ساسان طهماسبی

ساسان طهماسبی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۲ مورد.
۱.

بررسی نقش انجمن های زرتشتی بر حیات فرهنگی، اجتماعی زرتشتیان یزد در دوره ی قاجاریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 47 - 58

کلید واژه ها: انجمن های زرتشتی پارسیان هند انجمن اکابر انجمن ناصری قاجاریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۶۰
با بالا گرفتن دامنه ی ارتباط میان پارسیان هند و زرتشتیان ایران در دوره ی ناصری، پارسیان هند با هدف اصلاح وضعیت و امور مذهبی و اجتماعی همکیشان خود در ایران اقدام به ارسال نمایندگان و تأسیس انجمن هایی در میان زرتشتیان ایران به ویژه زرتشتیان یزد نمودند. تشکیل این انجمن ها در شهر یزد در کنار تلاش های برخی مصلحان زرتشتی به ویژه پارسیان موجب رقم خوردن تحولات قابل توجهی در احوال زرتشتیان این ناحیه شد. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه ای و اسنادی در پی پاسخ گویی به این سؤال اصلی است که وجود انجمن های زرتشتی در شهر یزد در دوره ی قاجاریه چه نقشی در حیات فرهنگی و اجتماعی زرتشتیان این ناحیه ایفا کرد؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که پارسیان هند از طریق تأسیس انجمن هایی همچون انجمن اکابر و انجمن ناصری، نقش قابل توجهی در بهبود وضعیت و اصلاح حال زرتشتیان یزد در دوره ی قاجاریه ایفا کردند. این انجمن ها با مساعدت نمایندگان پارسیان هند در انجام اموری مانند لغو جزیه، تأسیس مدارس نوین و برداشتن اجحافات از اقلیت زرتشتی، نقش مهمی در حیات اجتماعی و فرهنگی جامعه ی زرتشتیان یزد داشتند.
۲.

بررسی الگوهای نام گذاری مسلمانان از بعثت تا پایان حکومت امویان (با تکیه بر مردم مکه و مدینه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۱ ۷۸-۵۹

کلید واژه ها: الگوی نام گذاری نام های اسلامی نام گذاری زنان نام های ائمه شیعه نام های خلفای اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۱۱
با گسترش دین اسلام در حجاز، الگوهای نام گذاری اعراب متحول شد و نام های دوران جاهلی جای خود را به نام های اسلامی دادند. این فرایند که با اقدامات پیامبر خدا (ص) آغاز شد، در دوران خلفای راشدین ادامه یافت و تا پایان دوره اموی، الگوی اسلامی متفاوتی را به وجود آورد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آمار، به بررسی الگوهای نام گذاری مسلمانان در حجاز از بعثت پیامبر خدا(ص) تا پایان دوران اموی می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد نام هایی که یادآور بت پرستی بودند یا معنای ناپسندی داشتند، در نسل اول مردان مسلمانان به سرعت محو شدند و نام هایی که نشان از یکتاپرستی داشتند، در نسل دوم به نام های غالب تبدیل شدند، ولی تغییر الگوی نام گذاری زنان با تأخیر بیشتری انجام شد. همچنین، بروز فرقه گرایی بین مسلمانان و سیاست های امویان علیه تشیع، بر نام گذاری مسلمانان تأثیر گذاشت و رقابتی آشکار بین نام های ائمه شیعه(ع) و نام های خلفای سه گانه به وجود آورد.
۳.

تأملی بر اختلاف در تفسیر شروط انتخاب متولیان در موقوفات اولادی (نمونه موردی : موقوفهء اولادی قلعه صدری قم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه مطالعات وقف و امور خیریه دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 41 - 66

