یعقوب ابدالی

یعقوب ابدالی

مدرک تحصیلی: دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۳ مورد.
۱.

سنجش تاب آوری شهری در برابر مخاطره سیل با استفاده از شاخص های ترکیبی، نمونه مورد مطالعه: شهر خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری سیل شهری شاخص ترکیبی DANP TOPSIS خرم آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۵
عملیاتی کردن مفهوم تاب آوری در برابر بلایای شهری نقطه عطفی به منظور درک ویژگی هایی است که به تاب آوری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی و تعاملات مورد نیاز برای ساخت و حفظ آن کمک می کند. درحالی که سنجش تاب آوری در برابر بلایای شهری اخیراً توجه زیادی را به خود جلب کرده، تاکنون رویکرد بهینه ای برای عملیاتی کردن این مفهوم به وجود نیامده است. بنابراین نیاز به انجام مطالعات تجربی بیشتری وجود دارد که چه چیزی تاب آوری در برابر بلایا را تشکیل می دهد و نحوه سنجش آن چگونه است. شهر خرم آباد به دلیل قرار گرفتن در معرض رواناب های سطحی جاری شده از کوه های اطراف، آب گرفتگی ها، طغیان رودخانه هایی که از مرکز شهر می گذرند و ویژگی ذاتی مکان قرارگیری در دره ای منحصربه فرد، مستعد ریسک های زیادی است. محققان پیش بینی می کنند که رویدادهای مرتبط با آب وهوا در آینده به دلیل تغییرات آب و هوایی، فراوانی و شدت آنها را افزایش می دهد. عواقب این رویدادها ( یعنی خسارات به زیرساخت ها و اموال ) و همچنین صدمات شخصی و تلفات جانی، احتمالاً افزایش خواهد یافت. در این پژوهش، سنجش تاب آوری بر ویژگی ها و ظرفیت های ذاتی شهر خرم آباد در زمینه وقوع سیلاب های ناگهانی از آب های سطحی یا ناشی از طغیان رودخانه ها متمرکز است. رویکرد اندازه گیری مبتنی بر ایجاد یک شاخص ترکیبی بر اساس شش بعد اجتماعی، اقتصادی، نهادی، زیرساختی، سرمایه اجتماعی و محیطی تاب آوری جامعه در برابر سیل است. این پژوهش با توسعه یک روش تصمیم گیری چندمعیاره ترکیبی انجام گرفته است؛ مدل ترکیبی DANP برای اولویت بندی شاخص های انتخابی و مدل TOPSIS به منظور رتبه بندی نواحی شهری خرم آباد بر اساس سطوح تاب آوری آنها استفاده شده است. بیشتر داده های ارائه شده برای شاخص ها عمدتاً از مرکز آمار ایران به عنوان مرجع منحصربه فرد آمار رسمی کشور به دست آمده است. سایر داده های موردنیاز از منابع اطلاعاتی در دسترس عموم شهرداری خرم آباد، سازمان مدیریت و پیشگیری از بلایای طبیعی، نوسازی و تجهیز مدارس ایران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران بازیابی شده است. نتایج نشان می دهد که ناحیه 23 تاب آورترین ناحیه در شهر خرم آباد است، درحالی که نواحی 1، 4، 7، 13 و 17 دارای کمترین سطح تاب آوری هستند. چنین ارزیابی هایی مبتنی بر مکان فرصت و ابزاری برای ردیابی عملکرد جامعه در طول زمان را در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می دهند تا تفکر تاب آوری را در توسعه شهری و برنامه ریزی شهری تاب آور ادغام نمایند.
۲.

ارائه سناریوهای آینده تاب آوری شهری در برابر مخاطره سیل (مورد مطالعه: شهر خرم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر تاب آور مخاطره سیل آینده پژوهی سناریو نگاری شهر خرم آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۴
سیل به عنوان یکی از مخاطرات طبیعی می تواند باعث خسارات بسیاری برای شهرها و جوامع شود. شهر خرم آباد نیز یکی از شهرهایی است که در معرض این مخاطره قرار دارد. لذا هدف پژوهش حاضر واکاوی سناریوهای تاب آوری شهر خرم آباد در برابر مخاطره سیل جهت ارائه راهکارهایی برای آینده است. این پژوهش کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی-تحلیلی و اکتشافی است. گردآوری داده های پژوهش به روش اسنادی-پیمایشی مبتنی بر تکنیک دلفی می باشد. حجم نمونه جهت شناسایی پیشران های کلیدی 44 نفر تعیین شد، برای تدوین سناریوها حجم نمونه 10 نفر تعیین شد و روش نمونه گیری، گلوله برفی می باشد. در این پژوهش پیشران کلیدی در زمینه تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل با استفاده از نرم افزار میک مک استخراج گردید و با استفاده از سناریو ویزارد به بررسی توصیف گرها پرداخته شد و ارزش سازگاری سناریوهای تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل تعیین شد. 10 پیشران کلیدی و 36 وضعیت احتمالی با استفاده از نظر متخصصان و خروجی نرم افزار میک مک برای آینده تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل تعیین گردید و پرسشنامه ماتریس تأثیرات متقابل طراحی و برای متخصصین ارسال گردید. نتایج حاصل از نرم افزار سناریو ویزارد نشان داد که عوامل کلیدی عملکرد نهادها، ظرفیت ارتباطی، حکمروایی، زیرساخت اینترنت و رونق ساخت وساز در سناریوها دارای بیشترین ارزش سازگاری در آینده تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل می باشند
۳.

