علی قنبریان

علی قنبریان

مدرک تحصیلی: دانش آموخته پسادکتری (Postdoc) دانشگاه تهران / فلسفۀ اخلاق
پست الکترونیکی: Ali.Ghanbarian@alumni.ut.ac.ir
دریافت رزومه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۰ مورد.
۱.

نقد اخلاق مترفین از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۲ شهریور ۱۴۰۲ شماره ۳۰۹ 75 - 84

کلید واژه ها: قرآن رفتار اخلاقی عیاشی مصرف زدگی مترف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۲۷
مقاله حاضر به بررسی ویژگی های اخلاقی مترفین از منظر قرآن می پردازد و در ضمن تبیین، به نقد هریک از آنها اشاره ای می کند. اخلاق مترفین در دو سطح فردی و اجتماعی قابل بررسی است و شامل اخلاق رفتاری و گفتاری در برابر خداوند و خویشتن و در مواجهه با انبیاء، مؤمنان و در تعامل با هم اندیشان و هم مسلکانشان می شود. این اخلاق که ریشه در رفاه طلبی و مصرف‏زدگى این گروه دارد، سبب افراط در استفاده از امکانات و طغیان در سوءاستفاده از انواع نعمت ها در مسیر شهوانی و لذت جویی شده است، که سرچشمه انواع انحرافات اخلاقی است و زمینه گمراهی دیگران را فراهم می کند. در این نوشتار از طریق کتابخانه ای گردآوری اطلاعات مربوط به مترفین انجام شده و به شیوه توصیفی تحلیلی پردازش صورت گرفته است. تمامی ارجاعات منبعی و سندی به گونه درون متنی می باشد.
۲.

Pleasure from the Perspective of Jeremy Bentham and its Critique with an Emphasis on the Verses of the Holy Qur’an(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۱۰, Issue ۳۶, Autumn ۲۰۲۳ 111 - 138

کلید واژه ها: love pleasure Hedonism Utilitarianism Jeremy Bentham

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۶۴
SUBJECT & OBJECTIVES : Pleasure motivates humans in pleasant and unpleasant behaviors. Numerous ethical schools have discussed pleasure. Some schools have embraced hedonism. One of these schools is utilitarianism. In the Holy Qur’an, many verses about pleasure are mentioned. These verses are discussed in the form of resurrection, social reform, food and clothing, etc. Since Jeremy Bentham's principles of hedonism have had a great impact on philosophers, thinkers, social laws, and the culture and lifestyle of people, the present article is an explanation of pleasure from Jeremy Bentham's viewpoint and compares it with verses of the Qur’an. METHOD & FINDING : The library data collection and information processing method is descriptive-analytical critical. A finding of this article is to explain the similarities and differences of Jeremy Bentham's view compared to the verses of the Holy Qur’an. CONCLUSION : After the studies, we concluded that in both perspective hedonism and its excitatory aspect in humans with psychological hedonism, there are also points of disagreement: In the verses of the Qur’an, unlike Bentham, the pleasures of the hereafter and its preference over the pleasures of this world have been emphasized and the other that in the Qur’an, hedonism is not accepted in an absolute. Also, some of the blessings of the hereafter are mentioned in the Qur’an
۳.

