بهاره السادات حیدریه زاده

با توجه به اهمیت ارزیابی برنامه های توانمندسازی نوجوانان و خانواده ها با استفاده از ابزارهای مناسب، هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی ابزار خودگزارشی و گزارش والدین و معلمان برنامه تقویت خانواده (14-10) بود. پژوهش حاضر از حیث هدف پژوهش کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده ها از نوع پیمایشی-توصیفی بود. جامعه ی آماری، نوجوانان 14-10 سال ایرانی بود که در دوره دوم ابتدایی (پایه های چهارم، پنجم و ششم)، مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 691 دانش آموز (331 پسر، 360 دختر) و 691 والد (334 پدر، 357 مادر) بود که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. جهت گرداوری داده ها از پرسشنامه نظرسنجی شخص نوجوان، پرسشنامه نظرسنجی والدین/ سرپرستان، پرسشنامه توانایی و مشکلات- نسخه والدین، معلم و نوجوان و مقیاس کیفیت زندگی مدرسه استفاده شد. تحلیل آیتم نشان داد که آیتم های هر یک از پرسشنامه ها از ویژگی های مطلوبی برخوردار هستند. نتایج تحلیل اکتشافی و تأییدی نیز نشان داد پرسشنامه والدین و نوجوانان ابزاری تک عاملی است. روایی هم زمان ابزارها نیز در حد قابل قبولی بودند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که ابزارها از ویژگی های روان سنجی مناسبی جهت ارزیابی برنامه تقویت بنیان خانواده برخوردار است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی های هیجانی و اجتماعی معلمان در قالب الگوی مفهومی معلم مثبت انجام شد. این پژوهش از لحاظ هدف، بنیادی، با رویکرد کیفی و بهره گیری از تئوری مفهوم سازی بنیادی اجرا شد. شرکت کنندگان متخصصان دانشگاهی بودند که از دانشگاه های تهران، خوارزمی، علامه طباطبایی، شهیدبهشتی، الزهرا و دانشگاه شیراز مصاحبه شدند. براساس معیار اشباع نظری، بعد از مصاحبه با 18 نفر از شرکت کنندگان، اشباع نظری حاصل شد. داده ها ازطریق مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و سپس مقوله ها و مؤلفه ها ازطریق کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی استخراج شدند. چارچوب طراحی شده مشتمل بر شرایط علی (توانش های هیجانی، توانش های طراحی کلاس شکوفا و توانش های اجتماعی)؛ شرایط مداخله گر (مهارت شناختی، خودتحولی نگری، خودفراروی، خردورزی، سطح سواد سلامت روان و شخصیت)؛ شرایط زمینه ای (شرایط خانوادگی، عوامل اجتماعی، عوامل اخلاقی، توانمندی فرهنگی، موقعیت سازمان مدرسه و عوامل ساختاری)؛ استراتژی و راهبردها (سیاست گذاری، برنامه ریزی، تغییر رویه های آموزشی و توانمندسازی معلمان) و پیامدها (پرورش نسل مثبت، تحول سازمانی مثبت و تحقق ذات وجودی معلمان) است. به طور کلی، استخراج ویژگی های مذکور می تواند در گزینش و تربیت معلم به کار گرفته شود. 