کلید واژه ها: موقوفه اولادی قلعه صدری قم صدرالممالک اردبیلی تولیت اشتراکی موقوفات اولادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۲۳۹
موقوفات اولادی اهمیت زیادی در تأمین حداقلی نیازهای مالی خاندان، حفظ هویت تاریخی و زنده نگهداشتن ارتباطات خانوادگی دارد. از مشکلات همیشگی این نوع وقف، اختلاف نظر در انتخاب متولیان و نحوه هزینه کرد درآمدها بوده است. در این مقاله نحوه انتخاب متولیان در موقوفه قلعه صدری قم (که به نصرت آباد نیز مشهور بوده و یکی از بزرگ ترین موقوفات اولادی کشور ما است) و اختلافات به وجودآمده در انتخاب و عملکرد متولیان براساس شروط واقف بررسی می شوند. در این بررسی با طرح مباحثی مانند اهمیت موقوفات اولادی و کارکرد آنها، تاریخچه موقوفه قلعه صدری قم و نگاهی به انتخاب و عملکرد متولیان این موقوفه، تلاش می شود جنبه های مختلف موضوع بررسی شوند. بررسی سابقه پژوهش نشان می دهد تاکنون تنها یک مقاله، آن هم به صورت عمومی، به طور مستقیم مسئله تاریخچه موقوفه قلعه صدری را بررسی کرده است (محسنی، 1393). پژوهش پیش رو، به روش تاریخی - اسنادی و همچنین تاریخ شفاهی، این مسئله را بررسی کرده است و یافته های پژوهش نشان می دهند با توجه به اشتراکی بودن تولیت موقوفات و گذاشتن شروط ارشد و اصلح در انتخاب متولیان توسط صدرالممالک اردبیلی، زمینه اختلاف در مصداق سازی برای انتخاب افراد به وجود آمده و در مقاطع زمانی مختلف باعث دخالت مراجع دولتی و استفتاء از مراجع شرعی شده است. در زمینه متولیان موقوفه صرفاً برخی اطلاعات کلی آورده شده اند.
۵.

بررسی سرنوشت و جایگاه اسرا و برده های ایرانی دوران فتوح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال یازدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۰

کلید واژه ها: فتوح ایران اسیر برده موالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۴ تعداد دانلود : ۴۹۴۷
در این پژوهش وضعیت اسرا و برده های ایرانی دوران فتوح با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی-استنتاجی بررسی می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که در جریان فتوح، بخش بزرگی از اسرا قتل عام می شدند. مردان قربانیان اصلی به شمار می آمدند. بااین وجود، برخی از آنان همراه با زنان و بچه ها که بخش اعظم اسرا را تشکیل می دادند، به عنوان برده به سرزمین های عربی اعزام شدند. برده های از حقوق ناچیزی برخوردار بودند و به مشاغل سطح پایین می پرداختند، اما تعدادی از آنان موفق شدند با یادگیری علوم دینی و ادبی و یا تبحر در مسائل دیوانی به جایگاه بهتری دست یابند و در مواردی از بردگی آزاد شوند. البته بردگان زن سهمی از این ترقی نداشتند. بیشتر آنان به عنوان کنیز خرید و فروش می شدند یا با اعراب و برده ها ازدواج می کردند. با بررسی تبار روایان حدیث که در طبقات ابن سعد ذکر شده اند مشخص می شود که سهم برده ها در بافت جمعیتی حجاز بسیار قابل توجه بود.
۶.

بررسی تحرک اجتماعی و شایسته سالاری در دوره صفویه (با تکیه بر نهاد وزارت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال دهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۷ 155-192

کلید واژه ها: صفویه وزارت تحرک اجتماعی شایسته سالاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰ تعداد دانلود : ۷۹۷
تجربه، خانواده، استعداد، رابطه و حمایت از صفویه مهم ترین عوامل دستیابی به منصب وزارت اعظم در دوره صفوی بود. نقش خانواده از سایر عوامل مهم تر بود. زیرا بخش اعظم وزرای این دوره از اقشار بالای جامعه برخاسته بودند و موقعیت خانوادگی سایر عوامل را تحت تأثیر قرار می داد. وزرایی که به دلیل برخورداری از تجربه و استعداد انتخاب می شدند، عمدتاً اشخاصی توانا و شایسته بودند، اما بخش قابل توجهی از وزرا با اتکا به پایگاه خانوادگی و روابطشان با امرا و درباریان به منصب وزارت دست پیدا می کردند و فاقد شایستگی کافی بودند. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش تاریخی و نظریه های جامعه شناسی میزان تحرک اجتماعی و شایسته سالاری در دوره صفوی را مورد ارزیابی قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد هرچند جامعه دوره صفوی انعطاف پذیر بود، علی رغم تصور رایج به اندازه کافی شایسته سالار نبود. موانع زیادی در مسیر شایسته سالاری وجود داشت. نیمی از سی وزیر این دوره از شایستگی کافی برخوردار نبودند و تنها هشت تن از آنها به معنی واقعی کلمه شایسته بودند.
۷.