تبیین و تحلیل انواع نظریات غایت انگارانه: خودگرایی دیگرگرایی همه گرایی

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال پنجم اسفند ۱۴۰۱ شماره ۵۸ 1 - 15
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۴۵
در فلسفه اخلاق، به ویژه پس از کانت (1724 1804م / Immanuel Kant) این سؤال مطرح شد که آیا انجام فعل اخلاقی به انگیزه ای خارج از صِرف تکلیف و الزام اخلاقی، فاقد اعتبار است و ارزش اخلاقی ندارد؟ نوع پاسخ به این پرسش، منشأ تقسیم نظام های اخلاقی به دو نحله کلی غایت گرا و وظیفه گرا شده است. نظریات غایت انگارانه به اعتبار اینکه خیر چه کسی را ملاک قرار می دهند، به 3 نظریه خودگرایی (Ethical egoism)، دیگرگرایی (Altruism)، همه گرایی / فایده گرایی (Utilitarianism) تقسیم می شوند. این سه نظریه، با مبحث لذت گرایی پیوند خورده و مورد توجه فلاسفه اخلاق و عموم مردم بوده است؛ به ویژه فایده گرایی که در مجامع علمی و نهادهای دولتی و شخصی تأثیرگذار بوده است. در این مقاله این سه نظریه تبیین، تحلیل، و تا حدی نقد شده است.
۴.

امیرکبیر و روحانیت؛ موردپژوهی رابطه امیرکبیر و شیخ عبدالحسین تهرانی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۷ 81-101

کلید واژه ها: امیرکبیر شیخ عبدالحسین تهرانی مسجد و مدرسه شیخ عبدالحسین وقف قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۲۳۴
بررسی زندگانی و دوران حیات بزرگان، ثمرات و فواید بسیار داشته و به علل و اسباب توفیقات علمی و فرهنگی آن ها پی می بریم. بی تردید نقش شخصیت های تأثیرگذار دینی، علمی و تاریخی، در حیات فرهنگی و اجتماعی امروز ما مهم و قابل توجه است و شناختن ابعاد زندگی آنان می تواند سرفصل بسیاری از پژوهش های عمیق در حوزه های مختلف برای امروز ما باشد. گرامی داشت یاد و خاطره آنان، که از گران بهاترین میراث فرهنگی و معنوی این مرز و بوم و مکتب پرافتخار تشیع می باشند، روشنای راه ما در آینده نیز خواهد بود. یکی از افراد برجسته و تأثیرگذار بر فرهنگ و تمدن ایران اسلامی، امیرکبیر است. وی در دوره ناصرالدین شاه قاجار می زیسته است. میرزا محمدتقی خان فراهانی (۱۱۸۶ خورشیدی، اراک – ۲۰ دی ۱۲۳۰، کاشان) مشهور به امیرکبیر، نخستین صدراعظم ایران در زمان ناصرالدین شاه قاجار از ۲۸ مهر ۱۲۲۷ خورشیدی تا ۲۲ آبان ۱۲۳۰ خورشیدی بود. درباره امیرکبیر و خدمات و اصلاحات وی مطالب بسیاری نگاشته شده است و تکرار و بررسی آن ها فایده چندانی ندارد. یکی از مسائل و سؤالات مربوط به امیرکبیر، کیفیت و کمیت رابطه وی با روحانیون زمان خویش است و میزان اهتمام امیرکبیر به دین و احکام دینی. در این نوشتار، به رابطه امیرکبیر و یکی از روحانیون سرشناس زمان وی، شیخ عبدالحسین تهرانی، پرداخته شده است. با مورد پژوهی کیفیت ارتباط این دو شخصیت به وضوح دانسته می شود که امیرکبیر به روحانیت اصیل اعتقاد و ارادت داشته و برای تبلیغ و ترویج دین اسلام، اهتمام داشته است. در پژوهش حاضر، روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و از شیوه تبیینی تحلیلی در پردازش اطلاعات استفاده شده است. بنابراین، در به دست آوردن اطلاعات این مقاله، از تاریخ مکتوب و تاریخ شفاهی استفاده شده است. در این مقاله، 8 سند (در قالب تصویر، وقف نامه، و...) آورده شده است.
۵.

بررسی زندگانی چهار تن از رجال دودمان غفاری کاشانی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال دهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۸ 14-47

کلید واژه ها: خاندان غفاری کاشان فرخ خان امین الدوله مهندس الممالک غفاری محمدحسین خان (فرخ خان ثانی) محمود غفاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۲۷۹
از دودمان های معروف و مشهور در ایران، خاندان غفاری است. اغلب افراد این خاندان ساکن شهر کاشان بوده اند. شجره نامه این خاندان به ابوذر غفاری، صحابی معروف زمان پیامبر’ می رسد. برخی از سرشناسان این خاندان، از صاحب منصبان دوره قاجار و پهلوی و برخی نیز هنرمند بوده اند. درباره برخی از مشاهیر این خاندان کتاب و مقاله بسیاری نوشته شده است همچون کمال الملک و برخی نیز مغفول مانده اند. در این مقاله به تبیین و بررسی چهار تن از اعضای این خاندان پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و از شیوه تبیینی تحلیلی به پردازش اطلاعات پرداخته شده است. ارجاع به منابع به روش درون متنی و از 20 سند استفاده شده و به خوانش آن ها اهتمام شده است.
۶.

حافظ از منظر علامه محمدکاظم هزارجریبی استرآبادی

نویسنده:
منبع: رهیافت فرهنگ دینی سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ و ۱۴ 91 - 117

کلید واژه ها: محمدکاظم هزارجریبی حافظ شیرازی رساله منبه الجهال تصحیح عرفان شعر تأویل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۶۶
برخی از دانشمندان شیعی، دستاوردهای عرفا، متصوفه، و فلاسفه را قبول نداشته و نظریات و منش عملی آن ها را در تضاد و مخالفت با معارف اسلامی دانسته اند. این دانشمندان به نقد بلکه سرزنش و مذمت گروه های فوق پرداخته اند. یکی از این اندیشمندان، محمدکاظم بن محمدشفیع هزارجریبی (متوفای 1236ق) است. وی از دانشمندان متتبع و کثیرالآثار شیعه بوده و برخی از آثارش را به نقد نحله های مذکور اختصاص داده است. یکی از آثار وی «منبه الجهال» است که در آن به نقد اشعار و زندگانی حافظ شیرازی پرداخته است. تصحیح انتقادی رساله «منبه الجهال» به شیوه مخاطب محور و تحلیل و نقد شیوه افراطیِ عرفان ستیزانه هزارجریبی رسالت نوشتار حاضر است.
۷.

معرفی و بررسی کتاب برادری انسان ها

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 52-80

کلید واژه ها: برادری انسان ها سیدعبداللّه انتظام وزیری کتاب شناسی صلح آرامش جنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۲۷
کتاب برادری انسان ها به بحث از صلح و آرامش در بین جوامع مختلف و تقویت آن می پردازد. مؤلف کتاب، مرحوم سیدعبداللّه انتظام وزیری (1274 1362)، از صاحب منصبان دوره پهلویِ دوم است. انتظام وزیری شخصیتی فرهنگ دوست بوده و دارای چندین کتاب و مقاله می باشد. ایشان کتاب را بعداز وقوع دو جنگ جهانی نگاشته است. ویرانی ها و مصیبت های دو جنگ جهانی، سبب نگارش کتاب شده است. این کتاب، به زبان انگلیسی و با عنوان Human Fraternity چاپ شده است. اخیراً کتاب به فارسی برگردان شده و در فروردین 1400 شمسی چاپ و منتشر شده است. در نوشتار حاضر کتاب ترجمه شده فارسی (برادری انسان ها)، بررسی و تبیین شده است. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و از روش تبیینی تحلیلی به پردازش اطلاعات پرداخته شده است.
۸.

