مریم امیدوار

در این پژوهش، شاخص های کیفیت حسابرسی بخش عمومی به طور جامع مورد بررسی قرارگرفته اند؛ و لذا پژوهش حاضر به دنبال ارائه الگویی از کیفیت حسابرسی بخش عمومی با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری است. پژوهش حاضر از منظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر مدیران، معاونین و همترازان آن ها، سر حسابرسان و حسابرسان ارشد دیوان محاسبات بوده که تعداد 278 نفر با استفاده از جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب گردیده اند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه کتبی در سال 1399 بوده است. برای بررسی برازش مدل پژوهش از سه معیار پایایی، روایی همگرا و روایی واگرا به روش فورنل و لارکر استفاده گردید. در پژوهش حاضر از طریق سه معیار ضرایب بارهای عاملی، ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بررسی و آنگاه برازش مدل اندازه گیری ، مدل ساختاری و مدل کلی اندازه گیری شد که با استفاده از نرم افزارSPSS 23 و SmartPLS3 صورت پذیرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش، متغیرهای عوامل سازمانی، عوامل انسانی، داده ها و معیار استاندارد، برنامه ریزی، فرآیند حسابرسی و گزارشگری استاندارد تأثیر مثبت و معناداری بر کیفیت حسابرسی دارند و به ترتیب به میزان 10% ، 26%، 20%، 11%، 18% و 19% از تغییرات کیفیت حسابرسی را تبیین می کنند. عوامل مداخله گر تأثیر منفی و معناداری بر کیفیت حسابرسی دارد و به میزان ۱۴% تغییرات کیفیت حسابرسی را تبیین می کند.

موضوع و هدف مقاله:کیفیت حسابرسی در بخش عمومی، ابزاری است که حسابرسان جهت اعتبار دهی و برنامه ریزان اقتصادی و سایر استفاده کنندگان جهت اطمینان بیشتر به گزارش ها به آن نیاز دارند. . هدف پژوهش حاضر، شناسایی شاخص های کیفیت حسابرسی در بخش عمومی و طراحی مدل تفسیرگرایانه/ساختارمندانه در این زمینه می باشد. روش پژوهش: در بخش کیفی پژوهش به منظور انجام تحلیل های فراترکیب و دلفی ، از ۱۶ نفر از متخصصان حسابداری و مدیریت مالی در سطح دانشگاهی بر مبنای نمونه گیری هدفمند ، استفاده گردید. در بخش کمی پژوهش با رویکرد مدل سازی تفسیری ساختاری فراگیر از ۲۸ نفر از مدیران، معاونین، سر حسابرسان و حسابرسان ارشد دیوان محاسبات استفاده شد. یافته های پژوهش:نتایج پژوهش نشان داد، گزارهِ توسعه ی ظرفیت های حقوقی لازم برای اجرای حسابرسی عملکرد ، اثرگذارترین گزاره ارتقای کیفیت حسابرسی بخش عمومی و گزارهِ ارتقاء نرم افزار سنا و استفاده از سامانه های یکپارچه اطلاعاتی تلفیق و پردازش ،کم اثرترین گزاره ِ کیفیت حسابرسی بخش عمومی انتخاب شدند. نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: آنچه در این تحقیق به طور خاص به دست آمد این است که در قالب سه مؤلفه اساسی به طراحی مدل اثربخش ترین علل کیفیت حسابرسی در حوزه بخش عمومی پرداخته است که این عوامل در سایر حوزه ها و تحقیقات قبلی موردتوجه قرار نگرفته اند.

بخش دولتی به خصوص در کشور ما با توجه به گستردگی و تأثیرگذاری، یکی از بخش های مهم در نظام مالی کشور محسوب می شود که باوجود آسیب های فراوان در این بخش ازجمله بروز اختلاس ها و تخلفات متعدد یک دهه اخیر، لازم و ضروری است تا به صورت جامع به شاخص های کیفیت حسابرسی در بخش عمومی پرداخته شود. پژوهش حاضر به طراحی و تبیین مدلی از کیفیت حسابرسی بخش عمومی بر اساس روش تحلیل تم پرداخته است. روش انجام این پژوهش به صورت آمیخته اکتشافی، در دو بخش کیفی و کمی می باشد رویکرد بخش کیفی تحلیل مضمون (تم) و ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساخت یافته با 14 نفر از افراد باسابقه و باتجربه شامل مدیرکل، نخبگان شاغل در دیوان محاسبات و مقامات عالی رتبه دیوان محاسبات کشور بوده است که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند پس از بررسی کتب، مقالات و انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان دیوان محاسبات، تعداد 773 کد اولیه در مرحله کدگذاری باز احصاء شد و سپس 261 کد گزینشی توسط محقق از آن ها استخراج شد و یافته های بخش کیفی در قالب 34 تم فرعی و 13 تم اصلی به عنوان عوامل مؤثر در کیفیت حسابرسی بخش عمومی تدوین شد. در بخش کمی جهت آزمون مدل، 8 فرضیه بر اساس تم های اصلی تدوین و برای آزمون آن ها پرسشنامه ای بر اساستم های فرعی طراحی شد. جامعه آماری پژوهش در این قسمت مدیران و همتراز آن، معاونین و همتراز آن، سر حسابرسان و حسابرسان ارشد دیوان محاسبات بوده که تعداد 278 نفر با استفاده از جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب گردید. آزمون فرضیه ها با روش همبستگی اسپیرمن و رتبه بندی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی با آزمون فرویدمن و با استفاده از نرم افزار SPSS 23 صورت پذیرفت. نتایج بخش کمی پژوهش نشان می دهد متغیرهای عوامل سازمانی، عوامل انسانی، داده ها و معیار استاندارد، برنامه ریزی، فرآیند حسابرسی و گزارشگری استاندارد تأثیر مثبت و معناداری بر کیفیت حسابرسی دارند. عوامل مداخله گر تأثیر منفی و معناداری بر کیفیت حسابرسی دارد و نیز کیفیت حسابرسی تأثیر مثبت و معناداری بر ایجاد ارزش افزوده برای دستگاه اجرایی و جامعه دارد.