تحلیل راهبردی تاب آوری پیراشهری در برابر مخاطرات محیطی (مورد مطالعه: نواحی پیراشهری سنندج)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل راهبردی مخاطرات محیطی تاب-آوری نواحی پیراشهری سنندج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۴۸
شهر سنندج در فرآیند رشد و توسعه کالبدی از دهه 1340 تاکنون 16 روستا را در خود ادغام نموده است، تعداد زیادی از این روستاها بر روی مناطق سیل خیز، بعضاً گسل ها یا در مناطق مستعد زمین لغزش واقع شده اند. هدف پژوهش حاضر تحلیل تاب آوری نواحی پیراشهری سنندج در برابر مخاطرات محیطی است. روش پژوهش کمی–تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل 400 نفر از ساکنین روستاهای پیراشهری سنندج است. برای وزن دهی به شاخص های پژوهش از نظرات 30 نفر از کارشناسان بهره گرفته شد، جهت رتبه بندی سکونتگاه های ناحیه پیراشهری سنندج به لحاظ تاب آوری از مدل Fuzzy Topsis و برای شناسایی و ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها از روش تحلیل SWOT، استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد براساس جواب ایده آل تاپسیس فازی به ترتیب روستا ی سرنجیانه علیا با (10/0)، روستای آرندان با (13/0)، روستای گریزه با (14/0)، روستای خشکه دول با (16/0) و روستای سراب قامیش با (17/0) دارای نزدیک ترین فاصله با جواب ایده آل مثبت و دورترین فاصله با جواب ایده آل منفی می باشند. همچنین حوزه منفصل شهری نایسر با (31/0)، روستای قلیان با (31/0)، روستای آساوله با (30/0)، باباریز با (30/0) و حوزه منفصل شهری ننله با (29/0) دارای دورترین فاصله با جواب ایده آل مثبت و نزدیک ترین جواب با گزینه ایده آل منفی هستند. به عبارتی روستاهای سرنجیانه علیا، آرندان، گریزه، خشکه دول و سراب قامیش دارای بیشترین میزان تاب آوری در ناحیه پیراشهری سنندج هستند ناحیه منفصل شهری نایسر، روستاهای قلیان، آساوله و باباریز و حوزه منفصل شهری ننله دارای کم ترین میزان تاب آوری در ناحیه پیراشهری سنندج هستند.
۴.

تحلیل معیارهای تاب آوری شهری در کانون های جرم خیز بخش مرکزی شهر تهران (مناطق 11 و 12)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری کانون جرم خیز بخش مرکزی شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۶۰
پژوهش حاضر با هدف تحلیل معیارهای تاب آوری شهری در کانون های جرم خیز بخش مرکزی شهر تهران (مناطق 11 و 12) در برابر زلزله تدوین شده است. روش تحقیق در این پژوهش با توجه به موضوع پژوهش، توصیفی- تحلیلی و هدف از نوع کاربردی بوده، داده ها به دو روش اسنادی و پیمایشی گردآوری شده است. جامعه آماری شامل ساکنین کانون های جرم خیز مناطق 11 و 12 شهر تهران است که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 384 نفر برآورد شد که نمونه ها به روش تصادفی انتخاب شدند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، همبستگی پیرسون و فریدمن بهره گرفته شد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که متوسط میانگین رضایت مندی ساکنین در ابعاد اجتماعی 03/2، اقتصادی ۰9/۲، نهادی ۸7/۱ و کالبدی 47/۲ در سطح پایینی قرار دارند. همچنین برای بررسی ضرایب همبستگی ابعاد تاب آوری با کل تاب آوری از همبستگی پیرسون استفاد شد، نتایج این آزمون نشان داد که بین ابعاد چهار-گانه تاب آوری با کل تاب آوری رابطه ی مستقیم و معناداری دارد، یعنی با افزایش هر یک از ابعاد تاب آوری بر میزان کل تاب آوری شهری نیز افزوده می شود. نتایج آزمون فریدمن نیز نشان داد که بعد کالبدی (11/3) در رتبه اول اهمیت قرار گرفته و بعد اقتصادی (58/2) در رتبه دوم اهمیت قرار دارد، بعد اجتماعی (28/2) در رتبه سوم اهمیت قرار دارد و بعد نهادی (04/2) در رتبه چهارم قرار دارد که به عنوان کم اهمیت ترین بعد تعیین شده است.
۵.