تبیین و بررسی زندگانی و خدمات خاندان قائم مقام فراهانی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۴ 71-88

کلید واژه ها: قائم مقام فراهان تاریخ قاجار وقف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۶۶۸
از خاندان های سرشناس دوره قاجار می توان از خاندان قائم مقام فراهانی نام برد. این خاندان متعلق به استان مرکزی است. خاندان قائم مقام اصالتاً فراهانی بوده و برخی از اعضای این خاندان، به خاطر مشاغل دولتی که داشتند، در تبریز، مشهد، و تهران ساکن شده اند. خدمات این خاندان منحصر به حکمرانی نبوده و برخی از شخصیت های این خاندان علاوه بر منصب و ریاست دنیوی، در علم و فرهنگ و کمک به نیازمندان جامعه از طریق وقف اموال، نیز خدماتی داشته اند. در این مقاله زندگانیِ چهار شخصیت برجسته این خاندان واکاوی شده است: میرزا عیسی دوم (میرزا بزرگ قائم مقام)، میرزا ابوالقاسم فراهانی، موسی بن عیسی حسینی فراهانی، و ادیب الممالک. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای بوده و با شیوه تبیینی تحلیلی، مطالب پردازش شده است. این مقاله دارای 7 تصویر و سند می باشد که شماره گذاری شده اند.
۹.

سبک ارتباطی مبتنی بر حضور خدا در زوج درمانی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام دی ۱۴۰۰ شماره ۲۸۹ 93-103

کلید واژه ها: سبک ارتباطی زوج درمانی زوج درمانی اسلامی حضور خدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۹۷
خانواده از مهم ترین ارکان اجتماعی است. نقش کلیدی در خانواده به عهده همسران است. میان برخی از زوجین آسیب های جدی و عدم تفاهم وجود دارد. با توجه به تأثیر آسیب ها در فرایند زندگی، شایسته است روابط همسران به طور جدی مورد بررسی قرار گیرد. روش هایی در زوج درمانی مورد توجه اندیشمندان علوم تربیتی و روان شناسان قرار گرفته که متاسفأنه نتوانسته به طور جامع و عمیق به کنترل آسیب ها بپردازد. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی به سبک ارتباطی همسران مبتنی بر حضور الهی در زوج درمانی اسلامی و مبانی آن می پردازد. یافته های پژوهش حاکی از باورهایی عمیق درباره حضور خدا در سبک ارتباط اسلامی در روابط زوج هاست. توجه به حضور خداوند، سبک ارتباطی همسران را تعالی خواهد بخشید و اثرات قابل توجهی در این رابطه دارد. یافته های پژوهش حاضر حاکی است که مهم ترین اثرات رفتاری زوج درمانی اسلامیِ مبتنی بر حضور خدا، عبارت اند از: حسن خلق، احترام به همسر، عفو و گذشت، مدارا کردن، رعایت ادب و حیاء و قدردانی.
۱۰.

مسجد و مدرسه ای در محله پاچنارِ تهران از موقوفات خازن الملک

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳۵ 46-55

کلید واژه ها: محمدرحیم خان خازن الملک وقف موقوفات مسجد و مدرسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۱۹۸
از گذشته افرادی خیر و متمول بوده اند که نگاهشان مقصور به دنیا نبوده بلکه آخرت را نیز در نظر داشته و اموالشان را در کارها و راه های نیک و شایسته وقف کرده اند. یکی از این افراد، محمدرحیم خان خازن الملک از رجال دوره ناصرالدین شاه قاجار است. وی مسجد و مدرسه ای علمیه را در محدوده بازار تهران (پاچنار) وقف بر انجام امور عبادی و تحصیل طلاب علوم دینی کرد. هم اکنون نیز پس از گذشت قریب به یک قرن و نیم، از موقوفات خازن الملک استفاده می شود. شخصیت شناسی خازن الملک و معرفی موقوفات وی، رسالتی است که نوشتار حاضر آن را بر عهده دارد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی بوده و در پردازش اطلاعات از شیوه تبیینی تحلیلی استفاده شده است. در این مقاله برای جمع آوری اطلاعات علاوه بر تاریخ مکتوب، از تاریخ شفاهی (مصاحبه با افراد مرتبط) و عکسبرداری از ابنیه و اماکن بهره گرفته شده است.
۱۱.

میرزا موسی مستوفی، وزیرِ باکفایت ناصرالدین شاه قاجار

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۳

کلید واژه ها: میرزا موسی وزیر تفرشی قاجار خاندان انتظام وزیری وقف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۷ تعداد دانلود : ۸۰۸
از افراد سرشناس و نیکوکار دوره قاجار، میرزا موسی وزیر مستوفی است. وی از سادات شهر تفرش بوده و نسبش به امام زین العابدین (ع) می رسد. در نوشتار حاضر به شخصیت شناسی و بیان خدمات وی پرداخته شده است. هم اکنون نیز جامعه از برخی خدمات ایشان بهره مند است؛ همچون مسجدی که در بازار تهران به همت ایشان بنا شده است. گردآوری اطلاعات در تحقیق حاضر به شیوه کتابخانه ای و تا حدودی میدانی بوده است و پردازش اطلاعات به روش توصیفی تحلیلی است.
۱۲.

سید محمد انتظام السلطنه و خوانش چهار سند در ارتباط با ایشان

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هشتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲

کلید واژه ها: سیدمحمد انتظام السلطنه قاجار انجمن اخوت سند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۲ تعداد دانلود : ۴۳۰
انتظام السلطنه از سادات تفرش است. نیاکان (میرزا موسی وزیر و سیدعبدالله انتظام السلطنه) و فرزندان وی (سیدعبدالله انتظام وزیری و سیدنصرالله انتظام وزیری) در دوره قاجار و دوره پهلوی از صاحب منصبان بوده اند. ازآنجاکه وی ریاست نظمیه دوره قاجار را بر عهده داشته و رابطه نزدیکی با ظهیرالدوله (داماد ناصرالدین شاه) داشته و همچنین همسرش از خاندان سرشناس غفاری کاشان است، بررسی و تبیین زندگانی اش، زوایایی از تاریخ قاجار را روشن می کند. گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و پردازش اطلاعات، توصیفی تحلیلی است. در گردآوری اطلاعات علاوه بر کتاب ها و مقالات، از اسناد برجای مانده از دوران قاجار نیز استفاده شده است.
۱۳.

عملکرد خاندان انتظام وزیری در تحولات دوره پهلوی اول و دوم

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 34-57

کلید واژه ها: سید عبدالله انتظام وزیری سید نصرالله انتظام وزیری تاریخ معاصر مناصب حکومتی پهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۸ تعداد دانلود : ۳۵۶
سیدعبداللّه و سیدنصراللّه انتظام وزیری از صاحب منصبان دوره پهلوی هستند. این دو برادر از خاندان معروف وزیری بوده و اجدادشان در زمان قاجار، خدماتی را انجام داده اند. وزیری ها از سادات تفرش هستند و با چندین واسطه به امام زین العابدین (ع) می رسند. این دو برادر از تأثیرگذاران در دوره پهلوی بوده و در داخل و خارج از ایران، مناصبی داشته اند؛ همچون ریاست بر برخی از وزارت خانه ها، مدیریت عامل شرکت ملی نفت ایران، سفیر در برخی از کشورها، نماینده ایران در سازمان های بین المللی، و ریاست مجمع عمومی سازمان ملل متحد. علاوه بر فعالیت های سیاسی و اجرایی، در حوزه فرهنگ نیز فعالیت داشته اند. از موارد آن می توان به تألیف و ترجمه کتاب، عضویت در شورای مرکز مطالعات عالی بین المللی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، خادم افتخاری آستان قدس رضوی، و تولیت موقوفات خاندان وزیری اشاره کرد. موقوفات مزبور در راستای خدمت رسانی به مردم و دستگیری از فقرا و ضعفای جامعه بوده و هم اکنون نیز در جریان است. تبیین و تحلیل زندگی نامه و شرح فعالیت های این دو شخصیت (سیدعبداللّه و سیدنصراللّه انتظام وزیری) رسالت نوشتار حاضر است. در گردآوری اطلاعات و اسناد از هر دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است و روش پردازش اطلاعات نیز تبیینی تحلیلی است.
۱۴.

میرزا عیسی خان، وزیرِ ناصرالدین شاه قاجار ؛ بیان زندگانی، خدمات، و معرفی موقوفات برجای مانده از وی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۱ 70-96

کلید واژه ها: میرزا عیسی خان وقف موقوفات قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۸ تعداد دانلود : ۳۳۷
میرزا عیسی وزیر (متوفای 1310 قمری) از سادات معروف و مشهور شهر تفرش است. نسب وی با 29 واسطه به امام زین العابدین× می رسد. وی فرزند میرزا موسی وزیر و داماد میرزا یوسف مستوفی الممالک (صدراعظم ناصرالدین شاه) است. میرزا عیسی از دولتمردان زمان ناصرالدین شاه قاجار است. وی از مستوفیان عظامی بود که به خطاب جنابى افتخار یافته بود و برای خدماتی که انجام داده بود، چندین مرتبه از سوی ناصرالدین شاه مورد تشویق قرار گرفته است. میرزا عیسی برخی از اموال خویش را در راه خیر مصرف کرده است. از نمونه های آن می توان به مسجد و مدرسه ای در حوالی پارک شهر تهران و همچنین بیمارسانی در محله حسن آباد اشاره کرد. هم اکنون موقوفاتی از وی برجای مانده است که طبق وقف به آن عمل می شود. این مقاله در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول، زندگانی میرزا عیسی خان بررسی شده است و در بخش دوم، به تبیین و شناسایی موقوفات وی پرداخته ایم. در گردآوری اطلاعات علاوه بر استفاده از منابعی که در دوران معاصر به رشته تحریر درآمده همچون کتاب شرح حال رجال ایران از مهدی بامداد، سعی شد از منابعی که در دوره قاجار نگاشته شده اشت همچون چهل سال تاریخ ایران به تألیف محمدحسن خان اعتمادالسلطنه استفاده شود.
۱۵.

کیفیّت استدلال و استشهاد ملامحمدکاظم هزارجریبی بر گزاره های دینی و چگونگی پاسخ به شبهات

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 23 - 50

کلید واژه ها: محمدکاظم هزارجریبی استدلال شبهات دینی نسخه خطی برهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۱۷۷
شناخت تلاش های اندیشمندان در رشته های مختلف، نقش بسزایی در رشد، شکوفایی و کشف مسائل نو در آن علوم ایفا می کند. یکی از اندیشمندان مسلمان که تاثیرات مهمی در عصرش ایفا نمود، ملامحمدکاظم هزارجریبی استرآبادی است. وی از فعال ترین دانشمندان در عرصه تألیف و نگارش در موضوعات متنوع دینی به ویژه در علوم اعتقادی در اواخر دوره زند و اوایل قاجار است. این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه ای و مراجعه به نسخ خطی متعدد با روش توصیفی-تحلیلی به کیفیّت استدلال و استشهاد مرحوم هزارجریبی بر گزاره های دینی و چگونگی پاسخ به شبهات خواهد پرداخت. یافته های تحقیق عبارتند از اینکه ایشان تلاش می نمود در فعالیت های علمی خود با توجه به وابستگی، عشق و ارادت به ائمه معصومین(علیهم السلام) به مطالعات پُردامنه و عمیق در گزاره های دینی پرداخته و نیز تلاش می نمود با نگارشی روان، به هجمه های مخالفان پاسخ دهد. روش هایی که وی در استدلال، استشهاد و دفاع از گزاره های دینی انجام می داد که مهم ترین آنها عبارتند از: استناد به برخی روایات مرتبط، استناد به ادعیه و زیارات، استناد به آراء مجتهدان، اعتماد بر نقل های تاریخی و مسموعات. نقدهایی به شیوه استدلال ورزی هزارجریبی وارد است؛ همچون تأویل نکردن عبارات عرفا و شعرا و جمود بر ظاهر سخنان آنان، استفاده نکردن از قیاس شعری در قانع کردن خوانندگان، استفاده از شیوه غیرعلمیِ دشنام و ناسزاگویی نسبت به مخالفان.
۱۶.

