. و چون غایت حکمت، تکمیل نفوس است، بنابراین، تزکیه نفس با حکمت، تعریف آن، و غایت آن ارتباط تنگاتنگی دارد. نوشته حاضر به بررسی این ارتباط از نظر ملّاصدرا میپردازد و سعی کرده است با توجه به مبانی و مطالب حکمت متعالیه، حقیقت حکمت و ارتباط آن با ایمان و تزکیه نفس را تشریح و تصویر کند، نکاتی درباره غایات حکمت ذکر نماید و سپس به بررسی تفصیلی رابطه دوسویه غایات حکمت و تزکیه نفس بپردازد و از این طریق، این نکات را اثبات کند: 1. دغدغه اصلی ملّاصدرا در تعریف و «ارائه حکمت متعالیه»، کمال نفس و تزکیه آن بوده است. 2. غایات حکمت، که ملّاصدرا و دیگران از آنها به «غایت» تعبیر نموده اند، در حقیقت، غایات و نتایج عملی و هستیشناختی هستند، نه غایات علم شناختی و روش شناختی. 3. حکمت عامل اصلی تزکیه صحیح نفس، و تزکیه نفس نیز عامل اصلی فهم صحیح مسائل فلسفی است. 4. تزکیه نفس در شکل گیری مفهوم، تعریف، مصداق و غایات این جهانی حکمت، نقش بسیار اساسی دارد و بررسی جامع موارد وابستگی فهم مسائل حکمت بدان ضروری به نظر میرسد.

مقاله حاضر با هدف بررسی ارتباط سرمایه فکری با عملکرد سازمانی انجام گرفته است. این تحقیق از لحاظ هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها از نوع پیمایشی می باشد. پس از مطالعه پیشینه موضوع و بررسی الگوهای موجود در مورد سرمایه فکری و عملکرد سازمانی و شکل گیری چارچوب نظری، متغیرهای مهم تحقیق شناسایی و مدل مفهومی و فرضیات تحقیق مشخص گردید. برای اندازه گیری متغیرها از پرسشنامه استفاده گردید. نمونه مورد مطالعه در این تحقیق شامل 118 نفر از کارکنان وزارت امور اقتصادی و دارایی بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. نتیجه آزمون فرضیات تحقیق به کمک مدلسازی معادلات ساختاری نشان دهنده ارتباط معنادار مؤلفه های سرمایه فکری (سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی) با عملکرد سازمانی می باشد. در نهایت، بر اساس نتایج به دست آمده پیشنهادات و راهکارهایی به وزارت امور اقتصادی و دارایی و محققان بعدی ارائه گردید.

انتقال ارواح از بدن های مادی به بدن های مادی دیگر به هنگام مرگ، که «تناسخ» نامیده میشود، ازسوی برخی از اندیشمندان مطرح شده است تا مسئله کمال نفس انسانی را توجیه کنند. این توجیهدلایل گوناگونی داشته است و خاستگاه ها و نتایج متفاوتی دارد که نوشتار حاضر به بررسی برخی ازجنبه های آن میپردازد. این مقاله پس از تعریف «تناسخ»، به ذکر اقسام آن میپردازد و تناسخ روحانسان های تکاملیافته، روح انسان های متوسط و روح انسان های پست را بر اساس مبانی «حکمتمتعالیه» به نقد و بحث گذاشته است. ملّاصدرا براهین ابطال تناسخ را، که توسط گذشتگان ارائهشده اند، ناقص و در برخی موارد، نادرست دانسته و به این دلیل، استدلال های ویژه ای را بر پایهفلسفه خودش مطرح کرده است. این در حالی است که برخی از براهین خود ملّاصدرا نیز به دلیلابتنای آنها بر طبیعیات قدیم، نادرست مینماید. با توجه به بررسیهای این نوشتار، موارد درست ونادرست تناسخ، وضوح بیشتری مییابند.

بررسى مسئله «تزکیه نفس» و رابطه آن با معرفت، از لحاظ هستى شناختى و معرفت شناختى، امرى است که از جهات متعددى شایان توجه بوده و در بستر فلسفه اسلامى به طور نظام مند و آکادمیک مورد توجه و بررسى قرار نگرفته است. نوشتار حاضر با تکیه بر مبانى حکمت متعالیه، ابتدا به توضیح و تبیین اصول فلسفى مربوط به این مسئله پرداخته و سپس به ارائه نظریه ملّاصدرا درباره تأثیر و نقش تهذیب اخلاق و تزکیه نفس در کسب، حفظ و نتیجه بخش بودنِ معرفت پرداخته و در پایان، برخى از نقدها و اشکالات مرتبط با این مسئله را ذکر کرده است.