تحلیل فضایی آثار حکمروایی مطلوب بر زیست پذیری شهری؛ مطالعه موردی: کانون های جرم خیز مناطق 11 و 12 شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمروایی خوب زیست پذیری شهری کانون جرم خیز بخش مرکزی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۷ تعداد دانلود : ۴۲۳
طرح مسئله: افت کیفیت زندگی شهری براثر شکل گیری و بروز مشکلات پیچیده در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، کالبدی و نهادی، استفاده از الگوی حکمروایی خوب شهری را با هدف ارتقای زیست پذیری ضروری ساخته است. هدف: هدف این پژوهش، تحلیل فضایی آثار حکمروایی خوب شهری بر زیست پذیری کانون های جرم خیز بخش مرکزی شهر تهران است. روش: این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی تحلیلی است. به منظور گردآوری داده های لازم پژوهش، از دو شیوه تحلیل اسنادی و پیمایشی بهره گرفته شده است. ابزار پژوهش، پرسش نامه است. جامعه آماری پژوهش، 529604 نفر از ساکنان مناطق 11 و 12 بخش مرکزی شهر تهران در کانون های جرم خیز است که 400 نفر به مثابه حجم نمونه انتخاب شده اند. براساس نتایج اسنادی، شاخص های حکمروایی خوب شهری و زیست پذیری شهری با استفاده از آزمون های T تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره تحلیل شده است. نتایج: نتایج نشان داد وضعیت شاخص های حکمروایی خوب شهری و زیست پذیری در کانون های جرم خیز بخش مرکزی شهر تهران نامطلوب است. همچنین بین شاخص های حکمروایی خوب شهری و زیست پذیری شهری رابطه ضعیف تا متوسطی وجود دارد. نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز نشان دهنده تأثیر متوسط و معنادار شاخص های حکمروایی خوب شهری بر زیست پذیری کانون های جرم خیز بخش مرکزی شهر تهران است. از بین شاخص های هشتگانه حکمروایی خوب شهری، شاخص های عدالت، کارایی و اثربخشی و قانونمندی با ضریب بتای 530/0، 496/0 و 427/0 به ترتیب بیشترین تأثیر را بر زیست پذیری کانون های جرم خیز بخش مرکزی شهر تهران دارند. نوآوری: نوآوری این پژوهش در روش شناسی است. با استفاده از داده های فضایی جرائم، کانون های جرم خیز مشخص و با بهره گیری از پرسش نامه فضایی، آثار حکمروایی مطلوب شهری بر زیست پذیرکردن کانون های جرم خیز بخش مرکزی تهران تحلیل شد.
۶.

چالش های انبوه سازی مسکن، ارزیابی نقاط ضعف مسکن مهر در مقیاس ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقاط ضعف مسکن مهر ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۸۷
مقوله مسکن به عنوان یکی از مهم ترین نیازهای زندگی انسان ها از ابتدای سکونت بشر مطرح بوده است؛ لذا با رشد شهرنشینی و تجمع افراد در شهرها مسائل و مشکلات مسکن بیشتر خودنمایی کرده است. این موضوع به خصوص در شهرهای جهان سوم در قالب کمبود مسکن و نیز پایین بودن کیفیت مساکن موجود نمایان شد. در همین جهت هرکدام از دولت ها با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... خود طرح هایی را درجهت رفع و یا کاهش مشکل مسکن در نظر می گیرند. طرح مسکن مهر نیز به عنوان یکی از طرح های درنظر گرفته شده برای کاهش مشکلات مسکن مهر در ایران در دهه 1380 بوده است. تحقیق حاضر به دنبال بررسی مهم ترین چالش ها و نقاط ضعف مسکن مهر در ایران بوده است. این تحقیق ازنظر هدف جزء تحقیقات کاربری و ازنظر روش جزء تحقیقات توصیفی– تحلیلی است. جمع آوری داده ها به صورت اسنادی– پیمایشی بوده است. در بخش اسنادی با مطالعه ادبیات تحقیق، ابعاد و شاخص های مرتبط با تحقیق استخراج شده اند. در بخش پیمایشی نیز ابعاد و شاخص های استخراج شده از مطالعه ادبیات تحقیق به همراه شاخص های مدنظر کارشناسان و متخصصان، به صورت پرسش نامه در بین 45 نفر از کارشناسان و متخصصان حوزه مسکن، و به خصوص طرح مسکن مهر، توزیع شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار SMART-PLS و SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که 6 شاخص (کالبدی، نهادی- مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، حقوقی و مکان یابی) به عنوان مهم ترین نقاط ضعف این پروژه انتخاب شده اند. در این بین بعد اجتماعی- فرهنگی با اهمیت 0.255، بعد کالبدی با 0.244 و بعد حقوقی با 0.243 به ترتیب مهم ترین نقاط ضعف و بعد از آن ها ابعاد نهادی- مدیریتی با 0.233، بعد مکان یابی با ضریب 0.237 قرار دارند و در انتها نیز بعد اقتصادی با اهمیت 0.160 داشته اند.  
۷.

تحلیل فضایی کانون های جرم خیز در بافت کالبدی شهر پاکدشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بافت کالبدی کانون های جرم خیز سرقت شهر پاکدشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۴۲۷
بزهکاری ازجمله مسائل و مشکلات اکثر شهرهای امروزی است و تحلیل فضایی جرائم شهری به شناسایی الگوهای رفتاری مجرمانه، کشف کانون های جرم خیز و درنهایت به تغییر شرایط نابهنجار کمک می نماید. شهر پاکدشت با توجه به آمار وقوع جرائم سرقت رشد نسبتاً بالایی را داشته است لذا به عنوان محدوده موردپژوهش انتخاب شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. جامعه آماری این پژوهش 302 فقره جرائم سرقت بوده است که در دوره زمانی 26/12/1392 تا 16/1/1395 (جرائم سرقت تعطیلات عید نوروز سال های 1392 تا 1395) در محدوده قانونی شهر پاکدشت رخ داده است. برای کشف روند الگوی جرم خیزی از شاخص های کالبدی با 9 شاخص اعم از (عرض معبر، عمر بنا، کیفیت ساختمانی، اندازه قطعات تفکیکی، نور و روشنایی معابر، پوشش معابر، وجود ساختمان های مخروبه، کیفیت کالبدی و مصالح ساختمان) با استفاده از رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) استفاده شده است. میزان ضریب تعیین محلی (Local R2) در مورد مدل تأثیر شاخص های کالبدی بر رخداد جرائم عددی بین (39/0- 000/0) را نشان می دهد. نتایج یافته ها درواقع به صورت محلی و فضایی نشان می دهد که میزان اثرگذاری شاخص های کالبدی در وقوع جرائم مثبت است و در قسمت هایی از شهر که میزان روشنایی و نورپردازی نامناسب بوده، میزان وقوع جرائم نیز بالا بوده است.
۸.

