محمد گلچین کوهی

دین مبین اسلام برای تمامی امور انسان به خصوص تربیت فرزندان، دستورات دقیق و موشکافانه دارد. ازطرفی، از جمله عوامل مهم و مرتبط در تربیت فرزند، سبک های فرزندپروری است که در غرب تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام شده است. هدف این تحقیق، مقایسه تطبیقی سبک های فرزندپروری غرب و اسلام براساس حدیث حضرت رسول(ص) در تربیت فرزند است. این تحقیق، یک مطالعه تطبیقی است که روش تحقیق آن ازحیث نوع داده، کیفی؛ ازحیث نتیجه، کاربردی و ازحیث هدف، اکتشافی است که به روش جرج اف بردی انجام شد. یافته ها نشان داد که بین سبک های سهل گیرانه، مستبدانه و مسامحه کارانهِ نظریه به ترتیب با سبک های سید، عبد و آزاد در حدیث، ازنظر تعریف، تفسیر و مفهوم، تطابق کامل وجود دارد. این در حالی است که بین سبک مقتدرانه و وزیر، کمی تفاوت مشاهده شد. به علاوه، نظریه غربی، سبک مقتدرانه را در همه سنین مناسب می داند، درحالی که حدیث شریف، هرکدام از این سبک ها را مناسب دوره سنی خاصی می داند. نتایج، حاکی از آن است که این حدیث، قابلیت مطرح شدن به عنوان نظریه اسلامی فرزندپروری حضرت محمد(ص) در سطح کشورهای اسلامی و حتی جهان را دارد.

این پژوهش به دنبال دستیابی به الگوی اکتشافی از تصمیم گیری راهبردی بر مبنای ارزشهای اسلامی با استفاده از روش داده بنیاد بود. ابتدا با بررسی و تدبر آیه به آیه از ابتدا تا انتهای قرآن مفاهیم ارزشی و نقش آنها در تصمیم گیری جمع آوری، و با توجه به احادیث مرتبط تکمیل شد. سپس به روش نمونه گیری نظری 22 نفر از استادان دانشگاه و روحانیان خبره انتخاب شدند و از آنها مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق به عمل آمد. تحلیل داده ها به صورت مستمر و در سه مرحله شناسه گذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد و مصاحبه با متخصصان تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. یافته های پژوهش نشان داد حق مداری در تصمیم گیری راهبردی ارزشی نقش محوری دارد. هم چنین ابعاد الگو شامل عوامل زمینه ساز (التزام به ارزشها، ارزشهای دنیا، محیط، وراثت)، عوامل مؤثر (ویژگیهای فردی، عوامل راهبردی، استعانت از خدا و شرایط) و عوامل بازدارنده (ضد ارزشها و افراط و تفریط) است که بر کنش متقابل یا فرایند تصمیم گیری راهبردی حق مدار تأثیر می گذارد و باعث می شود تصمیم در جهت صحیح خود قرار گیرد و به نتایج مطلوب مانند رضای خداوند منان و نتایج دنیوی و اخروی منتهی شوند.