"مسئله تأثیر مناجات‏های حضرت علی علیه‏السلام در گستره تاریخ، بر صاحب‏نظرانِ همه شاخه‏های علوم، مسئله‏ای غیرقابل انکار است. در میان شخصیت‏های اثرپذیر از سالک عارفان، الهام‏پذیریِ «لسان الغیب» حافظِ معرفت، مسئله‏ای خاص است که به طور مبهم، در محافل علمی و ادبی مطرح شده است. نوشته حاضر الهام‏پذیریِ حافظ از امیر عارفان علی علیه‏السلام ، در مبانیِ معرفتی را به تصویر می‏کشد. اینکه حافظ از لحاظ مبانیِ هستی‏شناختی، خداشناختی و جهان‏شناختی، و از جنبه شهودی ـ عرفانی، قدم جای پای استاد عارفان نهاده مهم‏ترین تصویرِ حاصل از این نوشته است؛ همان نکته‏ای که داعیه خود حافظ نیز به شمار می‏رود. از میان ظرایف عرفانیِ حافظ، چهار نکته ظریف معرفتی از الهام‏پذیری‏های او از ساحتِ علوی به بحث گذارده شده‏اند: 1. نازِ عارفانه عاشق به ساحتِ محبوب (محتوای مناجات‏ها)؛ 2. عرصه حکومتِ عشق؛ 3. آتش عشق؛ 4. خضوع عارفانه. "

فناوری اطلاعات و رفتار حرفه ای موضوعاتی است که بر بیشتر سازمان های ایرانی تأثیر گذاشته است و اگر چه در مورد هر یک از این دو موضوع، تحقیقاتی گسترده در سراسر دنیا انجام گرفته است، اما تحقیقات تجربی اندکی در مورد ارتباط بین این دو، به ویژه تأثیر فناوری اطلاعات بر رفتار حرفه ای حوزه منابع انسانی وجود دارد.این تحقیق تأثیرفناوری اطلاعات را بر رفتار حرفه ای حوزه منابع انسانی استانداری تهران، مورد بررسی قرار می دهد. تحقیق حاضر ترکیبی از تحقیق کتابخانه ای و میدانی است. روش پژوهش در این مطالعه روش ""کمی "" با تکنیک ""پیمایشی"" می باشد. همچنین این تحقیق بر حسب هدف در گروه تحقیقات ""کاربردی"" جای می گیرد. لازم به ذکر است در این پژوهش از ابزار پرسش نامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله از تحقیق، فناوری اطلاعات بر شاخص های مختلف رفتار حرفه ای حوزه منابع انسانی تأثیرات متفاوتی دارد. بدین صورت که بکارگیری فناوری اطلاعات، سطح پاسخگویی ، سطح استقلال اطلاعاتیو سطح ارتباطات خارج از سازمان را افزایش می دهد، ولی بکارگیری فناوری اطلاعات، تأثیر قابل ملاحظه ای بر فعالیت های تحول آفرین ( دگرگون ساز) ندارد.

هدف از پژوهش بررسی و شناسایی عوامل موثر برحضور شرکت های تولیدی و خدماتی در نمایشگاه های بین المللی تهران از دیدگاه مدیران وکارشناسان غرفه ها است. دلیل انتخاب این محیط،اهمیت نمایشگاه ها به عنوان مؤثرترین ابزارهای بازاریابی در دنیای امروز تجارت است. روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری آن در برگیرنده یک نمونه 90 نفری از دو گروه 30 و 60 نفری است که به ترتیب از کارشناسان و مدیران غرفه های شرکت های تولیدی وخدماتی خارجی و داخلی حاضر در نمایشگاه بین المللی و تخصصی صنعت در مهرماه 1391 تهران می باشد. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته شامل40 سؤال بود که پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ برای دو گروه شرکت ها به ترتیب برابر با 93/0 و 87/0 حاصل گردید. روش آماری نیز استفاده از آزمون t تک متغیره و آزمون کولموگروف – اسمیرنف و آزمون فریدمن (کای- دو) می باشد و البته از آمار توصیفی نیز استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که متغیرهای اهداف شرکت کنندگان، عوامل محیطی، معیارهای انتخاب نمایشگاه از سوی شرکت ها، آمیخته بازاریابی، حمایت ها و ابزارهای تشویقی دولت همگی در سطح نسبتاً مناسبی بر حضور شرکت ها در نمایشگاه تاثیر دارند. از این رو متغیرهای نامبرده شده از عوامل موثر برحضور شرکت های تولیدی و خدماتی در نمایشگاه های بین المللی تهران است.

هدف پژوهش حاضر "بررسی رابطه بین شفافیت نقش و تعهد شغلی مسئولین گروه شعب بانک کشاورزی تهران" بوده و سؤالات تحقیق با درنظرگرفتن تئوری نقش، منابع موجود در زمینه نقش، شرح وظایف و قوانین اداری موجود و همچنین ابعاد چهارگانه تعهد شغلی (وابستگی حرفه ای، وابستگی سازمانی، پایبندی به ارزش های کار، مشارکت شغلی) تهیه شد و نظر مسئولین گروه شعب بانک کشاورزی تهران با توجه به عوامل جمعیت شناختی همچون: جنسیت، سن، وضعیت تأهل، سابقه خدمت، مدرک تحصیلی بررسی شد. این پژوهش از نظر روش تحقیق استفاده شده، توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف از نوع پژوهش های کاربردی محسوب می شود. جامعه آماری شامل 227 نفر از مسئولین گروه شعب بانک کشاورزی تهران درسال 1389 بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 150 نفر نمونه انتخاب گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه شفافیت نقش و پرسشنامه تعهد شغلی بود. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی (ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن) صورت پذیرفت و نتایج و پیشنهادات براساس آن استخراج گردید. یافته های پژوهش نشان داد که بین شفافیت نقش و تعهد شغلی مسئولین گروه بانک کشاورزی تهران رابطه معنا داری وجود دارد.