تحلیل محدودیت های توسعه اقتصادی مبتنی بر شاخص های طبیعی مورد: نواحی روستایی استان هرمزگان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه اقتصادی اقتصاد روستایی محدودیت های محیطی استان هرمزگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۸ تعداد دانلود : ۷۴۱
پژوهش حاضر باهدف، پهنه بندی و تحلیل محدودیت های توسعه اقتصادی دهستان های استان هرمزگان ازنظر شاخص های محیط طبیعی انجام شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده، تلفیقی از روش های توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از روش مک گراناهان و برای سنجش میزان همبستگی بین متغیر های محیطی و توسعه اقتصادی نقاط روستایی استان هرمزگان از ضریب همبستگی کرامر بهره گرفته شده است. برای وزن دادن به شاخص ها از روش محاسبه جمع امتیازات برای ترکیب شاخص ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در دهستان های استان هرمزگان، بیش ترین درصد فراوانی توسعه اقتصادی مربوط به سطح محدودیت محیطی متوسط و کم بوده و کمترین درصد نیز مربوط به دهستان های با محدودیت محیطی زیاد و محدودیت محیطی بسیار کم است، یعنی از بین 92 دهستان استان هرمزگان، 12 دهستان توسعه اقتصادی با محدودیت محیطی بسیار زیاد، 9 دهستان محدودیت محیطی زیاد، 35 دهستان محدودیت محیطی متوسط، 26 دهستان محدودیت محیطی کم و 10 دهستان محدودیت محیطی بسیار کم هستند. با توجه به نتایج از آزمون همبستگی v کرامر می توان این استنباط را نمود که بین متغیر های محیطی با توسعه اقتصادی روستایی همبستگی و رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد و مقدار سطح معناداری آن ها (0.000) نشان از وجود رابطه بین متغیر های مستقل(عوامل محیطی) و وابسته(توسعه اقتصادی) دارد . درنهایت اینکه، شاخص های بارندگی، منابع آب، وضعیت اقلیم، قابلیت و استعداد اراضی و مخاطرات طبیعی(زلزله و سیلاب) از مهم ترین شاخص های محیطی هستند که در توسعه و عدم توسعه اقتصادی دهستان های استان هرمزگان نقش دارند.
۹.

ارزیابی میزان رضایت مندی ساکنان از کیفیت مجتمع های مسکن مهر (مطالعه موردی: شهر نور آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی رضایت مندی کیفیت مجتمع مسکن مهر شهر نورآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۶
  در سال 1386 طرح مسکن مهر در قالب یکی از سیاست های کلیدی دولت برای بخش ساختمان و مسکن به کار برده شد. طرح مسکن مهر با مشخصه اصلی حذف قیمت مسکن، بزرگ ترین طرح ملی در حوزه مسکن است که با تدبیر دولت و بر اساس قانون اساسی به منظور کمک به تأمین مسکن اقشار هدف (دهک های درآمدی پایین و میانی) طراحی شده است. با وجود گذشت چیزی حدود یک دهه از پروژه مسکن مهر، اهدافی که برای مسکن مهر در نظر گرفته شده بود به آن دست نیافته اند و مسائل چالش برانگیزی در این پروژه به وجود آمده است. پروژه مسکن مهر، بزرگترین طرح ملی مسکن می باشد که به علت گستردگی طرح و نو بودن آن نیاز به بررسی نتایج حاصل از این تجربه احساس می شود. از این رو هدف اصلی این مقاله ارزیابی میزان رضایت مندی ساکنان از مجتمع های مسکن مهر شهر نورآباد در ابعاد میزان دسترسی ها، کیفیت محلات در مسکن مهر، استحکام و زیبایی، میزان ازدحام و شلوغی و همچنین امکانات اولیه است. روش این پژوهش توصیفی - تحلیلی و ابزار جمع اوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسشنامه و مصاحبه با ساکنان می باشد. جامعه آماری این پژوهش ساکنان مسکن مهر نورآباد و روش نمونه گیری با توجه به محدودیت افراد، به صورت تصادفی انجام گرفته است و از میان 255 خانوار اسکان یافته تا تاریخ 31/3/1395 تعداد 180 خانوار با مراجعه نگارندگان درب منازل پاسخ دهندگان مورد پرسش قرارگرفته اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SMART-PLS و SPSS انجام شد که نتایج نشان داد که رضایتمندی ساکنین مسکن مهر در ابعاد دسترسی و استحکام و زیبایی در سطح متوسطی قرار دارد و رضایتمندی از ابعاد کیفیت درون محله ای، ازدحام و امکانات اولیه از سطح متوسط پایین تر است. همچنین، بین رضایتمندی از مسکن مهر و مؤلفه های آن رابطه معنادار و مستقیمی وجود دارد.
۱۰.

تحلیل کالبدی- فضایی شهر خرم آباد با استفاده از شاخص های رشد هوشمند شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل کالبدی - فضایی رشد هوشمند الگوهای گرافیکی شهر خرم آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۳۲۹
افزایش مشکلات ناشی از تراکم جمعیت در شهرها، صاحب نظران را به چاره اندیشی و حل معضلات شهری واداشت و برای کاهش معضلات ناشی از رشد بی رویه فضاهای شهری، صاحب نظران انگاره رشد هوشمند شهری را مطرح نمودند، رشد هوشمند شهری به عنوان ابزاری توانمند در سنجش میزان تمرکز یا پراکنده بودن رشد یک شهر در چارچوب الگوهای رایج و ایده آل، امروزه نقش غیر قابل انکاری در توسعه، تغییر و شکل دهی نقاط سکونتی انسان ها به ویژه شهرها ایفا می کند. از این رو هدف پژوهش حاضر تحلیل کالبدی- فضایی رشد هوشمند شهر خرم آباد است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی و از لحاظ روش شناسی کمی - تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و داده های فضایی است. در تجزیه وتحلیل اطلاعات این پژوهش از روش های آماری- گرافیکی در قالب نرم افزار ArcGIS و همچنین نرم افزارهای Excel و GeoDa بهره گرفته شده است. نتایج حاصل از تحلیل شاخص ها با استفاده از آزمون های گرافیک مبنا نشان می دهد که شهر خرم آباد در زمینه شاخص های منتخب فاصله ی چشمگیری با اصول رشد هوشمند شهری دارد. این امر نشانگر تفاوت چشمگیر شاخص های منتخب با اصول رشد هوشمند شهری است. نتایج آزمون های گرافیک مبنا و آزمون های نموداری با هم همسو بوده و در این زمینه توافق و سازگاری بین این آزمون ها وجود دارد که درجه تجمع پذیری کم، توزیع نامتعادل در سطح شهر خرم آباد، پراکندگی، خوشه ای بودن، توسعه جسته و گریختگی و توسعه منفصل و ناپیوسته بسیار زیاد و به طور کلی رشد پراکنش افقی بی رویه است.
۱۱.

بررسی و مقایسه تاب آوری اجتماعات از پیش ایجاد شده و اجتماعات برنامه ریزی شده به منظور کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله)؛ مطالعه موردی: شهر نورآباد و مسکن مهر شهر نورآباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری تکنیک VIKOR مدل AHP مسکن مهر شهر نورآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۹ تعداد دانلود : ۵۰۷
مدیریت بلایای طبیعی نیازمند شناخت ماهیت، ارزیابی  های دقیق، برنامه  ریزی و سپس ارائه راهکار مناسب است. امروزه اکثر برنامه  ریزی  های صورت گرفته در زمینه مدیریت زلزله به بازه زمانی حین و بعد از وقوع بحران محدود شده است و کمتر به برنامه  ریزی  های پیش از وقوع زلزله توجه می  شود. از میان برنامه  های کاهش مخاطرات می  توان تاب  آوری را برنامه  ای دقیق  تر و موفق  تر به دلیل توجه آن به ابعاد اجتماعی، نهادی، اقتصادی و کالبدی یک شهر دانست. هدف این مقاله اولویت  بندی و بررسی تاب  آوری شهر نورآباد و مسکن مهر نورآباد است. برای رسیدن به این هدف، از تکنیک ترکیبی AHP-VIKOR استفاده شده است. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی و ابزار جمع  آوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسشنامه است. در این پژوهش با بهره  گیری از تکنیک وایکور، نظر ساکنان شهر نورآباد و مسکن مهر نورآباد برای تعیین ارزش و اهمیت معیارها، با هم ترکیب شده و با استفاده از روش AHP وزن نهایی معیارها با اعمال وزن حاصل در میزان معیارها محاسبه شده است. با اعمال وزن حاصل در میزان اولیه  ی معیارها و تلفیق شاخص  های وزنی، شهر نورآباد و مسکن مهر از لحاظ تاب  آوری اولویت  بندی شده  اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می  دهد که شهر نورآباد بر اساس شاخص  های مربوط به 763/0 = S و 49/0= R  و 966/0= Q بالاترین سطح تاب  آوری و مسکن مهر نورآباد 666/0= S  و 272/0= R  و 626/0= Q  پایین  ترین سطح تاب  آوری را داشته  اند. با توجه به شاخص Q شهر نورآباد (اجتماعات از پیش ایجاد شده) در ابعاد اجتماعی، نهادی، اقتصادی و کالبدی در زمینه تاب  آوری در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) نسبت به مسکن مهر نورآباد (اجتماعات برنامه  ریزی شده) در وضعیت مطلوب  تری قرار دارد.
۱۲.

تهیه نقشه پتانسیل نیروگاه های خورشیدی مبتنی برمفهوم ریسک مطالعه موردی: استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نیروگاه های خورشیدی GIS-MCDA ریسک OWA خراسان رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۸ تعداد دانلود : ۷۱۵
انرژی خورشیدی از پاک ترین، قابل دسترس ترین و ارزان ترین انرژی های جهان است که استفاده از آن اثرات منفی کم تری بر محیط زیست می گذارد. تعیین مکان مناسب برای احداث و استفاده از تکنولوژی های خورشیدی از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین هدف از این تحقیق، انتخاب مناطق بهینه احداث نیروگاه های خورشیدی با لحاظ کردن مفهوم ریسک در تصمیم گیری با استفاده از مدل OWA برای استان خراسان رضوی می باشد. مدل OWA قادر است تا میزان ریسک پذیری و ریسک گریزی گزینه های تصمیم گیران را در انتخاب گزینه نهایی لحاظ کند. در پژوهش حاضر، برای وزن دهی به معیارها از مدل وزن دهی AHP ، جهت استخراج مکان های مناسب با درجات ریسک مختلف از مدل OWA و برای آنالیز حساسیت وزن معیارها از روش OAT استفاده شده است. نقشه های حاصل از مدل OWA در پنج کلاس خیلی نامناسب، نامناسب، متوسط، مناسب و خیلی مناسب طبقه بندی گردیدند به طوری که در ORness= 0 و ORness= 1 مساحت طبقه خیلی مناسب (1- 8 /0) برای استان خراسان رضوی به ترتیب برابر با 6 و 82 درصد از مساحت کل منطقه می باشد. در استان خراسان رضوی، شهرستان های فردوس، گنابادو بردسکن دارای بیشترین مساحت از طبقه خیلی مناسب برای احداث نیروگاه های خورشیدی می باشند. نتابج تجزیه و تحلیل حساسیت معیارها نشان داد که تغییر وزن معیارهای شیب و گسل به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تأثیر بر مساحت طبقه خیلی مناسب جهت احداث نیروگاه های خورشیدی هستند.
۱۳.

بررسی احساس امنیت زنان در فضاهای شهری (مطالعه موردی: پارک بعثت منطقه 16 شهرداری تهران)

کلید واژه ها: امنیت فضاهای شهری امنیت زنان پارک بعثت (خزانه)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۲۸۲
امنیت به عنوان نیازی اساسی، در اجتماعات انسانی از جایگاه خاصی برخوردار است. برنامه ریزان و طراحان فضاهای اجتماعی، به ویژه شهرها، تلاش می کنند تا با شناسایی عوامل تهدید کننده امنیت به ویژه در فضاهای عمومی، امنیت را برای استفاده کنندگان از آن فضاها فراهم کنند. زنان در مقام نیمی از اجتماعات انسانی، به واسطه خصوصیات بیولوژیک، مسئولیت ها و نگاه متفاوت در مقایسه با مردان، ارتباط متمایزی با فضا برقرار می کنند. آنان نیازمند تسهیلات خاصی از فضا هستند تا موجب افزایش اطمینان خاطر آنان از حضور امن در فضاهای شهری و به ویژه فضاهای عمومی مانند پارک شود. از این رو این مقاله بر آن است که به بررسی امنیت زنان در پارک بعثت (خزانه) منطقه 16 تهران بپردازد. به منظور سنجش امنیت اجتماعی زنان در این مناطق سه بعد نظارت اجتماعی، کالبدی، محیطی در ارتباط با احساس امنیت مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحلیل ها نشان می دهد که بین متغیرهای بررسی شده و احساس امنیت زنان در سطح بالای 95 درصد و با درجه معناداری (Sig=0/00) رابطه معناداری وجود دارد. در مجموع میزان بررسی امنیت زنان متغیر عدم نظارت اجتماعی با ضریب 682/0 بیشترین اثر را در عدم استفاده زنان از پارک بعثت دارد.
۱۴.

تحلیل فضایی بزهکاری در بافتهای ناکارآمد شهری، مطالعه موردی: محله هرندی، منطقه 12 تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل فضایی بزهکاری بافت ناکارآمد محله هرندی منطقه 12 تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۴۶۵
بزهکاری ازجمله مهم ترین معضلات اجتماعی در اکثر شهرهای جهان است که بر زندگی افراد تأثیرات منفی روحی، جسمی و مالی می گذارد. این مقاله باهدف تحلیل فضایی بزهکاری در بافت ناکارآمد محله شهید هرندی در منطقه 12 تهران انجام شده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی و درک الگوهای مکانی بزهکاری در محله هرندی از آزمون های آماری و گرافیک مبنا در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS استفاده شده، که اطلاعات موردنیاز از میزان و نوع جرائم به صورت کتابخانه ای از نیروی انتظامی تهران بزرگ اخذشده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که کانون های جرم خیز در محله هرندی به صورت تصادفی توزیع شده است. از سوی دیگر بالا بودن میزان شدت فرسودگی، نفوذناپذیری بالا، وجود زمین های خالی و متروکه و همچنین کمبود یا نبود برخی کاربری های موردنیاز شهروندان، در افزایش توزیع جغرافیایی نوع و میزان جرائم و شکل گیری الگوهای فضایی بزهکاری مؤثر بوده است. به نظر می رسد با بهسازی و نوسازی بافت فرسوده و اصلاح فیزیکی و کالبدی فضاهای مسکونی، تعریض معابر زیر 6 متر و ایجاد راه در رو برای کوچه های بن بست، مکان یابی مراکز انتظامی و ایجاد فضاهای تفریحی و فراغتی سالم جهت افزایش نظارت رسمی در این محله می توان امکان آسیب پذیری این گونه محلات و میزان وقوع جرائم را کاهش داد.
۱۵.

تعیین مؤلفه های تاب آوری کالبدی در بافت مسکونی شهر بجنورد با استفاده از خودهمبستگی فضایی موران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری کالبدی مسکونی ALM بجنورد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۳۶۳
امروزه عمدتاً شهرها و جوامع سکونت گاهی در مکان هایی ایجاد یا بنا شده اند که به لحاظ مخاطرات طبیعی در معرض وقوع انواع سوانح طبیعی و یا به دلیل پیشرفت های تکنولوژی در معرض انواع سوانح انسان ساخت هستند از این رو یکی از مهم ترین الزامات پرداختن به مسائل کالبدی بافت های مسکونی در شهرها و تبیین مفهوم تاب آوری و به تبع آن مقاوم سازی این بافت ها در مواجهه با حوادث و مخاطرات احتمالی است. قلمرو مطالعه حاضر بافت مسکونی شهر بجنورد است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات کالبدی- سازه ای است. برای دستیابی به اهداف تحقیق شاخص های منتخب اسکلت ساختمان، جنس مصالح، تعداد طبقات، دانه بندی، قدمت ساختمان و کیفیت ابنیه استخراج شد. برای کشف روند الگوها از ابزار رگرسیون و برای وزن دهی به لایه ها در داده های فضایی از روش خودهمبستگی فضایی ابزار موجود در نرم افزار Geoda استفاده شد. برای تعیین نوع توزیع تاب آوری کالبدی (خوشه ای، تصادفی و پراکنده) از ابزار Moran’s I استفاده شده است. همچنین برای بررسی توزیع فضایی اولویت بندی تاب آوری بافت مسکونی از روش خودهمبستگی فضایی موران در نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج مکانی در پژوهش حاضر نشان می دهد که 2235783 مترمربع یعنی 45/28 درصد از کل مساحت که تعداد 10187 بلوک ساختمانی را در بر می گیرد در بازه تاب آوری نسبتاً کم تا خیلی کم قرار دارند و 3513732 مترمربع یعنی 70/44 درصد از کل مساحت که تعداد 15269 بلوک ساختمانی را در بر می گیرد در بازه تاب آوری متوسط قرار دارد که نیازمند برنامه ریزی هرچه سریع تر برای این قسمت ها از بافت است. در پایان بر مبنای یافته های پژوهش و در چارچوب 6 مؤلفه ی منتخب، پیشنهادهایی برای تاب آور نمودن بافت مسکونی شهر بجنورد در بعد کالبدی ارائه شد.
۱۶.

تحلیل و ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده و ناپایدار شهر بجنورد در برابر زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده زلزله شهر بجنورد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۹۸
امروزه در پی تغییرات سریع شهرها، بخشی از بافت های شهری به علت فرسودگی و ناکارآمدی نتوانسته اند ارتباطی مناسب با محیط خود و خدمات دهی به بهره برداران برقرار کنند. به عنوان قلمرو موردپژوهش بافت فرسوده شهر بجنورد به این علت که  بخش قابل توجهی از مشکلات شهر بجنورد در این بافت نمود عینی یافته است و به دلیل گستردگی بیش ازحد بافت فرسوده و روند فرسودگی شدید در آن موردپژوهش قرار گرفت. این پژوهش از نظر روش مطالعه، توصیفی - تحلیلی و ماهیت آن از نظر هدف نظری - کاربردی است. در تحقیق حاضر به منظور جمع آوری داده ها، تجزیه وتحلیل و پردازش اطلاعات از سه روش میدانی، کتابخانه ای و نرم افزارها و مدل های کاربردی استفاده شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها، با توجه به ضریب و تأثیر متفاوت هم جواری هر یک از معیارها در آسیب پذیری از روش وزن دهی چند متغیره AHP- Fuzzy برای تعیین مراتب وزنی استفاده شده است. سپس اصول و معیارهای هم جواری مد نظر استخراج و شناسایی می شود، و با استفاده از نرم افزار ARC GIS10.4.1 نقشه های هم جواری تهیه گردید. در ادامه نقشه های وزن دار شده به دلیل اینکه فاقد توابع فازی و حریم استاندارد خطرپذیری هستند، جهت افزودن این توابع و فواصل خطرپذیری از منطق فازی (fuzzy Membership) استفاده شد، در نهایت در با استفاده از ابزار Fuzzy overly با گامای 9/0 نقشه خطرپذیری بافت فرسوده شهری بجنورد تهیه شد. نتایج نشان می دهد که گستره معدودی از بافت فرسوده شهر بجنورد وجود دارد که کمترین آسیب را دارا است، اما بیشترین آسیب پذیری را مرکز بافت به سمت غرب شهر بجنورد بخصوص حاشیه ی غربی آن دارا است. همچنین وضعیت کلی خطرپذیری شاخص های کالبدی نشان دهنده آن است که تمام بافت فرسوده شهر بجنورد خطرپذیری متوسط به بالا را دارا است.
۱۸.

تحلیل و ارزیابی مؤلفه های کیفیت زندگی در کانون های جرم خیز، مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی کانون جرم خیز منطقه 12تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
در دهه های اخیر همگام با رشد سریع شهرنشینی، کیفیت زندگی، به عنوان جانشینی برای رفاه مادی، به اصلی ترین هدف اجتماعی کشورهای مختلف تبدیل شده است. در همین راستا هدف از تدوین این مقاله تحلیل و ارزیابی مؤلفه های کیفیت زندگی در کانون های جرم خیز منطقه 12 شهرداری تهران است. روش کار در این تحقیق با رویکرد توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات بر اساس مطالعات کتابخانه ای (اسنادی) و مشاهدات میدانی است. ابتدا با استفاده از داده های جرائم سرقت به کمک نرم افزار ArcGIS از طریق اکستنشن تخمین تراکم کرنل، کانون های جرم خیز مشخص گردید، سپس از بین جامعه آماری 400 پرسشنامه به شیوه تصادفی در کانون های جرم خیز تکمیل گردید. به منظور تحلیل متغیرهای مورد مطالعه، از نرم افزار spss و روش های آماری t تک نمونه ای و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که متوسط میانگین رضایتمندی ساکنین در ابعاد اجتماعی- فرهنگی 63/2، اقتصادی 98/1، امنیت 56/2، دسترسی به مراکز خرید روزانه 86/2، دسترسی به مراکز تفریحی 65/2، دسترسی به مراکز آموزشی 43/2، زیست محیطی 33/2، زیرساخت های شهری 83/2، مسکن 37/2، حمل ونقل و ترافیک 58/2 و حکمروایی شهری 24/2 در سطح پایینی قرار دارد. هم چنین برای بررسی ضرایب همبستگی ابعاد کیفیت زندگی با کل کیفیت زندگی شهری از همبستگی پیرسون استفاد شد. این آزمون نشان داد که ابعاد یازده گانه کیفیت زندگی با کل کیفیت زندگی شهری رابطه ی مستقیم و معناداری دارد، یعنی با افزایش هر یک از ابعاد کیفیت زندگی بر میزان کل کیفیت زندگی شهری نیز افزوده می شود. در نهایت نتایج نشان داد که مطلوبیت کیفیت زندگی شهری در کانون های جرم خیز منطقه 12 شهر تهران با توجه به کلیه ابعاد و مؤلفه ها خیلی ضعیف بوده است، بنابراین این بخش از شهر تهران از کیفیت زندگی پایینی برخوردار است.
۱۹.

سنجش و تحلیل فضایی مؤلفه های تاب آوری کالبدی در بافت مرکزی شهر همدان با استفاده از خودهمبستگی فضایی موران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاب آوری مقاوم سازی بافت مسکونی ALM همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۱۳۲
امروزه بیشتر شهرها و جوامع سکونت گاهی در مکان هایی بنا شده اند که در معرض وقوع انواع سوانح طبیعی و یا به دلیل پیشرفت های تکنولوژی در معرض انواع سوانح انسان ساخت هستند از این رو،  توجه به مسائل کالبدی بافت های مسکونی در شهرها و تبیین مفهوم "تاب آوری"  و به تبع آن مقاوم سازی این بافت ها در مواجهه با حوادث و مخاطرات احتمالی اهمیت بسیاری دارد. قلمرو مطالعه حاضر،  بافت مرکزی شهر همدان که با جمعیت 55387 نفر و تعداد 13663 ساختمان مسکونی با مساحت 29722351 مترمربع می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات کالبدی-سازه ای است و شاخص های منتخب اسکلت ساختمان، جنس مصالح، ، تعداد طبقات، دانه بندی، قدمت ساختمان، نفوذ پذیری، کیفیت ابنیه و تعداد واحد استخراج می باشند.  برای کشف روند الگوها از ابزار رگرسیون و برای وزن دهی به لایه ها در داده های فضایی از روش خودهمبستگی فضایی استفاده شده است. همچنین برای بررسی توزیع فضایی اولویت بندی تاب آوری بافت مسکونی از روش خودهمبستگی فضایی موران(Anselin local Morans) در نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج مکانی در پژوهش حاضر نشان می دهد که 22147924 مترمربع یعنی 52/74 درصد از کل مساحت که تعداد 7280 بلوک ساختمانی را در بر می گیرد در گروه تاب آوری نسبتاً کم تا غیرتاب آور قرار دارند که نیازمند برنامه ریزی سریع برای این بخش ها از بافت در شاخص های اسکلت ساختمان، نفوذپذیری، کیفیت ابنیه و قدمت ابنیه است.
۲۰.

تحلیل فضایی کیفیت زندگی در کانون های جرم خیز (موردمطالعه: بخش مرکزی شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل فضایی کیفیت زندگی بزهکاری بخش مرکزی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۴۶۷
هدف از انجام این پژوهش، تحلیل فضایی کیفیت زندگی و بزهکاری در بافت های ناکارآمد شهری (موردمطالعه: بخش مرکزی شهر تهران) است. روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و هدف از نوع کاربردی است. ابتدا با استفاده از داده های جرائم سرقت به کمک نرم افزار ArcGIS از طریق اکستنشن تخمین تراکم کرنل، کانون های جرم خیز مشخص، سپس از بین جامعه آماری (۴۰۰) پرسش نامه به شیوه تصادفی در کانون های جرم خیز به صورت فضایی تکمیل شد و با استفاده از رگرسیون وزنی جغرافیایی (GWR) در محیط ArcGIS به تأثیر و اثرگذاری جرم بر سطح کیفیت زندگی ساکنین کانون های جرم خیز پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که سطح کیفیت زندگی در کانون های جرم خیز با توجه به مقدار آماره آزمون T تک نمونه ای برابر با (۱۹٫۱-)، درجه آزادی (۳۹۹)، سطح معناداری (۰٫۰۰۰) و مقایسه این سطح معناداری با (۰٫۰۵) پایین است. همچنین روند الگوی رگرسیون فضایی در تعیین توزیع الگوی جرم و تأثیر آن بر کل ابعاد کیفیت زندگی در بخش مرکزی شهر تهران نشان می دهد که خروجی پارامترهای مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی به میزان بالایی پیش بینی موردنظر را تأیید می کند. دراین بین با توجه به ضریب بالای R2 (۰٫۸۶) می توان گفت جرم بر کل ابعاد کیفیت زندگی محدوده موردمطالعه تأثیر زیادی داشته است و باعث پایین آمدن سطح کیفیت زندگی در کانون های جرم خیز شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان