صمد عظیمی گروسی

زمینه و هدف:بدون بینایی درک فرد از دنیای اطرافش متفاوت خواهد بود و همین مشکل می تواند به مشکلات عاطفی و اجتماعی مانند اضطراب اجتماعی و خودپنداشت منفی در او منجر شود. این پژوهش با هدف مطالعه اضطراب اجتماعی، خودپنداشت، و تصویر بدن در دانش آموزان با و بدون آسیب بینایی انجام گرفت.

زمینه و هدف: اختلال طیف اوتیسم، مهارت های ارتباطی و پاسخ مناسب فرد به محیط بیرون را تحت تأثیر قرار می دهد. یکی از جدیدترین روش ها برای بهبود مهارت های ارتباطی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، آب درمانی است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر آب درمانی بر مهارت های ارتباطی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نوع مورد منفرد با طرح A-B است. جامعه آماری شامل تمامی کودکان با اختلال طیف اوتیسم استان البرز در سال 1396 است. از آن جا که پژوهش حاضر، به دنبال موارد خاص و یا غیرمعمول بود، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. بر این اساس از مرکز نگهداری شبانه روزی کودکان آسایشگاه خیریه کهریزک استان البرز، 3 کودک که به تشخیص روانپزشک اطفال و روان شناس کودک، علائم و نشانه های اختلال اوتیسم را داشتند، به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، ویرایش دوم مقیاس درجه بندی اوتیسم گیلیام (گارز-2) و چک لیست محقق ساخته سنجش مهارت های ارتباطی بود. جلسات درمانی طبق برنامه هالی ویک، به صورت 2 جلسه (یک ساعته) در هفته و به مدت 2 ماه طی 8 هفته (16 جلسه) انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، پس از رسم نمودار و محفظه ثبات و روند برای نمودارها، با کاربرد روش تحلیل درون موقعیتی و بین موقعیتی، اثربخشی متغیر مستقل بر متغیر وابسته بررسی شد. یافته ها: طی تحلیل دیداری نمودار داده ها، مداخله در هر سه آزمودنی اثربخش بوده است. درصد داده های غیرهمپوشی در دو موقعیت خط پایه و مداخله برای سه شرکت کننده به ترتیب 100%، 80% و 90% بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آب درمانی به طور قابل توجهی موجب افزایش مهارت های ارتباطی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم می شود که این اثربخشی می تواند از طریق تقویت مهارت های حسی حرکتی و همچنین ایجاد زمینه ها و شرایط لازم برای برقراری ارتباط انجام شده باشد. بدین ترتیب پیشنهاد می شود که از این روش به عنوان روی آوردی مکمل در حوزه آموزش و توان بخشی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در کنار سایر درمان های اصلی استفاده شود.

اهداف پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روش درمانی پاسخ محور بر میزان سؤال پرسیدن کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم انجام گرفت. مواد و روش ها جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بود که به موسسه مشاوره و درمان اوتیسم امید باور در شهر تهران مراجعه می کردند. از بین این کودکان، سه کودک زیر 6 سال با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش پژوهش از نوع مورد منفرد با طرح A-B بود. بدین منظور، پس از موقعیت خط پایه، مداخله آغاز شد و آزمودنی ها، 12 جلسه آموزش سؤال پرسیدن با استفاده از روش درمانی پاسخ محور را دریافت کردند. متغیر وابسته (بهبود سؤال پرسیدن) از طریق دو مشاهده گر به دقت اندازه گیری شد. یافته ها نتایج تحلیل دیداری نمودار داده ها نشان می دهد که مداخله در هر سه آزمودنی اثربخش بوده است. درصد داده های غیرهمپوشی (PND) در دو موقعیت خط پایه و مداخله برای سه شرکت کننده به ترتیب 83%، 100% و 67% بود. نتیجه گیری با توجه به اهمیت آغازگری سؤال پرسیدن در برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی، پیشنهاد می شود که این روش در مراکز درمانی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم به کار گرفته شود.

با توجه به اهمیت مداخله زودهنگام مشکلات خواندن در دانش آموزان، طراحی الگوی مهارت های زمینه ای خواندن ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتبار یابی الگوی مداخله ای مهارت های زمینه ای خواندن و بررسی اثربخشی آن بر مهارت خواندن دانش آموزان در معرض خطر اختلال خواندن و با روش تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی متوالی انجام شد. در بخش کیفی پژوهش از روش تحلیل محتوای استقرایی و در روش کمی از طرح شبه آزمایشی گروه آزمایش – گروه کنترل با طرح پیش آزمون – پس آزمون استفاده گردید. نمونه هدفمند انتخابی در بخش کیفی پژوهش، متن های استخراج شده از مصاحبه کارشناسان و محتوای 38 مورد از مقالات و کتب مرتبط با مهارت زمینه ای خواندن و نمونه پژوهش در بخش کمی 32 نفر از کودکان در معرض خطر اختلال خواندن بودند. ابزار این پژوهش آزمون خواندن و نارساخوانی(نما) می باشد. با تحلیل محتوای استقرایی 6 مقوله نهایی شامل مهارت عصب شناختی، مهارت حسی، مهارت فضایی، مهارت بیان شفاهی، آگاهی واج شناختی، نام گذاری سریع خودکار(RAN) استخراج و الگوی مفهومی طراحی و سپس الگوی کاربردی آموزش مهارت های زمینه ای خواندن طراحی شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش اندازه گیری مکرر حاکی از اثر بخشی الگوی مداخله ای مهارت های زمینه ای بر مهارت خواندن دانش آموزان در معرض خطر اختلال خواندن می باشد. بر اساس نتیجه به دست آمده از پژوهش حاضرمی توان از آموزش الگوی تدوین شده ی مهارت های زمینه ای خواندن برای بهبود مهارت های خواندن دانش آموزان استفاده کرد.