ایوب بدراق نژاد

در پژوهش حاضر نقش و جایگاه مبلمان در فضاهای شهری شهرگرگان از دیدگاه شهروندان این شهر مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. ماهیت تحقیق توصیفی– تحلیلی بوده و با استفاده از روش پیمایشی در مناطق مختلف شهر گرگان اجرا گردید. حجم نمونه آن با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، تعداد 384 نفر تعیین شد. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی صوری آن توسط اساتید و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 85/0 مورد تأیید قرار گرفت. براساس نتایج به دست آمده، مبلمان شهری بر زیباسازی و هویت بخشی فضاهای شهری، سلامت جسمانی و روانی شهروندان و کیفیت بخشی فضاهای شهری تأثیر دارد. هم چنین بین متغیرهای مبلمان شهری و جذب گردشگر در شهرگرگان و نیز بین متغیرهای مبلمان شهری و توسعه گردشگری شهری رابطه معنادار و مثبت وجود دارد.

ساخت و سازهای غیرمجاز و بدون برنامه در کمتر از یک دهه در محدوده روستاهای ییلاقی رواج زیادی پیدا کرده و هیچ چارچوب و برنامه ای برای آن تدوین نشده است. در واقع مالکان غیربومی، خارج از ضوابط طرح هادی روستایی اقدام به ساخت وساز نموده و باعث ایجاد بافت و کالبد ناهنجار می شوند. پژوهش حاضر به بررسی اثرات ساخت وسازهای غیرمجاز بر قیمت زمین و مسکن روستاهای ییلاقی شهرستان گرگان، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و پیمایش میدانی پرداخته است. جامعه آماری پژوهش ساکنان روستای زیارت بوده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار تحلیل آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های به دست آمده نشان می دهد که تعداد 194 مورد تخلف ساختمانی در روستای زیارت صورت گرفته که از این تعداد 143 مورد داخل حریم قانونی روستا و تعداد 51 مورد خارج از حریم شکل گرفته است. از آزمون ناپارامتریک Mann Whitney جهت مقایسه دیدگاه مردم روستایی و مدیریت محلی در زمینه عوامل مؤثر بر شکل گیری تخلفات ساختمانی استفاده شده است. طبق نتایج حاصله در رابطه با مؤلفه های عدم برخورد قانونی با متخلفین و دسترسی نزدیک روستا به شهر گرگان تفاوت معنادارحاصل شده است. همچنین یافته های تحلیلی به دست آمده نشان دهنده تأثیرگذاری بالای تخلفات ساختمانی بر ساختار و محیط زیست روستایی است. نتایج حاصل از ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که هرچه برخورد با متخلفین بیشتر و قیمت زمین پایین تر باشد تخلفات ساختمانی از رشد بیشتری برخوردار است.

هدف این مقاله تحلیل علل جمعیت پذیری و روند تحولات اقتصادی – اجتماعی در روستاهای پیراشهری ارومیه است.نوع پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و براساس روش و ماهیت ازنوع توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری داده ها باروش کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته، جامعه آماری سرپرستان خانواردو روستاشامل6778خانوار ساکن بوده که براساس فرمول کوکران 383 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند نمونه گیری به صورت تصادفی ساده وروایی و پایایی پرسشنامه بر اساس الفای کرونباخ(.832) است.تحلیل داده ها با استفاده ازنرم افزارهای  SPSS ،Excel و GIS انجام گرفته است.نتایج تحقیق نشان می دهد که از 16 عامل مطرح شده،اولین و مهم ترین عامل در زمینه جمعیت پذیری عامل قیمت پایین زمین با میانگین(3.99)  و دومین عامل مهاجرت اقوام و آشنایان و تبعیت از آنها با میانگین (3.90)وسومین عامل، پایین بودن هزینه های زندگی نسبت به شهر ارومیه با میانگین(3.86)است. در زمینه عوامل اجتماعی ورود و مهاجرت افراد غیر بومی با میانگین (3.77)مهمترین عامل، و در زمینه عوامل اقتصادی عامل تغییر شیوه فعالیت از بخش کشاورزی به بخش غیرکشاورزی با میانگین(4.1)مهمترین عامل است.نتایج نشان دهنده تحولات اساسی در بخشهای مختلف(زمینهای زراعی و مسکونی)بوده ونتیجه این تحولات اثرات منفی برهویت و جامعه روستایی  داشته است.

پخش سیلاب یکی از راهکارهای مدیریت منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک است. همچنین در کاهش خسارات ناشی از سیل، افزایش حجم سفره آب زیر زمینی، احیاء مراتع و بیابان زدایی موثر است. پخش سیلاب بر آبخوان یک روش ساده برای استحصال سیلاب های حامل از رسوبات است.که در بیشتر نقاط کشور از دسترس خارج می شوند. درحالی که به نظر می رسد سیلاب ها دارای مواد غنی بوده و می توانند در حاصلخیزی مخروط افکنه و دشت های سیلابی متشکل از رسوبات دانه درشت مؤثر واقع شده و بهره برداری اقتصادی از آنها را امکان پذیر سازد. بدین منظور استفاده از اطلاعات ماهواره ای و تکنیک GIS سرعت و دقت دست یابی به این مناطق را زیادتر می کند. ازاین رو شناسایی مناطق سیل خیز و بخش سیلاب در اراضی مستعد پایین دست حوضه بیرجند باعث کمک به تغذیه محیط حوضه آبخیز می شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی مناطق مستعد پخش سیلاب از منظر سازند های زمین شناسی است. تمامی فرایندها و تجزیه و تحلیل داده ها در محیط GIS به کمک سه روش saw AHP و منطق بولین برای وزن دار کردن و تلفیق لایه هایی همچون(شیب،فرسایش،کاربری اراضی،شبکه آبراهه،خاک،پراکنش گسل،واحد زمین شناسی،سطح آب های زیرزمینی،تصاویر ماهواره ای) استفاده گردید. و مناطق پر مخاطره آن مشخص شد. با توجه به نقشه نهایی بدست آمده 2765 هکتار از مساحت تعیین شده در حوضه آبخیز بیرجند در اولویت اول(مناسب برای پخش سیلاب) و19452 هکتار در اولویت دوم(نامناسب برای پخش سیلاب) قرار گرفت. بهترین روشی که توانست، ارزیابی و نتیجه گیری بهتری را در این مورد ارائه دهد، روش منطق بولین در مکان یابی بخش سیلاب بود .

سنجش و تعیین سطح توسعه یافتگی به عنوان یکی از مهم ترین مسائل برنامه ریزی کشورها می باشد، به نحوی که از دهه 1990 غالب کشورها به بازنگری وضعیت خود در این خصوص پرداخته اند. بنابراین، در پژوهش حاضر به منظور تعیین سطح توسعه یافتگی استان های کشور از هفت شاخص؛ امید به زندگی، سرانه تولید ناخالص، سطح زیرکشت، سطح سواد، وضعیت اشتغال، دسترسی به امکانات آموزشی و دسترسی به آب آشامیدنی با استفاده از مدل کمی موریس و نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، استفاده شده است. طبق نتایج به دست آمده از تحلیل شاخص های مذکور، استان های تهران، فارس و اصفهان به ترتیب با ضریب توسعه موریس 62/78، 38/70 و 69 دارای بالاترین سطح توسعه از نقطه نظر شاخص های توسعه و استان های هرمزگان، کهکیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان به ترتیب با ضریب توسعه موریس 87/40، 66/33 و 62/3 دارای پایین ترین سطح توسعه در بین استان های کشور می باشند. همچنین با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، پهنه بندی و توزیع فضایی درجه توسعه یافتگی استان های کشور نمایش داده شده است.

ارزیابی سرزمین، اطلاعات اساسی مرحله دوم آمایش سرزمین شامل انتخاب مناسب ترین استفاده از سرزمین و نظام مدیریت را فراهم می نماید. در همین راستا هدف از این مطالعه، تعیین مناسب ترین و مطلوب ترین پهنه های محیط زیستی حوضه ی آبخیز طارم واقع در استان زنجان با ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری توسعه ای است. برای انجام این کار، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. بدین ترتیب که پس از تهیه لایه های اطلاعاتی مورد نظر و وارد ساختن این لایه ها در محیطArc GIS و پس از تهیه و تکمیل پرسشنامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع، ماتریس اولیه و نرمال برای تعیین وزن نسبی لایه ها تکمیل شد. در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) با توجه به وزن نسبی لایه ها که پس از تکمیل پرسشنامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع و تهیه ماتریس های اولیه و نرمال و نتایج حاصل از آن مشخص شد، بیشترین عامل محدودکننده شیب است که بالاترین درصد وزن نسبی به آن اختصاص داده شده است، بنابراین قسمت های مرکزی حوضه که کمترین شیب یعنی 0- 2 تا 8- 12 درصد را داراست و از نظر پوشش گیاهی شامل مراتع کم تراکم و جنگل های تنک و ... بوده، مناسب ترین بخش ها برای توسعه است. سرانجام تعیین وزن نهایی لایه ها و تلفیق اطلاعات در نرم افزار Idrisi انجام شد که نتایج حاصل از این روش بدین ترتیب است: حدود 14.36 درصد از کل حوضه دارای توان درجه یک مناسب و حدود 10.12 درصد دارای توان درجه دو مناسب برای توسعه شهری- روستایی بوده و 75.52 درصد نیز فاقد توان مناسب برای این گونه توسعه است.

سنجش و ارزیابی یکی از راه های قابل قبول برای دست یابی به اهداف توسعه پایدار است که می تواند به عنوان یک ابزار برنامه ریزی، اثرات بالقوه زیست محیطی را که در نتیجه اجرای پروژه های عمرانی و توسعه در مناطق شهری، پدیدار می شوند، شناسایی کند و گزینه های منطقی برای حل آن ها را انتخاب نماید. استان مازندران با تنوع اکوسیستم های مناسب و مساعد برای زیست انسانی جزء مهم ترین نقاط جمعیت پذیر کشور به شمار می رود، که طی دهه های اخیر دارای نر خ رشد متوسط جمعیت شهری در مقابل کاهش نرخ رشد جمعیت روستایی بوده است. این امر باعث افزاش ضریب شهرنشینی و در نتیجه افزایش شدت فشار بر محیط زیست استان گردیده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت زیست محیطی سکونتگاه های شهری استان مازندران با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره VIKOR، صورت پذیرفته است. در نهایت نتایج حاکی از آن است که سکونتگاه های شهری نوشهر و آمل به ترتیب رتبه های اول و آخر را در سطح استان به خود اختصاص داده اند

خشکسالی یکی از بلایای محیطی است که فراوانی آن به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک کشور بسیار زیاد می باشد. کمبود بارش اثرات متفاوتی را بر روی آب های زیرزمینی، رطوبت خاک و جریان رودخانه ها به جای می گذارد. هدف این پژوهش ارزیابی پوشش گیاهی و دمای سطح زمین جهت تحلیل دوره خشکسالی در استان های قم،چهارمحال بختیاری،اصفهان و مرکزی با استفاده از تصاویر ماهواره مودیس سنجنده ترآ، داده های بارش ایستگاه های سینوپتیک واقع در منطقه، شاخص های سنجش ازدوری همچون شاخص سلامت پوشش گیاهی، وضعیت پوشش گیاهی و شاخص وضعیت درجه حرارت به منظور آشکارسازی تغییرات رخ داده در بازه زمانی17 ساله(مادیس) و 20 ساله (بارش، جهت صحت سنجی) می باشد. بدین منظور ابتدا با بررسی داده های باران سنجی و سینوپتیک ایستگاه های موجود و با استفاده از مدل شاخص بارش استانداردشده سه ماه آوریل، می و ژوئن به عنوان نمونه انتخاب شد. در این مطالعه تصاویر ماهواره ای با کد(MOD11A2,MOD13A3) از سال 2000 تا 2017 دریافت و روی آن ها پیش پردازش و پردازش های لازم همانند تصحیح هندسی و رادیومتریک انجام گرفت، سپس شاخص بارش استانداردشده با شاخص های شرایط دمایی، شاخص وضعیت پوشش گیاهی و شاخص سلامت پوشش گیاهی به صورت تلفیقی به کمک تصاویر ماهواره مودیس سنجنده ترآ مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد بین ماه های موردسنجش واقع شده، بیشترین روند رو به خشکی در قسمت شرقی این استان ها نمایان بوده و بیش از 50 درصد مساحت این استانها را شامل می شود. روند تغییرات این شیب از لحاظ آماری معنی دار است. با توجه به نتایج همبستگی ها شاخص وضعیت درجه حرارت با شاخص بارش استاندارد شده از همبستگی قوی نسبت به سایر شاخص ها برخوردار بوده است. همچنین می توان نتیجه گرفت که تصاویر مودیس و شاخص های پردازش شده در کنار شاخص اقلیمی دارای قابلیت لازم برای پایش خشکسالی است. استفاده از نقشه های حاصل از شاخص های خشکسالی می تواند به بهبود برنامه های مدیریت خشکسالی کمک نموده و نقش بسزایی را در کاهش اثرات خشکسالی ایفا کند.

    دمای س طح زمین برای انواع وسیعی از مطالعات علمی از اقلیم شناس ی و هواشناس ی تا هیدرولوژی، بوم شناسی، زمین شناسی، علوم پزشکی، طراحی و بهسازی شبکه حمل و نقل و مکانیابی آتش سوزی ها مورد نیاز است پژوهش حاضر باهدف بررسی سنجش دمای سطح زمین  با استفاده از زمین آمار و تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی در  استان یزد می باشد،روش کار در این پژوهش به این شیوه می باشد که  ابتدا داده های هواشناسی (8 ایستگاه) با دوره زمانی20 ساله(1377 تا 1397) به صورت ماهانه دریافت و در ادامه برای ارزیابی دمای سطح زمین معادله رگرسیون برای هر ماه تهیه شد سپس از ابزار Rastercalculator  برای تجزیه تحلیل داده ها استفاده گردید در پایان برای اختلاف نوسانات تمام ماه ها از ابزار Cellstatistics بهره گرفته شد نرم افزارهای استفاده شده در این تحقیق عبارتند از: ArcGis و  Excelمی باشند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در بین ماه های سال ماه(ژوئن-ژوئیه_اوت) نسبت به سایر ماه ها از نوسان دمایی بالایی برخوردار است این نوسانات مریوط به شهرستان های طبس، بهاباد، اردکان، بافق، میبد و یزد است.

امروزه برنامه ریزی صحیح و استفاده همه جانبه از محیط زیست بر پایه شناخت استعدادها و ارزیابی توان تولیدی سرزمین استوار است. ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین، مرحله میانی فرآیند آمایش سرزمین یا برنامه ریزی محیط زیست است. در واقع ارزیابی سرزمین، اطلاعات اساسی مرحله دوم آمایش سرزمین شامل انتخاب مناسب ترین استفاده از سرزمین و نظام مدیریت را فراهم می نماید. در همین راستا هدف از این مطالعه، تعیین مناسب ترین و مطلوب ترین پهنه های محیط زیستی حوضه ی آبخیز طارم واقع در استان زنجان با ارزیابی توان اکولوژیکی برای کاربری توسعه ای است. برای انجام این کار، از روش تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) و سیستم اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) استفاده شده است. بدین ترتیب که پس از تهیه لایه های اطلاعاتی مورد نظر و وارد ساختن این لایه ها در محیط Arc GIS و پس از تهیه و تکمیل پرسش نامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع، ماتریس اولیه و نرمال برای تعیین وزن نسبی لایه ها تکمیل شد. در فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) با توجه به وزن نسبی لایه ها که پس از تکمیل پرسش نامه توسط متخصصان مرتبط با موضوع و تهیه ماتریس های اولیه و نرمال و نتایج حاصل از آن مشخص شد، بیشترین عامل محدود کننده شیب است که بالاترین درصد وزن نسبی به آن اختصاص داده شده است، بنابراین قسمت های مرکزی منطقه که کمترین شیب یعنی 0- 2 تا 8- 12 درصد را داراست و از نظر پوشش گیاهی شامل مراتع کم تراکم و جنگل های تنک و ... بوده، مناسب ترین بخش ها برای توسعه است. سرانجام تعیین وزن نهایی لایه ها و تلفیق اطلاعات در نرم افزار Idrisi انجام شد که نتایج حاصل از این روش بدین ترتیب است: حدود 14/36درصد از کل منطقه دارای توان درجه یک مناسب و حدود 10/12درصد دارای توان درجه دو مناسب برای توسعه شهری- روستایی بوده و 75/52درصد نیز فاقد توان مناسب برای این گونه توسعه است.

مقدمه :   فضا، به شکل های مختلف، موضوع کلیدِی جغرافیاست. فضا احتمالاً پراستنادترین واژه است که به جغرافیا هویت و کانونی  وحدت بخش داده است. همچنین توسعه فضای ی از موضوعات ی اس ت ک ه در ده ه اخیر ذه ن جامعه علمی داخ ل کش ور را در حوزه ی مطالعات جغرافیایی بسیار به خود مشغول کرده است؛ صاحب نظران متعددی در این حوزه  با نگاه توسعه کالبدی، عدالت فضایی و اقتصادی به ایراد نظر پرداخته اند به طوری که پژوهش های مختلفی در این زمینه انجام یافته است. هدف پژوهش :  ازاین رو مقاله حاضر در نظر دارد ت ا ب ه واکاوی حوزه نظ ری پژوهش های انجام ش ده در قلمرو توسعه فضایی در مطالعات جغرافیایی در ایران بپردازد. روش شناسی تحقیق : روش پژوهش مقاله پیشرو از نوع ترکیبی و مبتنی بر راهبرد فرا مطالعه اس ت. جامعه ی آماری پژوهش را 40 مقاله علمی - پژوهش ی با محوری ت موضوعی توسعه فضایی تش کیل می دهد. به منظور گردآوری و تحلیل داده ها، از شیوه هایی چون م رور نظام مند و کدگ ذاری باز استفاده ش ده اس ت. در این زمین ه، فرم جامعی مخص وص تلخیص و اس تخراج داده از پژوهش های منتخ ب تهی ه ش د ک ه ح اوی مقوله هایی در خص وص مش خصات عموم ی و رویکردهای مقاله ها ب ود. نتایج:   نتایج پژوهش، بیانگ ر نگاه یک  یا دوبعدی به موضوع  توسعه فضایی در مطالعات جغرافیایی در ایران است. پژوهش های انجام شده، عبارتی به صورت غالب، از توسعه فضای ی را مدنظر گرفته اند؛ ل ذا در بیشت ر پژوهش ها، رویک ردی کالبدی - فضایی و بعضاً  در مطالعات مرتبط  با عدالت فضایی بح ث توسعه فضایی موردتوج ه قرار گرفته و از توج ه ب ه سایر ابعاد توسعه فضایی بازمانده اند.

مسئله ی مهم در توزیع عادلانه امکانات به عنوان راهبرد عدالت اجتماعی، چگونگی توزیع خدمات و توانایی ها بین نواحی شهری است. هدف پژوهش حاضر تحلیل و سنجش میزان نابرابری فضایی و اولویت بندی سکونت گاه های انسانی برای آمایش در سطح شهرهای استان خوزستان است. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها اسنادی و کتابخانه ای می-باشد. همچنین از مدل های و تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره WASPAS ، TOPSIS ، آنتروپی شانون، مدل ادغام استفاده شده است. نتایج مدل WASPAS نشان می دهد که شهر اهواز با ضریب توسعه(612/0) در رتبه اول و شهر دزفول با ضریب توسعه(281/0) در رتبه دوم قرار دارد. محرومترین شهرها شامل: شهر قلعه خواجه با ضریب توسعه (016/0) بیست وششم و شهر هفت کل با ضریب توسعه(015/0) در رتبه بیست وهفتم قرار گرفته است. نتایج روش ادغام نشان می دهد که از مجموع 27 شهر منتخب 8 شهر در وضعیت پایدار قرار دارند. شش شهر در سطح نیمه پایدار و13 شهر استان خوزستان در وضعیت محروم قرار گرفته که نگاه ویژه مسئولان و مدیران استان را می طلبد.

واکاوی سکونتگاه های روستایی در بخش های اقتصادی، اجتماعی و محیطی بدون در نظر گرفتن رویکردهای زیستی ،فضایی وخطر پذیری ممکن نبوده چرا که سکونتگاه های روستایی با شدت و ضعف متفاوت با چالش هایی نظیر غفلت از مدیریت کالبدی و فضایی رو به رو هستند عواملی همچون ارتفاع از سطح دریا، شیب،گسل، منابع آب، خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی، هر کدام بسترهای طبیعی هستند، که تاثیر گذاری آنها در بررسی و شناسایی نواحی مستعد و غیر مستعد در ارزیابی خطر سکونتگاه های روستایی نقش موثر دارند پژوهش حاضراز نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش بررسی آن کتابخانه ای و پیمایشی می باشد هدف از این پژوهش ارزیابی توان محیطی،اکولوژیکی منطقه ی آق سو شهر ستان کلاله جهت ارزیابی خطر می باشد جهت سنجش تأثیرگذاری عوامل خطر پذیری بر روی پراکنش فضایی سکونتگاه های روستایی از آزمون رگرسیون چند متغیره استفاده گردید در ادامه پس از شناسایی معیارها اقدام به تهیه پایگاه داده های مکانی در سامانه اطلاعات جغرافیایی( Arc GIS) شد. در ادامه پس از استاندارد سازی این معیارها به روش( منطق فازی و ahp) در محیط نرم افزار با استفاده از ابزار های شناسایی به هر یک از معیارها وزن خاصی اختصاص داده شد. سپس با تلفیق و رویهم گذاری این معیارها، بر اساس (مدل ahpو منطق فازی)، نقشه نهایی که بیانگر مناطق مناسب و غیر مناسب است، حاصل شد منطقه مورد مطالعه در نقشه تولید شده به طبقه بسیار مناسب، مناسب و نامناسب به منظور برنامه ریزی جهت انواع فعالیت های سکونتگاهی تقسیم شد

 ماهیت و آهنگ تحولات جمعیتی در سال های اخیر در کشور موجب گردیده که اولاً رشد جمعیت شهری در مقاطع مختلف زمانی ناهماهنگ و ثانیاً توزیع رشد آن در استان های مختلف نسبت به شرایط استانی ناموزون و روند رشد فزاینده و سریع گردد. مطالعه شبکه شهری در پویش شهرنشینی، به دلیل روشن کردن بسیاری از مسائل، از جمله علل و چگونگی جابجایی نیروی کار و سرمایه در بین شهرها، تمرکز شدید در یک منطقه و رکود جمعیت در مناطق دیگر از اهمیت بسزایی برخوردار است. در همین راستا تحقیق حاضر بر اساس رویکرد کمی- تحلیلی و بر پایه اطلاعات کتابخانه ای و داده  های آماری، با استفاده از مدل های تحلیل فضایی رتبه - اندازه زیپف، ضریب آنتروپی، ضریب تغییرات، شاخص های تمرکز و نخست شهری، توزیع لگاریتمی و الگوی پراکنش سکونتگاه های شهری به تحلیل شبکه شهری استان گلستان پرداخته است. جامعه آماری شامل کلیه شهرهای استان گلستان در سه دوره سرشماری از سال 1365 تا سال 1385 می باشد. یافته های پژوهش، بیانگر آن است که شاخص تمرکز و نخست شهری استان از سال 1375 به بعد همواره در حال افزایش بوده است. شاخص «Rn » در استان گلستان نیز برابر با 75/1 می باشد که بیانگر الگوی پراکندگی تصادفی و متمایل به منظم است. نتایج این پژوهش نیز نشان می دهد که تنها با رعایت تعادل در توزیع امکانات و خدمات و همچنین ایجاد فرصت های یکسان برای تمام شهرهای استان می توان به توسعه پایدار و سلسله مراتب فضایی و شهری بهینه دست یافت.

مقدمه:  از آنجایی که سیاست های تخصیص و توزیع منابع در شهرها، توسط برنامه ریزان و مدیران شهری صورت می گیرد، بنابراین مسئولان شهر های اسلامی، مجریان اصلی اجرای عدالت فضایی و سیاست های اجرایی رفاه اجتماعی در شهرها هستند. نابسامانی نظام توزیع مراکز امکانات و خدمات در فضاهای شهری زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. تحلیل نابرابری ها در سطح مناطق شهری، نقطه شروع خوبی برای شناخت وضعیت نامتوازن شهرها می باشد. هدف:  هدف پژوهش حاضر تحلیل و سنجش میزان پایداری فضایی کیفیت محیط در مناطق 22 گانه کلانشهر تهران است. روش شناسی:  پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها اسنادی می باشد. همچنین از مدل های کمی و تصمیم گیری VIKOR، ضریب همبستگی، آنتروپی شانون و سیستم اطلاعات جغرافیایی  Arc Gisاستفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  مناطق 22 گانه کلانشهر تهران است. یافته ها و بحث: یافته های پژوهش نشان می دهد شاخص های پایداری فضایی کیفیت محیط به صورت متوازن توزیع نشده و تفاوت چشمگیری بین مناطق کلانشهر تهران از نظر برخورداری از شاخص های پایداری ملاحظه می شود. نتایج مدل بیانگر این است که، منطقه 21 و منطقه 18 کلانشهر تهران با ضریب پایداری محیطی به ترتیب(118/0) و (177/0) در رتبه اول و دوم قرار گرفته اند. منطقه 10 کلانشهر تهران با ضریب(627/0 )در رتبه 20 قرار دارد، منطقه 8 کلانشهر تهران با ضریب(650/0) در مرتبه 21 و در نهایت منطقه 13 تهران با ضریب پایداری محیط(664/0) در مرتبه 22 قرار گرفته است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش مدیران و برنامه ریزان کلانشهر تهران می توانند با تغییر سیاست و اصلاح بودجه بندی فضایی- مکانی، نابرابری های فضایی و ناپایداری محیطی را تقلیل دهند و در نتیجه محیط شهری پایدارتری را در ابعاد مختلف برای شهروندان کلانشهر تضمین کنند.

تاب آوری و معیشت دو مقوله مهم در امر برنامه ریزی و توسعه به شمار می آید بطوری که توجه به این مقولات، توسعه و پیشرفت، و عدم توجه و نادیده انگاشتن آنها پیامدهای جبران ناپذیری را در سطوح مختلف اقتصادی،اجتماعی،محیطی و کالبدی به دنبال خواهد داشت.هدف پژوهش حاضر بررسی الگوی پارادایمی تاب آوری معیشت روستایی در محدوده شهرستان ارومیه می باشد. جامعه آماری پژوهش را روستاهای حاشیه دریاچه ارومیه (18روستا به عنوان نمونه)از شهرستان ارومیه را تشیکل می دهد. روش پژوهش براساس هدف ،کاربردی و براساس روش و ماهیت توصیفی -تحلیلی،که مطالعه میدانی با روش کیفی مبتنی بر گراندد تئوری-داده بنیاد (بر مبنای مصاحبه با متخصصان و ذی نفعان محلی،30نفر بصورت گروه کانونی- در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری، و کدگذاری گزینشی) انجام شد.نتایج نشان داد که عوامل درون زا و برون زا مهمی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در تضعیف و یا تقویت تاب آوری معیشت منطقه در ابعاد مختلف دخالت دارد. به عبارتی شرایط علّی موجود در تاب آوری معیشت روستایی در محدوده مورد مطالعه عبارتند از:1)علل انسانی به تاب آوری معیشت(سیاست های اقتصادی؛سیاست های اجتماعی و آموزشی،سیاست های زیست محیطی،سیاست های زیرساخت ها(فیزیکی)، سیاست های برنامه ریزی و ایدئولوژی) 2)علل محیطی به تاب آوری معیشت(مخاطرات طبیعی از جمله بارندگی،خشکسالی،سیل و تگرگ).همچنین شرایط مداخله گر در این زمینه نقش تسهیل کننده و بازدارنده عوامل انسانی و محیطی(اقلیمی) بوده است.