محمدرضا بنی اسدی

در دوره تیموریان (حک 771-913ق) آموزه های شیعی بیش ازپیش گسترش یافت به طوری که زمینه ای برای رسمیت یافتن تشیع در سده بعد توسط صفویان شد. گرایش تیموریان به تصوف که آموزه تسامح از عقاید آنان بوده است در این رویکرد تأثیر بسزایی داشته است. ضمن اینکه وجود شاعران شیعی به رشد این پدیده افزوده است. نقش شاعران شیعه و سنّی در پیدایش و گسترش باورهای شیعی سؤال این پژوهش تاریخی است. یافته ها برمبنای بررسی آماری و تحلیل اشعار تعدادی از شاعران شیعه و سنّی در دوره تیموریان مشخص کرد: در این دوران، شاعران شیعه مذهب با سرودن دیوان هایی سرشار از باورهای شیعی، مدح و منقبت امامان دوازده گانه، رعایت ادب و تسامح نسبت به باورهای اهل سنّت و شاعران اهل سنّت با سرودن اشعار فراوان در مدح و منقبت امامان و ستایش حداقلی خلفای سه گانه نقش مؤثری در پیدایش و تحکیم باورهای شیعه و گسترش آن مذهب داشتند. به نظر می رسد سرودن شعر در ستایش بزرگان تشیع، نشانه فضل، و کم کاری در این باب، نشانه کم مایگی شاعر تلقی می شد و عدم اقبال عمومی اشعار را در پی داشت.

مدارای اجتماعی یکی از مفاهیم حیاتی در علوم انسانی و عاملی در جهت تقویت و تسهیل تعامل بین افراد در سطوح مختل ف در جامعه است. مقاله حاضر با استفاده از مبانی تئوریک مدارای اجتماعی در حوزه جامعه شناسی و با روش تحقیق ترکیبی به دنبال شناسایی و تدوین مدل جامعه شناختی مدارای اجتماعی تماشاگران لیگ برتر  فوتبال ایران است. پژوهش حاضر در دو مرحله انجام گرفته است که در مرحله کیفی از روش نظریه زمینه ای(استراوس و کوربین) و در مرحله کمی از روش پیمایش استفاده شده است. جامعه آماری تماشاگران لیگ برتر فوتبال ایران بود که تعداد نمونه کیفی پژوهش 17 و تعداد نمونه کمی 399 نفر انتخاب شدند. شیوه نمونه گیری در مرحله کیفی، گلوله برفی و در مرحله کمی، سهمیه ای بود. برای تحلیل داده ها در بخش کیفی از شیوه کدگذاری و در بخش کمی از رگرسیون چند متغیره استفاده شد. پس از ترکیب نتایج بخش کیفی و کمی پژوهش، مدل ترکیبی مدارای اجتماعی تماشاگران ارائه گردید که پیامدهایی همچون تعامل همدلانه و بهزیستی تماشاگران فوتبال را به دنبال خواهد داشت.

مدارای اجتماعی از جمله مفاهیمی است که در رشته های متفاوت علمی بدان پرداخته می شود. درپژوهش کیفی حاضر این مفهوم در حوزه جامعه شناسی و باهدف طراحی الگویی برای توسعه مدارای اجتماعی تماشاگران باشگاه های فوتبال ایران با استفاده از نظریه داده بنیاد به انجام شده است. 17 مصاحبه با خبرگان با روش نمونه گیری هدفمند انجام و باکمک نرم افزار مکس کیودا تحلیل شده اند. حاصل این مصاحبه ها، مجموعه ای از مضامین اولیه بود که طی فرایند کدگذاری باز گردآوری و از درون آن ها مقوله هایی استخراج شد؛ سپس در مرحله کدگذاری محوری، پیوند میان مقوله ها ذیل عناوین: شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردهاو پیامدهای مدارای اجتماعی در قالب پارادایم کدگذاری محوری تعیین شد؛ در ادامه و در مرحله کدگذاری انتخابی نیز سیر داستان ترسیم گردید. براساس نتایج، الگوی مدارای اجتماعی تماشاگران علاوه بر شرایط علی(شرایط ذهنی، ارزشی و نهادی)؛ شرایط زمینه ای(فردی، فرهنگی و اجتماعی)شرایط مداخله گر(زیرساخت فیزیکی و آموزشی) را نیز درتوسعه مدارای اجتماعی مهم می داند که در نهایت پیامدهایی همچون تعامل، کنش همدلانه و بهزیستی تماشاگران فوتبال را به دنبال دارد.