شکوفایی اخلاق در پرتو غایات دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم دی ۱۳۹۹ شماره ۲۷۷ 67-76

کلید واژه ها: اخلاق غایت غایت گرایی وظیفه گرایی ضمانت محرک های دنیوی و اخروی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۲۱۱
در فلسفه اخلاق، به ویژه پس از کانت این سؤال مطرح شد که آیا انجام فعل اخلاقی به انگیزه ای خارج از صِرف تکلیف و الزام اخلاقی، فاقد اعتبار است و ارزش اخلاقی ندارد؟ نوع پاسخ به این پرسش، منشأ تقسیم نظام های اخلاقی به دو نحله کلی غایت گرا و وظیفه گرا شده است. نوشتار حاضر با روش کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است، و ضمن تدارک پاسخ منفی برای آن، بر وجود غایات به عنوان ضمانت اجرایی افعال اخلاقی تأکید می کند و نوع اخروی آن را ضمن برشمردن مواردی، ارجح می شمارد؛ به ویژه قرب الهی که به تناسب عدم تناهی خداوند، نامتناهی بوده و منبعی پایان ناپذیر برای ترغیب انسان به انجام فعل اخلاقی و تعالی وجودی است.
۱۷.

نقدی بر تصحیح و بازخوانی رساله جدلیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نثرپژوهی ادب فارسی (ادب و زبان سابق) دوره ۲۲ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۵ 191 - 224

کلید واژه ها: تصحیح زابینه اشمیتکه رضا پورجوادی نقد کتاب جدل و مناظره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۲۹۶
یکی از نگاشته ها در ارتباط با مناظره و گفتگوی علمی، رساله مناظره علامه بحرالعلوم با یهودیان ذوالکفل است. اصلِ رساله به زبان عربی است که توسط شاگردان مرحوم بحرالعلوم تدوین و نگارش یافته و سپس توسط آیت الله محمدکاظم هزارجریبی به فارسی برگردان شده است. دست نوشت عربی و فارسی این رساله توسط خانم دکتر زابینه اشمیتکه (استاد آلمانی اسلام شناسی) و آقای رضا پورجوادی تصحیح و در نشر میراث مکتوب چاپ و منتشر شده است. متن عرضه شده از سوی مصححین _علی رغم مزایای بسیاری که دارد_ همراه با اشکالات و نابسامانی هایی است. در مکتوب حاضر متن مصحَّح مورد بررسی و دقت قرار گرفته و خطاهای تصحیحی، ویرایشی و نگارشی، همراه با بیان ادله، به روش تحلیلی و نقدی گزارش شده است. در بررسی متن مصحَّح، علاوه بر دست نوشتی که مورد استفاده مصحِّحین محترم بوده است، جهت مقایسه از دو نسخه خطی دیگر نیز استفاده شده است. بررسی و نقد این کتاب و ارزیابی روش مصحِّح، رسالت نوشتار حاضر است.
۱۸.

چرا نگاه نتیجه گرایانه به فعل مستلزم سلب عنوان اخلاقی از آن نخواهد شد؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۸۶ 79 - 102

کلید واژه ها: دین اخلاق اخلاق دینی غایت غایت گرایی سودگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۳۵۱
نوشتار حاضر مسئله غایتمندی و نتیجه گرایی اخلاقی را می کاود. به نظر برخی متفکران، این نگاه مستلزم سلب عنوان اخلاقی از فعل شده است و لذا معتقدند در صورتی فعل، عنوان اخلاقی پیدا می کند که فارغ از نتیجه و غایت آن صرفاً به عنوان یک وظیفه انجام شود. اما به نظر نگارنده، نگاه نتیجه گرایانه به انجام فعل اخلاقی، مستلزم سلب عنوان اخلاقی از آن نخواهد شد و از طرفی مشوق و محرّک انجام فعل اخلاقی می شود. در نگاه اسلامی وجود چنین مشوق هایی نه تنها منعی ندارد، بلکه مورد تأکید و سفارش هم می باشد.
۱۹.

حواس باطنى نفس ماهیت، کارکرد، و جایگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و پنجم فروردین ۱۳۹۵ شماره ۲۲۰ «ویژه فلسفه»

کلید واژه ها: نفس قوا حواس ظاهرى حواس باطنى مرتبه حیوانى نفس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۸۵۹ تعداد دانلود : ۷۹۷
بر طبق علم النفس صدرایى، نفس انسان در عین بساطت، با قواى فراوانى وحدت یا اتحاد دارد. براین اساس، قواى نفس از شئون و اطوار وجودى آن هستند و از حیث کمال و نقص متفاوتند و به همین دلیل، هر کدام در مرتبه اى جداگانه از نفس جاى دارند. علوم جزئى انسان به قواى ادراکى مرتبه حیوانى نفس که برخى ظاهرى هستند و برخى باطنى، مربوط مى شوند. ادراکات جزئى و بیرونى انسان، کارویژه حواس پنج گانه ظاهرى، و تثبیت، دگرگونى، و یادآورى همه ادراکات جزئى درونى و بیرونى انسان، کارویژه حواس پنج گانه باطنى است. نقش مهم حواس باطنى در ادراکات و تأثیر ادراکات در رفتارها و صفات اختیارى انسان، لزوم شناخت حواس باطنى و تربیت و تعدیل آنها را نمایان مى کند. در واقع، بخشى از معاصى و رذایل، معلول عدم تعادل حواس باطنى هستند. بنابراین، لازم است براى رسیدن به سعادت ابدى، قواى مزبور را شناخت و از افراط و تفریط آنها جلوگیرى نمود. نوشتار حاضر تحلیلى توصیفى بوده و تبیین، تفسیر، کارکرد و جایگاه حواس باطنى را از دیدگاه اندیشمندان مسلمان بررسى کرده است.
۲۰.

راهکارهایی در کنترل ذهن و خواطر نفسانی با تأکید بر منابع اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۱ (پیاپی ۴۳) 9 - 32

کلید واژه ها: خاطر نفس وسوسه اندیشه های نفسانی قوای نفسانی ذهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۰ تعداد دانلود : ۹۹۴
روزانه اندیشه های بسیاری، اعم از آگاهانه یا ناآگاهانه از ذهن آدمی می گذرد و خاطرهای ناخوشایند سبب تحلیل قوا و ازبین رفتن سرزندگی و نشاط انسان می شود و انرژی قابل ملاحظه ای را از او می گیرد. ازاین رو، تصحیح و مدیریت اندیشه ها آرزوی دیرین انسان ها بوده است. همچنین، اصلاح و کنترل اندیشه ها برای حضورقلب یافتن در نماز اهمیت دارد. بحث ماهیت و حفظ خاطرها از مباحث علم النفس در فلسفه است که فیلسوفان گذشته، مانند ابن سینا و فارابی و فیلسوفان معاصر، همچون میرداماد و صدرالمتألهین;به آن توجه خاصی داشته اند. راه نفوذ شیطان در انسان نیز ازطریق همین اندیشه هاست؛ زیرا نفوذگاه شیطان اندیشه بشر است، نه بدن وی. روش انجام این تحقیق کتابخانه ای است و در این پژوهش بررسی و بهره گیری از نوشته های غیردینی، همچون کتاب های روان شناسی از نظر دور نمانده است. دستاوردها و یافته های مهم مقاله حاضر تبیین منشأ اندیشه ها و بیان راهکارهای عملی برای متعادل ساختن ذهن است. همچنین، بیان این راهکارها یکی از امتیازهای نوشتار حاضر است که آن را از بُعد صرفاً علمی خارج ساخته.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان