رقیه عباسی

از جمله مصادیق ایجاد تهدیدات امنیتی و نظامی برای کشورهای مختلف، بروز پاندمی های فراگیر است که به سرعت دولت ها را در مهار آن و مدیریت بحران دچار مشکل می کنند. بر این اساس، مسئله این پژوهش متمرکز بر شیوع پاندمی کرونا و اهمیت اثرات مخرب این بیماری بر سلامت و امنیت جهانی و نقش رسانه های جمعی در این زمینه است. حتی اگر ویروس کرونا با اهداف شروع یک جنگ بیولوژیکی تمام عیار ایجاد نشده باشد، به دلیل سرعت بالای انتشار و قدرت بالای مرگ و میر می تواند به ابزاری برای بهره برداری در جنگ های بیولوژیک تبدیل شود. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخ به این سؤالات است که راه کارهای اصلی مقابله با تهدیدات نوظهور و خارج از تصور انسانی مانند کرونا به ویژه در بستر سامانه های پدافند غیرعامل چیست؟ همچنین نقش رسانه ها در این زمینه چیست؟ «جنگ بیولوژیک»، «امنیت» و «قدرت رسانه» مفاهیم نظری به کار رفته در این پژوهش هستند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و هدف آن تبیین نقش پدافند غیرعامل و رسانه ها در مدیریت بحران کروناست. نتایج پژوهش بر این موضوع تأکید می کند که مقابله با تهدیدات امنیتی ناشی از اتفاقات غیرمنتظره موضوعی جدی است و کشورها باید آن را همچون یک حمله فراگیر بیولوژیکی قلمداد کرده و به درستی با آن مقابله کنند. در این زمینه مجموعه اقداماتی در چارچوب مدیریت به موقع بحران و پدافند غیرعامل می توانند مفید باشند. رسانه ها نیز در آموزش های لازم در بستر مراقبت های عمومی، رعایت سطوح مختلف بهداشتی و تبیین مخاطرات گسترده کرونا برای افکار عمومی نقش پررنگی باید داشته باشند.

طلاق اندوه بارترین و تلخ ترین نوع رهایی از جهنم ناسازگاری هاست که در زندگی زوجین به علّت عدم سنخیت فرهنگی و اجتماعی و در اثر سوء تفاهم ها، رفتارها و تصوّرات غلط از یکدیگر و یا وجود بیماری، اعتیاد، خشونت های خانگی، دخالت های دیگران و ده ها عامل دیگر به وقوع می پیوندد. آمار نشان می دهد که هر ساله بر تعداد طلاق ها افزوده می شود و خطر از هم پاشیدن بر بسیاری از کانون های خانوادگی سایه افکنده است. برای اجرای این تحقیق از سه روش اسنادی1، میدانی2، و روش پیمایشی یا زمینه یابی3، استفاده شده است. در روش اسنادی با استفاده از کتب، منابع و تحقیقات دیگران به روش کتابخانه ای اطلاعات مربوط به طلاق گردآوری شد و در این قسمت نظریات ادیان مختلف به ویژه دین مبین اسلام در مورد طلاق مطالعه شده است و نظریات جامعه شناسی و روان شناسی در زمینه ی طلاق گردآوری گردیده است. در مرحله ی دوم با استفاده از روش میدانی و با استفاده از تکنیک مشاهده4 و مصاحبه عمیق سعی شد که از طریق فرمول نمونه گیری «اشباع طبقات»، با 50 زوج از هم جدا شده، مصاحبه های عمیق صورت گیرد و در مرحله ی سوم با استفاده از روش پیمایشی و با استفاده از «پرسشنامه» سعی شد با 500 زوج طلاق گرفته «مصاحبه همراه با پرسشنامه» انجام گیرد که نتایج این پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزار spssو تجزیه و تحلیل با کامپیوتر به صورت جداول توزیع فراوانی آورده شده است و در پایان نیز جدول توزیع فراوانی عوامل مؤثر بر طلاق ارایه شده است که در آن سهم هر یک از عوامل تاثیرگذار در طلاق به صورت درصد آورده شده است. جمعیت آماری این پژوهش شامل کلیه ی زوج هایی بوده است که طی 6 ماه (اردیبهشت ماه تا مهرماه 1387) به دادگاه های خانواده و دادگستری شهرستان زنجان مراجعه نموده و پرونده آن ها منجر به صدور طلاق شده است که از بین این 500 زوج 50 نمونه از طریق فرمول نمونه گیری اشباع طبقات، برای مصاحبه عمیق انتخاب شده اند.با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر، بیشترین میزان طلاق در بین خانواده های غیرمرفه، با زوجین کم سواد، مردان شغل کارگر و زنان خانه دار مشاهده می گردد که از این جامعه ی آماری مورد مطالعه 69% زوجین بدون فرزند می باشند.

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل و تفسیر جامعه شناختی عوامل و موانع تحکیم بنیان خانواده از منظر کارشناسان و مراجعه کنندگان به دادگاه خانواده شهرستان زنجان بود: روش پژوهش: پژوهش حاضر پیماشی بود که از طریق پرسشنامه با تکنیک دلفی و مصاحبه عمیق با نمونه گیری نیمه ساختاریافته، و روش پیمایشی با نمونه گیری احتمالی تصادفی ساده و نیز با جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی انجام گرفت. یافته ها: نتایج یافته ها حاکی از آن است که: از نظر کارشناسان به ترتیب عوامل عاطفی، عوامل اعتقادی، عوامل فرهنگی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، و همچنین به ترتیب موانع اعتقادی، موانع عاطفی، موانع اجتماعی، موانع اقتصادی و موانع فرهنگی در تحکیم بنیان خانواده مؤثرند. همچنین بین جنس، نحوه انتخاب همسر، رضایت زوجین، تشریک مساعی در امور خانواده، همبستگی اعضای خانواده، میزان اعتماد بین اعضای خانواده و میزان مهارت های زندگی در خانواده و تحکیم بنیان خانواده رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: نظر به اینکه خانواده یکی از مهم ترین ارکان جامعه اجتماعی ایران محسوب می شود، در چند دهه اخیر دستخوش چالش ها و تحولات مختلفی شده است که آسیب های جدیدی را به همراه دارند و بنیان خانواده را با بحران مواجه می سازند. تلاش برای استحکام خانواده ها یکی از مهم ترین مسائل در جهانِ در حال تغییر می باشد. تعادل و استحکام خانواده مستلزم آن است که اعضای تشکیل دهنده آن نقش ها، وظایف و کارکردهای خود را به طور صحیح و کامل انجام دهند و لازم است سیاست ها و خط مشی-های مناسبی برای تحکیم بنیان خانواده ها تدوین و اجرا گردد.

از منظر جامعه شناسی، خانواده اساسی ترین نهاد اجتماعی است که در شکل گیری ساختار کلان جامعه و افزایش بهره-وری آن نقش بسزا دارد. میان خانواده و جامعه یک رابطه دو سویه برقرار است و هر کدام بر دیگری تأثیر می گذارد. جامعه شناسان شکل گیری و ساخت شخصیت فرد در خانواده را متأثر از فرهنگ پذیری و جامعه پذیری می دانند و بیان می کنند که «از مهم ترین نتایج جامعه پذیری، ایجاد شخصیّت فردی و الگوهای نسبتاً ثابت فکر، احساس و عمل است که همگی ویژگی های یک فرد محسوب می شوند» (یان. رابرتسون، 1374: 112). از این رو اهمیّت پرداختن به موضوع «تحکیم خانواده» ریشه در اهمیّت نهاد خانواده دارد. نهاد مقدس خانواده، رکن بنیادین اجتماع بشری و محمل فرهنگ های گوناگون است تا آنجا که سعادت و شقاوت امّت ها، مرهون رشادت و ضلالت خانواده می باشد. اولین شرط داشتن جامعه ای سالم و پویا، سلامت و پایداری خانواده است. همه دستاوردهای علمی و هنری بشر در سایه خانواده های سالم و امن پدید آمده است. از این رو اندیشمندان علوم انسانی در رشته های تخصصی خود، با رویکردهای گوناگون، به مسائل خانواده پرداخته اند و عوامل ایجادکننده را از منظر تحلیلی خاص، تبیین نمودند. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل فرهنگی و روانی-اجتماعی مرتبط با تحکیم بنیان خانواده از منظر کارشناسان دادگاه خانواده و مشاوران نیروی انتظامی شهرستان زنجان بود که از طریق پرسشنامه با تکنیک دلفی و مصاحبه عمیق با نمونه گیری نیمه ساختاریافته، و نیز با جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی انجام گرفت. نتایج یافته ها حاکی از آن است که: از نظر کارشناسان عوامل فرهنگی اولویت اول را نسبت به عوامل اجتماعی در تحکیم بنیان خانواده داراست.