سعید پیری

ایران یکی از کشورهایی است که بنا به موقعیت جغرافیایی خود در معرض حوادث طبیعی متنوعی قرار دارد. استفاده از سیستم ساخت و ساز بتن درجا در مجتمع های مسکونی، قبل و بعد از بحران باعث ایجاد تلفات مالی و جانی فراوانی شده است. ساختمان هایی با سازه های مستحکم، به جهت فراهم آوری ایمنی برای ساکنین، از ضروریات یک شهر ایمن است. پیش ساخته سازی از راهکارهایی است که علیرغم مزایا و دارابودن پتانسیل و نقش تاثیر گذار در اسکان پس از بحران، هنوز صنعتی رایج در ایران نیست. این تحقیق با هدف ارایه شواهد قابل اندازه گیری از مزایای این تکنولوژی در اسکان پس از بحران، سعی در تسریع تصمیم گیری مشتریان و هدایت آن ها به سرمایه گذاری در پیش ساخته سازی دارد. نمونه ی مورد مطالعه این پژوهش، مجتمع مسکونی نگین پردیس می باشد. پس از استخراج معیارها و تایید و غربالگری با روش دلفی، وزن معیارها از روش AHP به دست آمد و رتبه بندی گزینه های تحقیق توسط روش VIKOR انجام گرفت. پس از بررسی سه گزینه در سیستم های ساخت، دو گروه ساختمان های نیمه پیش ساخته بتنی و مرکب به عنوان گزینه برتر در بهره وری و اسکان پس از بحران شناخته شدند. بنابراین تلفیق سیستم پیش ساخته با بتن درجا، در قسمت های اسکلت، سازه و نما باعث افزایش استحکام، تسریع در زمان اجرا، کاهش خسارت وارد بر ساختمان پس از وقوع حوادث می شود.

مسأله مسکن و حاشیه نشینی از موضوعات شایع در علوم معماری و شهرسازی می باشد، اسکان غیر رسمی را می توان فرزند ناخلف این پدیده فراگیر دانست که ابعاد آن در جوامع امروز به سرعت در حال گسترش است. با توجه به اهمیت به تمام جنبه های وجودی شهر و مطرح شدن آن اعم از زیست محیطی، اقتصادی و فرهنگی، به عنوان پایه های گسترش و رشد شهری، مشکل سکونتگاه های غیر رسمی وارد فاز مطالعاتی جدیدی شده است و محققان علوم انسانی- اجتماعی- شهرسازی و معماری و برنامه ریزی شهری با دیدی کلی و نگاهی جغرافیایی، پدیده اسکان غیر رسمی در شهرها را مورد مطالعه قرار می دهند. لذا این مقاله در صدد است تا با تدوین شاخص های اسکان غیر رسمی، زیر بنای ضوابط طراحی را فرا روی طراحان قرار دهد. روش این تحقیق توصیفی - تحلیلی و میدانی است و از طریق طرح پرسشنامه و توزیع آن در بین ساکنان محله که 35 نفر به صورت تصادفی انتخاب گردیدند و پس از  بررسی پاسخنامه ها و تحلیل های آماری به تدوین شاخص های اسکان غیر رسمی پرداخته شد. نتیجه این پژوهش آن بود که محله حصار امام خمینی (ره) در همدان سکونتگاهی غیر رسمی است که درصد بالایی از ساکنین از نوع مهاجرین روستا به شهر هستند که با برنامه های بهسازی و نوسازی شهری، واگذاری تسهیلات کم سود یا بلا عوض و تسهیل ثبتی کردن این زمین ها و... می توان به بهبود این شاخص کمک کرد و رضایت هر چه بیش تر ساکنان این محله را ایجاد نمود.