معرفی و شناسایی مهاجران گیلانی هند، با تکیه بر دکن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال نهم تابستان۱۳۹۶ شماره ۳۱

کلید واژه ها: گیلان هند مهاجران دکن محمود گاوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۳ تعداد دانلود : ۷۷۷
در فاصله زمانی قرن پانزدهم تا هجدهم میلادی گروه های مختلفی از جمله شعرا، صوفیان، علما و دانشمندان ایرانی راهی هند شده و منشا خدمات شایانی در شبه قاره هند گردیدند. تحولات سیاسی  گیلان در دوران صفوی بویژه دوره شاه تهماسب و شاه عباس اول سبب شد تا گروهی از  بزرگان این خطه راهی دیار مهاراجه ها شوند. این تحقیق تلاش دارد در کنار شناسایی اجمالی ۳۷ نفر از مهاجران گیلانی شمال هند به معرفی 15 نفر از مهاجران گیلانی دکن، بخصوص محمود گاوان وزیر شیعی و قدرتمند دوره بهمنیان، پرداخته و نقش آنان در دولت های مسلمان فارسی زبان دکن را مورد بررسی قرار دهد. سفر محققان به جنوب هند و استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و به کارگیری اسناد و مدارک مبنای شیوه کار این پژوهش قرار گرفته است. اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که حضور محمود گاوان گیلانی در دربار بهمنیان و پادشاهانی همچون احمد شاه بهمنی، محمد قطب شاه و علی عادل شاه در جذب این مهاجران به دکن نقش بسزایی داشته است.
۸.

بررسی مقایسه ای روند زمانی و جغرافیایی گسترش دین اسلام در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ 57-81

کلید واژه ها: ایران دین اسلام دین زرتشتی خلفای راشدین امویان عباسیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۳۶۱
مناطق و شهرهای ایران، در شرایط و زمان های مختلف دین اسلام را پذیرفتند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی استنتاجی، مسئله روند زمانی و جغرافیایی گسترش اسلام در ایران و عوامل تأثیرگذار بر آن بررسی می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد شهرهایی مانند قزوین، اصفهان و قم در پذیرش اسلام پیشگام بودند. اصفهان را می توان اولین شهر اسلامی ایران دانست. در مناطقی مانند آذربایجان، ماوراءالنهر و سواحل دریای مازندران، سخت گیری هایی برای گسترش اسلام انجام شد؛ اما فعالیت خرم دینان عامل اصلی گسترش اسلام در آذربایجان بود. در ماوراءالنهر، خراسان و سیستان نیز فعالیت های فرقه های به آفریدیه، جهمیه، کرامیه و خوارج، نقشی تعیین کننده در گسترش اسلام داشت. گرایش مردم دیلم و طبرستان به اسلام، بیش از همه، نتیجه تبلیغات علویان است. شهر آمل اولین شهر اسلامی این منطقه به شمار می آید. به دلیل روحیات مردم فارس، دین زرتشت در آن جا بیش از نقاط دیگر دوام آورد؛ ولی در نتیجه فعالیت های فرقه های اسلامی و اقدامات شیخ ابواسحاق کازرونی در آن منطقه نیز دین اسلام بر آیین زرتشتی غلبه کرد.
۱۰.

رسمی شدن تشیع در خراسان عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: صفویه خراسان تشیع تسنن اوزبک ها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۱۶۱۸ تعداد دانلود : ۸۳۰
شاه اسماعیل پس از فتح خراسان، تشیع را در آنجا نیز مانند دیگر بخش­های قلمرو خود مذهب رسمی اعلام و تلاش کرد مردم خراسان را شیعه کند، ولی تسنن ریشه­دار مردم خراسان و حملات مکرر اوزبک­ها، مشکلات زیادی برای او و جانشینانش ایجاد کردند. اوزبک­ها نقش تأثیرگذاری در مختل کردن روند توسعه تشیع داشتند. آنها با کشتار شیعیان، مخصوصاً مبلغان و فقهای شیعه، مانع گرایش اهل سنت به تشیع می­شدند. این عامل در شرق خراسان به خصوص در شهر هرات از یک سو باعث می­شد اهل سنت با حمایت اوزبک­ها در مقابل تشیع مقاومت کنند و از سوی دیگر کسانی که به تشیع تمایل داشتند متوجه این واقعیت شدند که پذیرش تشیع ولو با حمایت دولت صفویه بسیار خطرناک می­باشد، لذا از پذیرش تشیع خودداری می­کردند. اما پس از رفع خطر اوزبک توسط شاه عباس اول، روند تشیع پذیری در خراسان با سهولت بیشتری انجام شد، هرچند باز هم بخشی از مردم آن ایالت به ویژه ساکنان مناطقی که در مجاورت قلمرو اوزبک­ها بودند، تشیع را نپذیرفتند. این پژوهش بر آن است با استفاده از روش تاریخی و کتابخانه­ای، روند و چگونگی گسترش تشیع در خراسان عصر صفوی، اقدامات دولت صفویه در این راستا و موانعی را که با آن مواجه بودند بررسی و تجزیه و تحلیل کند.
۱۱.

حنفی ها اصفهان پیش از صفویه، بررسی علل توسعه و منازعه آنان با شافعی ها و حنبلی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۸
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در هنرهای تصویری و تجسمی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : ۱۷۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۳۵
۱۳.

شورش بختیاری ها در سال 1308 ش( شورش علی مردان خان بختیاری )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد تایستان ۱۳۹۰ شماره ۸۲

کلید واژه ها: ایل بختیاری 1257-1323 شاه ایران رض‍ا پ‍ه‍ل‍وی شورش 1308 علی مردان خان بختیاری -1313

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۲۱ تعداد دانلود : ۱۶۶۵
در سال 1308ش. شورش گسترده ای در میان ایل بختیاری به وقوع پیوست که برای دولت نوظهور پهلوی مشکلاتی جدی ایجاد کرد. این شورش، که توسط یکی از خوانین بختیاری به نام علی مردان خان رهبری می شد، تلفات و خسارات زیادی به ارتش نوپدید رضاشاه وارد آورد و او را وادار کرد سیاست جدیدی در قبال ایل بختیاری دریش گیرد.دستگیری سران ایل و تضعیف قدرت سیاسی و نظامی آن، با اجرای طرح های خلع سلاح و اسکان عشایر، محورهای اصلی این سیاست بودند.مهم ترین سؤالی که در مورد این واقعه وجود دارد این است که ریشه ها و عوامل بروز این شورش و نتایج آن برای ایل بختیاری کدام اند ؟ ماهیت این شورش نیز جای سؤال دارد، اینکه آیا این شورش از همان ابتدا یک حرکت ضد دولت مرکزی بود یا یک درگیری درون ایلی ؟ این پژوهش بر آن است با استناد به اسناد و شواهد موجود زمینه های بروز این شورش ، تأثیر آن بر روابط بختیاری ها و رضاشاه و ماهیت این شورش را از منظر رویکرد شورشی ها نسبت به دولت نوظهور پهلوی مورد بررسی قرار دهد.
۱۷.

نقش دین در به قدرت رسیدن تیمور و سیاست خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه تاریخ روابط خارجی ۱۳۸۵ شماره ۲۸
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۲ تعداد دانلود : ۹۲۳
مذهب در روابط خارجی تیمور نقش اساسی داشت .حمله های او به گرجستان ،جته، هند و دشت قبچاق به نام جهاد و غزا انجام می شد. در جنگهای وی با دولتهای مصر و عثمانی که داعیه دار رهبری مسلمانان بودند هم مذهب نقش بسزا داشت.
۱۹.

نقش دین در به قدرت رسیدن تیمور و سیاست خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه تاریخ روابط خارجی ۱۳۸۵ شماره ۲۸
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۰ تعداد دانلود : ۹۲۶
مذهب در روابط خارجی تیمور نقش اساسی داشت .حمله های او به گرجستان ،جته، هند و دشت قبچاق به نام جهاد و غزا انجام می شد. در جنگهای وی با دولتهای مصر و عثمانی که داعیه دار رهبری مسلمانان بودند هم مذهب نقش بسزا داشت.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان