فاطمه سادات کهکی

کشورهای مختلف برای توسعه گردشگری و جذب هرچه بیشتر گردشگران بین المللی تلاش و رقابت می کنند و برای به دست آوردن درآمد ارزی و سایر منافع این صنعت، دست به برنامه ریزی می زنند. در برنامه ریزی و مدیریت توسعه گردشگری، استفاده از روش های نوین آینده پژوهی به خصوص سناریونویسی به دلیل تدوین راهبردهای انعطاف پذیر برای حل مسائل سرزمینی، امروزه بسیار راه گشا است. در این راستا موضوع تحقیق تدوین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری استان آذربایجان غربی با استفاده از سناریو ویزارد است. نوع تحقیق حاضر، کاربردی و روش بررسی آن با استفاده از روش های جدید آینده پژوهی، هنجاری است. در این تحقیق براساس ماهیت آن، اطلاعات لازم به دو شیوه گردآوری می شود: روش کتابخانه ای و پرسشنامه ای. با توجه به اینکه از نرم افزار میک مک و سناریو ویزارد برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده می شود، نوع پرسشنامه به صورت ماتریس آثار متقابل و به پیمایش نظرات کارشناسان و متخصصان است. نتایج نرم افزار میک مک شناسایی 14 عامل کلیدی است که با توجه به شباهت بعضی عوامل به 12 عامل ادغام شد. تعداد 37 وضعیت احتمالی مختلف برای عوامل کلیدی درنظر گرفته شد. سناریوهای خروجی سناریو ویزارد عبارت اند از: 4 سناریو با سازگاری بالا، 1600 سناریو با سازگاری ضعیف و 672 سناریوی ناسازگار. نتایج نشان می دهد 4 سناریو سازگاری بیشتری در توسعه گردشگری آینده استان دارند. از بین این 4 سناریو، سناریوی اول شرایط مطلوب و ایده آل (سناریوی پیش برنده)، سناریوی شماره 2 یک سناریوی نسبتاً مطلوب و حالت بینابینی دارد و سناریوی شماره سه و چهار وضعیت بحرانی و نامطلوب برای آینده وضعیت گردشگری استان را دربردارد.

آینده پژوهی در برنامه ریزی آمایش سرزمین ب ر ی افتن عوامل کلیدی، پیشران ها و فقدان قطعیت های توسعه مناطق در فضای برنامه ریزی تأکید دارد تا برنامه ریز آمایشی با دراختیار داشتن آن ها به عنوان اهرم کنترل، به نگاشت و مدیریت آینده مطلوب بپردازد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی شاخص های تأثیرگذار بر تحقق پذیری آمایش استان خراسان رضوی، شناخت متغیرهای کلیدی آمایش استان و درنهایت تدوین سناریوهای مؤثر بر تحقق پذیری آمایش استان بوده است. فرایند حاکم بر این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و نوع روش پژوهش توصیفی تحلیلی است. ماهیت داده ها کیفی بوده و روش گردآوری داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای، اسنادی و پیمایشی است. تجزیه وتحلیل داده ها مبتنی بر تکنیک های آینده پژوهی ازجمله پویش محیطی، تحلیل ساختاری و تحلیل تأثیر متقابل است. نتایج تحقیق نشان می دهد از بین سناریوهای تدوین شده، 22 سناریوی با سازگاری قوی، 2740 سناریوی با سازگاری ضعیف و 1837 سناریوی ناسازگار، پیش روی آینده آمایش استان وجود دارد. از 22 سناریوی محتمل، 8 سناریو وضعیت مطلوب، دو سناریو وضعیت بینابین و 12 سناریو وضعیت نامطلوب دارند. از بین سناریوهای مطلوب، سناریوی شماره یک بهترین سناریوی پیش روی آمایش استان است که تمام وضعیت های احتمالی آن کاملاً مطلوب است.

توسعه ی اقتصادی عادلانه، مهمترین هدف نظام اقتصادی اسلام است و آمایش یک نوع برنامه ریزی توسعه است که در چهارچوب هدف ها و سیاست های توسعه ی ایرانی اسلامی (با رویکرد عدالت محوری) در پی از میان برداشتن عدم تعادل های منطقه ای و نابرابری های اجتماعی و اقتصادی تلاش می کند. هدف تحقیق سنجش وضعیت نابرابری منطقه ای در شهرستان های استان خراسان رضوی و همچنین بررسی میزان اثرگذاری هریک از شاخص های توسعه ایرانی اسلامی (عدالت اقتصادی، عدالت اجتماعی، عدالت کالبدی، عدالت اکولوژی و عدالت فرهنگی) با رویکرد عدالت محوری در تحقق آمایش سرزمین استان و در نهایت اولویّت سنجی شاخص های توسعه ی ایرانی اسلامی در تحقق آمایش سرزمین استان خراسان رضوی است. نوع تحقیق کاربردی و توسعه ای و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. جامعه ی آماری متخصصین جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی و حجم نمونه ی120 پرسشنامه است که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی انجام شد و همچنین تعداد 40 شاخص تلفیقی توسعه مستخرج از سالنامه است. روش جم ع آوری داده ها، کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) است. جه ت تجزی ه و تحلی ل داده ها از م دل س ازی مع ادلات ساختاری (LISREL)، فرایند تحلیل شبکه ای (ANP)، آنتروپی شانون، مدل (VIKOR)، تحلیل خوشه ای و ضریب پراکندگی است. نتایج حاصل از مدل ویکور نشان می دهد که نابرابری و عدم تعادل منطقه ای در بین شهرستان ها وجود دارد و با توجه به نتایج معادلات ساختاری و تحلیل شبکه ای، مؤلفه عدالت اکولوژیکی با میزان ضریب مستقیم و مثبت (99/0) به عنوان اولویّت اول و تأثیرگذارترین مؤلفه در تحقق آمایش سرزمین در استان خراسان رضوی شناخته شد و از آنجا که آمایش خود یک برنامه ریزی برای مناطق با توجه به پتانسیل ها و قابلیت های مناطق است اگر در برنامه های توسعه ماهیّت اولویّت ها به توسعه ایرانی اسلامی (عدالت محوری) تغییر جهت پیدا کند زمینه ی تحقق آمایش سرزمین در استان فراهم می شود.

لازمه ابقا و توسعه گردشگری عوامل و عناصری است که گردشگری بر اساس آن ها شکل می گیرد و با عنوان عناصر اولیه (جاذبه های گردشگری) و عناصر ثانویه (خدمات گردشگری) شناخته می شوند و گردشگری بدون در نظر گرفتن این عناصر اعتباری ندارد. این عوامل در گردشگری شهری و توسعه آن نقش مهمی دارند و عامل مهمی در جذب و ماندگاری گردشگر در شهرها به حساب می آیند. در این راستا هدف تحقیق حاضر ارزیابی عناصر مؤثر بر توسعه گردشگری شهر ارومیه می باشد. در این تحقیق به دو عنصر خدمات گردشگری و جاذبه های گردشگری که در توسعه گردشگری شهری تأثیر دارند پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد. برای تجزیه وتحلیل داده های تحقیق از آمار توصیفی و مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار لیزرل استفاده شد. طبق نتایج مدل سازی تخمین معادلات ساختاری جاذبه های گردشگری با ضریب مستقیم و مثبت 99/0 و خدمات گردشگری با ضریب مستقیم و مثبت 85/0 در توسعه گردشگری شهری شهر ارومیه نقش دارند. نتایج تحقیق نشان می دهد وضعیت جاذبه های طبیعی به دلیل آب وهوای مطبوع و وجود جاذبه های طبیعی و منابع و توانمندی ها به ویژه به دلیل طبیعت بکر و توان های طبیعی و آب وهوای مطبوع که به دلیل موقعیت جغرافیای که دارد، مناسب ارزیابی شده است ولی وضعیت خدمات و امکانات ارائه شده گردشگری شهری این شهر آن چنان که باید توجه نشده است.