یکی از زمینه های توسعه روستاییگردشگری روستایی می باشد که می تواند فرصت ها و امکاناتی را بویژه برای اشتغال و درآمد روستاییان فراهم سازد و نقش مهمی در احیاء و نوسازی و باز زنده سازی نواحی روستایی ایفا نماید. گردشگری را می توان رو به رشد ترین صنعت اشتغال زا در دنیا دانست، که در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان است. در واقع برنامه ریزان و سیاستگذاران توسعه گردشگری را به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار بیان می کنند. صنعت گردشگری زمینه رشد فوق العاده ای در مناطق روستایی دارد. گردشگری روستایی امروزه یکی از بخش های مهم فعالیتهای اقتصادی محسوب می شود. روستاها و ساکنین آن از به دو صورت با صنعت توریسم در ارتباط هستند، در مرحله اول: محیط های روستایی به عنوان اماکن ییلاقی محل مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت توریست ها و بویژه جهانگردان داخلی به شمار می آیند و در مرحله دوم: تولیدات آنها اعم از مواد خوراکی و صنایع دستی به توریست ها عرضه می شود و این موارد از عواملی هستند که به اقتصاد معیشتی آنها کمک می کند. این مقاله از طریق مطالعه کتابخانه ای و بررسی میدانی در مورد روستای پالنگان در کردستان، ضمن معرفی زمینه اشتغالات کوچک و متوسط در بخش گردشگری روستایی، استراتژی و راهکارهای کاربردی را در خصوص نحوه مدیریت و توسعه اقتصادی به شکلی که بیشترین منافع حاصل از حضور گردشگر را برای ساکنان روستایی در پی داشته، دنبال می کند. در نتیجه می توان با برنامه ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزیت ها و محدودیت های گردشگری روستایی، نقش مؤثری در توسعه این مناطق و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی ایفا نموده و زمینه اشتغال زایی را در روستاها ایجاد خواهند نمود. توسعه این صنعت که با هزینه قابل توجهی همراه نیست، در حاشیه خود باعث توسعه کسب و کار های فراوان، افزایش در تولید و توزیع و حل مشکل نیروی کار اضافی خواهد شد، و نیز موجب تنوع سازی اشتغال و افزایش درآمد روستایی، و پاسخگویی به تقاضای مربوط به صنایع و هنرهای دستی روستایی، اشاعه فرهنگ بومی و منطقه ای و ملی، خوداتکایی در عرصه تولید و اقتصاد و توسعه فرهنگ کار جمعی از طریق شبکه های تولیدی و خدماتی خواهد شد.

مدرنیته، ظهور تکنولوژی قرن بیست و یکم، غالب شدن زندگی ماشینی در دهه های اخیر، تجلی معماری اصیلی را که در آن فضاسازی، خلق محیط های شفاف و پویا از عناصر اصلی شکل گیری آن بوده است را کمرنگ کرده و گاهی از بین برده است. در این میان برای احیاء رابطه ی میان انسان، معماری و محیط و حل بحران های ناشی از گسست این روابط، به بررسی تداوم مفهوم شفافیت و شفاف سازی در معماری و شهرسازی و ارتباط آن با خلق فضاهای پویا، زنده و عملکرد گرا می پردازیم. معماری و شهرسازی ایرانی، همواره دغدغه ی تلاش و تکاپوی خلق فضای آزاد وزنده، کاستن از جرم و افزایش فضا و سیلان فضایی را در سیر تکاملی خود داشته است. در این پژوهش، با توجه به تأکید بر مفهوم خلق فضا و افزایش تعاملات فضایی، به احیاء و تکامل اصول و نظریه های مرتبط با شفافیت معماری و شهرسازی ایرانی و اسلامی پرداخته شده است. بدین منظور این پژوهش با استفاده از مطالعات اسن ادی و کتابخانه ای، چهارچوب نظری ارتباط میان شفافیت و فضاسازی را شکل داده است. در این راستا با استفاده از روشی کیفی با رویکرد تحلی لی توصیفی– پیمایشی بر اساس نمونه های برجسته هنر معماری، شاخصه ی شفافیت مرتبط با معماری و شهرسازی تدوین گردیده است. این پژوهش نشان می دهد که با استفاده از مبانی پایه شفافیت و تکامل آن و با به کارگیری این نظریات می توان گامی درراستای ساخت وسازهای پایدار معماری و شهرسازی برداشت.