زهرا سادات قریشی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی کارکردهای توجه پایدار و بازداری پاسخ در کودکان مبتلا به اختلال ویژه زبانی 5 تا 8 سال و مقایسه آن با همتایان طبیعی می باشد. روش: در این پژوهش مقطعی- مقایسه ای و توصیفی- تحلیلی، 76 کودک 5 تا 8 ساله (20 کودک دارای اختلال و 56 کودک همتای سنی طبیعی) با استفاده از آزمون های عملکرد مداوم (توجه پایدار)، برو نرو (بازداری پاسخ) و آزمون تشخیص آسیب ویژه زبانی (انتخاب آزمودنی های دارای اختلال) با آزمون آماری تی مستقل مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: کودکان مبتلا به اختلال ویژه زبانی در عملکرد مؤلفه های اعلام کاذب در آزمون عملکرد مداوم، خطای ارتکاب و نمره کلی در آزمون برو نرو تفاوت معنادار (0/05≥P) با گروه طبیعی نشان داده اند. این کودکان در دو مهارت توجه پایدار و بازداری پاسخ ضعیف تر از همسالان طبیعی خود عمل می کنند. نتیجه گیری: نقایص کودکان دارای اختلال ویژه زبانی تنها محدود به سطوح زبان نمی شود، بلکه سایر مهارت های شناختی از جمله کارکردهای اجرایی را نیز دربر می گیرد. لذا توصیه می شود که در روند ارزیابی و مداخله این کودکان به سایر مهارت ها از جمله کارکردهای اجرایی نیز توجه شود.

گفتمان روایی یکی از شاخص ها و توانایی های اصلی ارتباط کلامی در جنبه های مختلف زندگی اجتماعی بشر است. روایت، به عنوان توصیف یا گزارش گفتاری یا نوشتاری از رویدادهای مرتبط، مهارتی چندبعدی است که می تواند سطح دانش زبانی و همچنین شناختی را نشان دهد. در این پژوهش با هدف بررسی فعل مرکب در کودکان 5 تا 7 ساله سالم فارسی زبان، 889 فعل مرکب از 107 نمونه گفتار آزاد براساس نظر دبیرمقدم (1376) تحلیل شده است. 52 نمونه گفتار را پسران و 55 نمونه گفتار را دختران تولید کرده اند. از سوی دیگر، 48 نمونه گفتار را کودکان 5 تا 6 سال و 59 نمونه گفتار را کودکان 6 تا 7 سال تولید کرده اند. کل گفته ها 17427 واژه را شامل می شود. نتایج پژوهش نشان داد بسامد «افعال مرکب ترکیبی» نسبت به «افعال مرکب انضمامی» در گروه سنی 5 تا 7 سال بیشتر است. همچنین، با بالارفتن سن در کودکان فاصله بین اجزای فعل مرکب و استفاده از افعال مرکب گذرا که دارای ساختار نحوی پیچیده تری هستند در گروه سنی 6 سال در مقایسه با 5 سال به عنوان شاخصی از رشد توانایی های زبانی افزایش می یابد.

مقدمه: برای سنجش مهارت درک شنیداری ابزارهای مختلفی وجود دارد که یکی از این ابزارها آزمون درک شنیداری ژتونی است. ازآنجایی که نسخه فارسی این آزمون غربالگری پرکاربرد برای سنجش اختلالات گفتار و زبان وجود ندارد، در این تحقیق بر آن شدیم تا آزمون درک شنیداری فارسی را با انطباق از آن تهیه نماییم. هدف: هدف از این پژوهش تهیه آزمون درک شنیداری فارسی منطبق و تعیین مختصات روانسنجی آن بود. روش: در این مطالعه ابزارسازی، ابتدا نسخه فارسی آزمون تهیه و روایی محتوایی تعیین شد. جهت بررسی ثبات درونی ۱۸۸ فرد بزرگسال سالم (۵۹ مرد و ۱۲۹ زن) در بازه ی سنی ۱۸-۸۰ سال در شهر تهران در سال ۱۳۹۶ انتخاب شدند. نمونه گیری از نوع تصادفی خوشه ای بود و افراد توسط آزمون های درک شنیداری فارسی، بررسی مختصر وضعیت شناختی و زیرآزمون حافظه عددی وکسلر مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت بررسی پایایی آزمون ۱۰ نفر با فاصله ی یک هفته مورد ارزیابی مجدد قرار گرفتند. جهت بررسی تاثیرات سن و تحصیلات بر عملکرد افراد در آزمون درک شنیداری فارسی از روش رگرسیونی پواسن با انباشتگی در صفر استفاده گردید. یافته ها: آزمون درک شنیداری فارسی با ۳۶ سوال و نمره کل ۳۶ تهیه شد. روایی محتوایی براساس لاواشه و پایایی آزمون-بازآزمون، این آزمون به ترتیب ۱ و ۰/۹۶ محاسبه شد (۰/۰۵P<). میانگین نمره ی کلی آزمون ۳۴/۸ با انحراف معیار ۱/۵۲ محاسبه شد. میانگین سن و تحصیلات و نمره آزمون وضعیت شناختی شرکت کنندگان به ترتیب اعداد ۳۲/۹۷، ۱۳/۹۵ و ۲۹/۲۲ بودند. درنهایت توزیع نمره کل آزمون دارای چولگی چپ و انباشتگی در نمره ۳۶ بود. نتیجه گیری: براساس یافته ها، آزمون درک شنیداری فارسی از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار است و ابزاری دقیق و مناسب برای ارزیابی درک شنیداری افراد بزرگسال و عملکرد افراد دارای آسیب های سیستم عصبی مرکزی به شمار می آید.

مقدمه مطالعه عملکرد کودکان طبیعی و بررسی روند رشد مربوط به مقوله های زبانی مرتبط با سطوح زبان می تواند زمینه مناسبی برای طراحی آزمون های رشدی برای سنجش سطوح رشد زبان در کودکان طبیعی را فراهم آورد. گفتارپیوسته، از نوع توصیف یا گزارشِ گفتاری از رویدادهای مرتبط، مهارتی چندبعدی است که می تواند سطح دانش زبانی و همچنین شناختی را نشان دهد. از نمونه گفتار پیوسته فرد برای ارزیابی شاخص های رشدی کیفیت گفتار برای هر گروه سنی استفاده می شود. روش کار در این پژوهش با هدف بررسی روند رشد گفتار کودکان طبیعی فارسی زبان، 2215 گفته از کودکان 5 تا 7 ساله سالم فارسی زبان، از 200 نمونه گفتار توصیفی براساس فهرستی از شاخص های کیفیت گفتار تحلیل شده است. 100 نمونه گفتار متعلق به پسران و 100 نمونه گفتار متعلق به دختران بوده است. از سوی دیگر، 100 نمونه گفتار را کودکان 5 تا 6 سال و 100 نمونه گفتار را کودکان 6 تا 7 سال تولید کرده اند. کل گفته ها 17427 واژه را شامل می شود. یافته ها نتایج پژوهش نشان داد شاخص های تحلیل گفتار «تعداد گفته»، «تعداد واژه دستوری»، «تعداد اسم»، «تعداد فعل»، «تعداد ضمیر»، و «تعداد حروف پیوند» که همگی از نوع شاخص های ساختاری هستند، تفاوت چشمگیری در بین دو گروه نشان می دهند. نتیجه گیری یافته ها نشان می دهد که در فرایند رشد از گروه کودکان 5تا6 سال به 6تا7 سال، شاخص های ساختاری تحلیل گفتار رشد چشمگیرتری دارند و در ارزیابی فرایندهای رشدی می توان از آن ها استفاده کرد.