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین تیپ های شخصیتی با شادکامی و عزت نفس دانشجویان دانشگاه امام جواد شهر یزد انجام گرفته است. روش پژوهش، از نظر گردآوری داده ها توصیفی- مقایسه ای و از نظر هدف، پژوهش کاربردی- مقطعی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمام دانشجویان سال تحصیلی 99-1398 دانشگاه امام جواد شهر یزد در مقطع کارشناسی تشکیل دادند، که از بین آنها تعداد 100 نفر از دانشجویان با روش نمونه گیری (در دسترس) مورد کاوش و بررسی قرار گرفتند. داده های به دست آمده از طریق پرسشنامه مورد پردازش و تحلیل قرار گرفت و نتایج نشان داد بین تیپ های شخصیت (روان رنجوری و برون گرایی) با شادکامی رابطه معناداری وجود دارد. همبستگی متغیر روان رنجوری با شادکامی برابر با 37/0- می باشد. بنابراین بین روان رنجوری با شادکامی رابطه منفی معنادار وجود دارد. نتایج نشان داد بین تیپ های شخصیت (روان رنجوری و برون گرایی) با عزت نفس رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین روان رنجوری با عزت نفس رابطه منفی معنادار وجود دارد(36/0-). همچنین همبستگی بین برون گرایی با عزت نفس برابر با 23/0 می باشد. بنابراین، تیپ های شخصیتی بر تغییرات \"عزت نفس\" در دانشجویان تاثیرگذار می باشد. شادی و دیگر جنبه های خوشبختی به عوامل زیادی در محیط همچون روابط اجتماعی، کار و اوقات فراغت بستگی دارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه جو عاطفی خانواده و اهمال کاری تحصیلی با واسطه گری اجتناب تجربه ای در دانش آموزان بود. طرح پژوهش در این مطالعه توصیفی- همبستگی بود. شرکت کنندگان این پژوهش شامل 375 نفر (219 دختر و 156 پسر) از دانش آموزان پایه دهم شهر یزد در سال تحصیلی ۱۴۰۰- 139۹ بودند که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده های پژوهش، از پرسش نامه اهمال کاری تحصیلی سولومون و راثبلوم (1984)، پرسش نامه جو عاطفی خانواده هیل برن (1964) و پرسش نامه پذیرش و عمل بوند، هایس، بیر، کارپنتر، گوئنول، ارکات و زتل (2011) استفاده شد تجزیه و تحلیل داده ها با روش همبستگی مبتنی بر رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOS انجام گرفت. نتایج نشان داد که جو عاطفی خانواده به صورت مستقیم، منفی و معنادار اجتناب تجربه ای (68/0-=β) و اهمال کاری تحصیلی (34/0- =β) را پیش بینی می کند. اجتناب تجربه ای نیز به صورت مستقیم، مثبت و معنادار اهمال کاری تحصیلی (21/0=β) را پیش بینی می کند. در نهایت نتایج نشان داد اجتناب تجربه ای در رابطه بین جو عاطفی خانواده و اهمال کاری تحصیلی دارای نقش واسطه ای می باشد. بنابراین با بهبود جو عاطفی خانواده و افزایش انعطاف پذیری شناختی (کاهش اجتناب تجربه ای) می توان تا حدودی اهمال کاری تحصیلی را کاهش داد.

درمان آدلری نوعی رویکرد روانی– آموزشی، حال- آینده محور و کوتاه مدت است که به طور نظری سازگار، یکپارچه و به نوعی ترکیبی است و آشکارا ادراک های شناختی و سیستمی را یکپارچه می کند. هم چنین ویژگی ها و مفروضه های روان شناختی آن با ارزش های فرهنگی بسیاری از گروه های قومی و نژادی هم خوان است و برای استفاده در جمعیت های گوناگون فرهنگی قابلیت های بالایی دارد. درمانگر آدلری مراجع را به عنوان فردی دلسرد، و نه به عنوان بیمار می بیند. به همین دلیل آدلرگرایان به دنبال \"درمان\" چیزی نیستند، بلکه به بیان دقیق تر، درمان را نوعی فرآیند\" دلگرمی\" می دانند. روان شناسی آدلری برای بیش از 55 سال مبانی و اصول و شیوه های دلگرمی را تشریح و از آنها استفاده کرده اند. هدف از نگارش این مقاله بررسی روان درمانگری آدلری و تاثیر آن بر ارتقاء تاب آوری و عزت نفس دانش آموزان دارای اختلال یادگیری می باشد که با روش کتابخانه ای (تحلیلی– اسنادی) و با استفاده از کتاب ها و منابع الکترونیکی و بانک اطلاعاتی انجام شد. بسیاری از رویکرد های روان شناختی تلاش کرده اند تبیین های دقیقی درباره شخصیت ارایه دهند. دانش آموزان با اختلال خواندن مشکلاتی از قبیل بیش فعالی، مشکلات توجه، مشکلات حرکتی، مشکلات ادراک دیداری، مشکلات ادراک شنیداری، مشکلات زبانی، مشکلات رفتاری هیجانی- اجتماعی، مشکلات جهت یابی، مشکلات تحصیلی، کاستی شناختی را دارند. بسیاری از رویکرد های روان شناختی تلاش کرده اند تبیین های دقیقی درباره شخصیت ارایه دهند. یکی از این رویکردها روان شناسی فردی آلفرد آدلر است. روان شناسی فردی در اوایل قرن بیستم کارخود را شروع کرد و بر منحصر به فرد بودن افراد و رفتار کردن آن ها در جامعه به صورت منحصر به فرد تاکید می کند. در نظریه آدلر یک دانش آموز نسبت به مدرسه احساس تعلق می کند، بنابراین نمی تواند خارج از این رفتارها در مدرسه رفتار کند. او خودش را براساس این ارتباطات و احساس تعلق تنظیم می کند. به عبارت دیگر، احساس تعلق و ارتباط با دیگران باعث می شود که دانش آموز بطور پیوسته به تلاشش ادامه دهد. به مدارس توصیه می شود که به دانش آموزان احترام بگذارند و او را درک کنند. مدارس باید به دانش آموزان برای ایجاد سبک زندگی درست که موجب رشد علاقه اجتماعی می شود، کمک کنند.

با توجه به اهمیت شایان غربالگری سلامت روانشناختی دانش آموزان و عدم وجود ابزار بومی مبتنی بر الگوی شایع آسیب های روانشناختی دانش آموزان کشور٬ هدف پژوهش حاضر تهیه نسخه کوتاه مقیاس الکترونیکی مقیاس مشکلات سلامت روان شناختی- فرم معلم برای دانش آموزان متوسطه دوم بود. پژوهش حاضر از حیث هدف پژوهش کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ها ازنوع پیمایشی-توصیفی بود. جامعه آماری این پژوهش دانش آموزان دوره متوسطه دوم در سی ویک استان کشور در سال 97- 1396 بود که در این نمونه در مجموع 3761 نفر حضور داشتند. یافته ها: نتایج تحلیل آیتم نشان داد اکثر آیتم ها شرایط لازم برای حضور در ابزار را دارا هستند. تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی نشان داد مدل هشت مولفه ای با چهل آیتم می تواند به عنوان مناسب ترین ساختار عاملی مقیاس در نظر گرفته شود. ضرایب همبستگی عامل ها بین 7/0 تا 94/0، ضرایب همبستگی نمره آیتم ها با نمره کل پرسشنامه بین 63/0 تا 82/0 بود. همچنین ضرایب همبستگی عامل های نسخه کوتاه با بلند بین 65/0 تا 97/0 بود. نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت ویژگی های روانسنجی حاصل حاکی از مناسب بودن فرم کوتاه پرسشنامه سلامت روانشناختی برای کاربست های غربالگری در جامعه دانش آموزان است.

اهمیت افزایش و بهبود مهارت های تفکر انتقادی دانش آموزان در شرایط رشد فزاینده دانش بشر، امری آشکار است. هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه سبک های یادگیری و تفکر انتقادی در دانش آموزان دختر پایه نهم دبیرستان های غیر دولتی شهرستان یزد بود . این مطالعه ازلحاظ هدف یک تحقیق کاربردی است و جهت انجام آن از روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی استفاده شده است و جامعه آماری آن را دانش آموزان دختر پایه نهم دبیرستان های شهرستان یزد (3584 نفر) تشکیل دادند که از این تعداد 184 دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ای تک مرحله ای انتخاب شدند. آزمودنی ها به پرسشنامه های تفکر انتقادی واتسون و گلریز و سبک های یادگیری کلب پاسخ دادند. داده ها با استفاده آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون و به کمک نرم افزار spss تحلیل شد. نتایج نشان داد بین نمره کل تفکر انتقادی و سبک های یادگیری ارتباط معناداری وجود دارد؛ به طوری که افراد با سبک یادگیری همگرا بیشترین و افراد با سبک یادگیری انطباق یابنده کمترین نمره تفکر انتقادی را کسب کرده بودند. بدیهی است تفکر انتقادی فراگیران حاصل شیوه تدریس فعال و تفکر باز و انتقادی مدرسان و متناسب با نیاز و تفاوت های فردی فراگیران و استفاده از ابزارهای آموزشی جدید و مناسب است؛ در نتیجه توجه مضاعف به موضوع آموزش تفکر انتقادی در میان دانش آموزان و حتی میان اساتید و مربیان آموزشی پیشنهاد می گردد.