در دنیای امروز اکثر برنامه ریزان و صاحب نظران شهری در تلاش هستند تا با بکارگیری راهبردهای مناسب، مشکل هایی نظیر تمرکزگرایی شدید، نابرابری های منطقه ای و.. را در حوزه های شهری حل کنند که در این میان توجه به توسعه و تقویت شهرهای میانی و شناخت توان ها و قابلیّت های این شهرها می تواند گره گشای بسیاری از مسائل و مشکل ها باشد. در همین راستا این پژوهش با شناخت توان ها و قابلیت های شهرهای میانی و تدوین اهداف و برنامه ریزی ها در راستای آن سعی دارد ضرورت توجه جدی و اساسی به این شهرها به منظور ساماندهی حوزه ه ای شهری را مشخص سازد. این نوشته از نظر هدف، کاربردی توسعه ای و با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است که پس از تشریح نقش و اهمیّت شهرهای میانی در شبکه ی شهری با کمک روش کتابخانه ای و اسنادی، به بررسی توان ها و چالش های حال و پیش روی شهرستان شهریار به عنوان یک شهر میانی و ترسیم هدف ها و راه ه ای رسیدن به آن، با استفاده از نظر متخصصان و صاحب نظران می پردازد. بدین منظور برای بررسی موضوع از مدل Meta SWOT استفاده شده است. با بررسی شرایط پس از شناخت و تعیین توان ه ا و قابلیّت های شهرستان شهریار و رقبای منطقه ای آن، بر اساس یافته های پژوهش، مؤلفه ی فاصله ی مناسب نسبت به دو کلان شهرِ تهران و البرز، مهم ترین مزیت شهریار معرفی شد؛ همچنین زیرساخت های مناسب ارتباطاتی و مسکن مناسب، بالاترین تناسب استراتژیک را دارا هستند. از طرف دیگر مولفه های بهبود و هماهنگی طرح های بالادستی و افزایش سرمایه گذاریِ بخش خصوصی دارای بالاترین قدرت تاثیرگذاری بوده و مؤلفه های فاصله ی مناسب نسبت به تهران و البرز و ایجاد محیط کسب و کار در سطح شهرستان دارای بالاترین درجه ی ضرورت می باشند.

رشد شتابان شهرها در ایران در ادوار مختلف، مشکلات و نارسایی هایی را در پی داشته است. یکی از این مسائل، بافت های ناکارآمد شهری است که زندگی در چنین مکان هایی را مشکل کرده است. بازآفرینی رویکردی نوین برای تولید سازمان فضایی به منظور ایجاد یا تجدید روابط شهری است. موضوع کیفیت مکان های شهری یکی از محورهای اساسی در برنامه ریزی و مدیریت شهری است. هدف از تحقیق حاضر تبیین اهمیت کیفیت مکان های شهری با توجه به جنبه های بازآفرینی شهری با رویکرد آینده پژوهی در منطقه 10 شهر تهران است. ابتدا با مطالعات کتابخانه ای به شناسایی مؤلفه ها و متغیرهای مؤثر بر کیفیت مکان های شهری پرداخته و سپس پیشران ها و سناریوهای پیش روی آن تدوین شد. یافته های تحقیق نشان می دهد، عوامل تحرک پذیری، نشاط و پویایی (خاطره انگیزی)، رضایت از تنوع ارائه محصولات (تنوع فعالیت های اقتصادی)، ارتباط معنادار استقرار کاربری های مختلف، میزان نظارت طبیعی، محدودیت های فرهنگی، فیزیکی، خوانایی مسیر، جانمایی مناسب روشنایی معابر، وجود شهرت و خوش نامی فضاهای فراغتی، زیبایی شناسی بنا و سبک معماری ساختمان های موجود و وجود فضاهایی برای مطالعه مهم ترین عوامل کیفیت مکان برای بازآفرینی شهری در منطقه 10 شهر تهران هستند. برای تحقق کیفیت مکان در بازآفرینی شهری نیاز است تا با برنامه ریزی و مدیریت صحیح طرح ها و برنامه های توسعه شهری، از حرکت به سمت وضعیت های احتمالی که شرایط نامطلوب دارند، جلوگیری کرده و با اقداماتی شرایط خیزش به سمت وضعیت های مطلوب را فراهم کرد تا درنهایت شاهد اجرای سناریوهایی باشیم که به بهبود کیفیت مکان های شهری منجر شود.

رشد هوشمند شهری انطباق نیازهای کالبدی، اجتماعی و اقتصادی کنونی و آینده جوامع شهری با تکیه بر سه مفهوم اختلاط کاربری، دسترسی و تراکم در محیط های شهری و خلق مکان هایی با ویژگی های منحصر به فرد به منظور کاهش هزینه های شهرسازی و آسایش شهروندان است. هدف این پژوهش بررسی و قابلیت سنجی وضعیت رشد هوشمند در محدوده منطقه ۵ شهر تبریز است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش شناختی توصیفی - تحلیلی است. برای انجام این پژوهش ۳ شاخص رشد هوشمند شامل مدیریت کالبدی و حفاظت از فضاهای باز، اختلاط کاربری و شبکه دسترسی و حمل ونقل موردمطالعه قرار گرفتند. در بخش نخست تحقیق اقدام به سنجش وضعیت توسعه کالبدی منطقه طی سه بازه زمانی ۶۳، ۸۷ و ۹۵ شد. در بخش دوم پژوهش وضعیت اختلاط کاربری اراضی و شبکه دسترسی محلی و ناوگان حمل ونقل عمومی اتوبوس، تاکسی و مترو و کیفیت شبکه دسترسی مورد ارزیابی قرار گرفت. در فرایند پژوهش از نرم افزارهای Arc Gis وGoogle Earth و همچنین ابزارها و مدل های تحلیل گر شبکه و Z-score استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد در بعد شاخص اختلاط کاربری، با توجه به کارکرد ناحیه ای - منطقه، کاربری های مسکونی، تجاری و گردشگری و جهانگردی دارای بیش ترین حجم اختلاط بوده اند که شاخص نهایی اختلاط با مقدار 6/1 زیاد ارزیابی شد. در بخش نهایی به منظور تعیین وضعیت دسترسی و کیفیت خدمات ناوگان عمومی ازطریق ابزار تحلیل شبکه با درنظرگرفتن فضای فاصله ای منهتن در یک فضای ۵۰۰ متری شعاع دسترسی به مسیرهای ارتباطی در محیط ArcMap مدل سازی شدند که شاخص دسترسی بر اساس مدل تحلیل شبکه در محدوده های چهارگانه اصلی به ترتیب برای تاکسی، اتوبوس و سپس مترو قابل دارای بهترین وضعیت ارزیابی شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد مدیریت توسعه کالبدی منطقه ی ۵ شهر تبریز با نوسان همراه بوده و توسعه ی کالبدی آن بعد از دهه ۸۷ به بعد روند زایشی به خود می گیرد که بیش ترین روند توسعه ی آن به سمت فضاهای بیرون از منطقه در محدوده ی شرق بوده است.

هدف تحقیق حاضر بررسی راهکارهای توسعه منطقه ای استان خراسان رضوی با رویکرد رقابت پذیری منطقه ای می-باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت موضوع توصیفی- تحلیلی است. در این فرایند متناسب با اطلاعات موردنیاز پژوهش از روش کتابخانه ای و برای گردآوری داده های مورد نیاز از روش میدانی (پرسشنامه) و سالنامه آماری سال 1395 استان خراسان رضوی و همچنین مطالعات آمایش استان خراسان رضوی استفاده شده است. جامعه آماری برای تکمیل پرسشنامه کارشناسان و متخصصان توسعه منطقه ای هستند و از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. محدوده مورد مطالعه مناطق 7 گانه استان خراسان رضوی (طبق منطقه بندی مطالعات آمایش) است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه راهبردهای توسعه منطقه ای استان خراسان رضوی از مدل Meta - SWOT بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در سطح منطقه ای، منطقه مشهد به دلیل قرارگیری شهرستان مشهد در این منطقه و با توجه به مرکزیت اداری و سیاسی و تمرکز فعالیت ها و نهادها که خود زمینه ساز انواع فرصت های شغلی و ... هستند به عنوان یک قطب که بی نیاز از رقابت با سایر مناطق است عمل کرده و به تبع آن به عنوان منبع انباشت ثروت و قدرت درآمده است.

گسست و ناپایداری معماری الگوی آمایش سرزمین، معلول نارسایی و کاستی های نظری و عملیاتی است که پایه و اساس این نوع رویکرد یکپارچه و هماهنگ کننده را همواره با شدت و ضعف، دچار تزلزل می کند. با توجه به کاربردی بودن اهداف نوشتار حاضر، واکاوی نارسایی های اثرگذار، خوشه بندی و تحلیل اثرات هرکدام از عوامل در معماری الگوی برنامه ریزی و سیاست گذاری آمایش سرزمین مورد نظر پژوهش حاضر است. با این توصیف، سؤال راهبردی این است که نارسایی های (عوامل) مؤثر در معماری الگوی برنامه ریزی و سیاست گذاری آمایش سرزمین کدامند؟ برای پاسخ به سؤال، از روش شناسی تحلیلی مبتنی بر ابزار دلفی و مدل سازی تفسیری-ساختاری استفاده شده است. ابزار و روش گردآوری اطلاعات، مبتنی بر شیوه کتابخانه ای (واکاوی پیشینه پژوهش) و پرسشنامه محقق ساخته (تحلیل اثرات متقاطع عوامل) است. بدین منظور براساس نظرات خبرگان موضوعی (15 نفر خبره آمایش سرزمین) امتیازبندی و با بهره گیری از نرم افزار میک مک تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که از بین مؤلفه های «معماری الگو»، «اجرای معماری» و «پایش و ارزیابی»، برنامه ریزی و سیاست گذاری آمایش سرزمین، «معماری الگو» به عنوان زیربنای فکری و فلسفی و با 1/74 درصد، بیشترین نارسایی را به خود اختصاص داده است. افزون براین، در بین مؤلفه های معماری الگو، بُعد «اصول» دارای بیشترین نارسایی است. خوشه بندی، تحلیل و پراکنش پیشران ها بیانگر این واقعیت است که بیشترین پیشران های کلیدی مربوط به مؤلفه های «اصول» و «چارچوب» از بُعد معماری الگو به ترتیب با 37 درصد و 36 درصد و در رده های بعدی «مدیریت الگو» از بُعد «اجرای معماری» با 27 درصد دارای بیشترین پپیشران های کلیدی است.

سکونتگاه های غیررسمی یکی از چالش های اجتماعی شهرها می باشد که توسعه پایدار شهری را به خطر انداخته است و به دلیل وضعیت پایین اجتماعی و اقتصادی ساکنان و ایمن نبودن کالبد و بستر شکل گیری آن ها در مقابل مخاطرات محیطی، جزء آسیب پذیرترین بخش شهرها محسوب می شوند. تاب آوری در یک دهه اخیر به عنوان یک مسیر و راهبرد نوین برای توسعه شهری محسوب می شود به خصوص با توجه به اینکه امروزه خسارت های فراوان مخاطرات طبیعی و انسانی به محیط و کالبد شهرها موجب شده است که مفهوم تا آوری برای کاهش آثار سوانح، به حوزهای مهم در عرصه مدیریت بحران تبدیل شود. هدف تحقیق حاضر تحلیل تاب آوری کالبدی سکونتگاه های غیررسمی در برابر خاطرات محیطی (زلزله)، مطالعه موردی: پاکدشت (شهرک انقلاب) می باشد. نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش توصیفی و تحلیلی می باشد. داده های موردنیاز تحقیق از اسناد فرادست و روش های میدانی و مرکز آمار ایران گردآوری شد و برای تجزیه وتحلیل داده های تحقیق از نرم افزار Spss و Excel استفاده شد. یافته های حاصل از پیمایش میدانی و اسنادی نشان داد که وضعیت شهرک انقلاب ازلحاظ دسترسی به معابر شهری در هنگام مواجهه با بحران ضعیف، دسترسی به کاربری های عمده شهری ضعیف، ازلحاظ دانه بندی قطعات ریزدانه، ازلحاظ مساحت زیربنا 52 درصد زیر 50 متر و بیش از سه چهارم زیر 70 متر زیربنا دارند ازلحاظ قدمت مساکن 57 درصد بالای 20 سال و 35 درصد بالای 40 سال، ازلحاظ مصالح 92 درصد آجر و آهن، ازلحاظ کیفیت بنا، 9 درصد تخریبی، 76 درصد قابل نگهداری و 15 درصد نوساز هستند با توجه نتایج تحقیق، شهرک انقلاب ازنظر تاب آوری کالبدی در هنگام مواجهه با مخاطره زلزله در سطح پایینی قرار دارد.

هدف از این مطالعه، تحلیل فضایی اثرات کارخانه سیمان لار بخش رودآب شهرستان سبزوار با رویکرد تاب آوری مورد بررسی قرار گرفته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در بخش مبانی نظری از روش کتابخانه ای و برای جمع آوری داده های مورد نیاز از روش میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده شد. ابتدا اثراتی که احداث کارخانه در بخش ایجاد کرده مورد شناسایی قرار گرفت و سپس اثرات در قالب رویکرد تاب آوری در چهار بعد قرار داده شد و پرسشنامه ای طراحی شد. و پایایی پرسشنامه با استفاده از دیدگاه و نظرات کارشناسان و متخصصان مورد بررسی قرار گرفت و روایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 0.94 محاسبه شد. جامعه آماری بخش رودآب شهرستان سبزوار در استان خراسان رضوی و حجم نمونه با محاسبه فرمول کوکران 365 برآورد شد. شیوه ی نمونه گیری تصادفی ساده بود. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش آمار توصیفی از میانگین و در بخش آمار استنباطی از رگرسیون خطی چند متغیره در محیط نرم افزار SPSS و همچنین مدل استاندارد شده مدلسازی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار Lisrel استفاده شده است. با تحلیل پرسشنامه ها و محاسبات لازم میزان تاب آوری اثرات کارخانه سیمان لار در بخش در ابعاد و شاخص های مختلف مورد سنجش قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصل شده از میانگین اثرات کارخانه در ابعاد مختلف با میانگین کلی 3.07 در تاب آوری بخش تأثیر داشته است، نتایج حاصل از مدل استاندارد شده معادلات ساختاری نشان داد بعد اجتماعی دارای بیشترین تاب آوری در بخش و سپس، بعد اقتصادی، بعد کالبدی و در نهایت بعد کالبدی به ترتیب در تاب آوری بخش تأثیر داشته اند. نتایج حاصل از رگرسیون خطی نشان داد اثرات مورد بررسی 98 درصد تاب آوری بخش را تبیین می کند.

توجه اساسی به عدالت اکولوژیکی، اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و فرهنگی در برنامه نویسی و تنظیم آن در چارچوب عدالت اسلامی به ساخت یابی عادلانه جامعه و تعالی و پیشرفت متوازن در همه ابعاد، عرصه ها، قشرها و مناطق مختلف جغرافیایی کشور منجر می شود. هدف مقاله حاضر تبیین و شناسایی عوامل و شاخص های تاثیرگذار اسلامی ایرانی در توسعه متوازن استان خراسان رضوی است. نوع تحقیق کاربردی و توسعه ای و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است جامعه آماری متخصصین جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی و حجم نمونه 120 پرسشنامه است که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی پر شده است. روش جم ع آوری داده ه ا، کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) است. جه ت تجزی ه و تحلی ل داده ه ا از روش تحلیل ساختاری نرم افزار MICMAC استفاده شد. نتایج نشان می دهد شاخص پراکنش متعادل جمعیت در سازمان فضایی (از مولفه عدالت اکولوژیکی) با میزان تاثیرگذاری مستقیم (250) و تاثیرگذاری غیرمستقیم (247) و شاخص دسترسی مناسب و برابر ساکنین سکونتگاه های شهری و روستایی به جاده ها، بیمارستانها، مدارس و ... (از مولفه عدالت کالبدی) با میزان تاثیرگذاری مستقیم (241) و غیرمستقیم (239) به عنوان کلیدی ترین عوامل و شاخص های موثر در توسعه متوازن استان خراسان رضوی شناخته شدند. شاخص ارتقاء بخشی فرهنگ بر پایه هویت اصیل اسلامی- ایرانی و نفی پذیرش الگوهای بیگانگان (از مولفه عدالت فرهنگی) با تأثیرپذیری بسیار بالا از دیگر شاخص ها و تأثیر گذاری بسیار پایین بر شاخص های دیگر به عنوان تاثیرپذیرترین شاخص اسلامی ایرانی شناخته شد. نتایج بیانگر آن است که اکثر شاخص های اسلامی ایرانی در توسعه متوازن استان خراسان رضوی تاثیرگذار هستند که اگر در برنامه ریزی ها مورد توجه قرار گیرند و اجرا شوند می تواند تخصیص منابع را با هدف رفع نابرابری های منطقه ای و ایجاد توسعه متوازنتر تحت تاثیر قرار دهد.