میثم دعایی

یکی از دغدغه های همیشگی محققین، یافتن مجله ای معتبر برای ارائه یافته های تحقیقی خود و مقایسه با کارهای دیگر محققین در حیطه تخصصی خود می باشد. این مشکل وقتی شدیدتر می شود که زبان مادری محقق، زبانی غیر از انگلیسی باشد زیرا برای بازخورد بهتر از نتیجه تحقیق، باید مقاله در بین متخصصین دنیا ارائه شود تا مورد نقد قرار گرفته و در پیشبرد علم مؤثر واقع شود. محققین کشور نیز در راستای معرفی دستاوردهای علمی کشور به دیگر کشورها، علاقه زیادی به ارائه مقاله های خود به زبان انگلیسی در مجلات لاتین دارند. نکته ای که وجود دارد این است که با توجه به افزایش تعداد دانشجویان و اساتید در جهان، تعداد مجلات غیرمعتبر نیز افزایش یافته و چه بسا هدف اکثر آن ها فقط کلاهبرداری با نام های جعلی می باشند. لذا اولین سوالی که اینجا مطرح می شود این است که چگونه مجلات معتبر را شناسایی کنیم؟ شاخص های ارزیابی مجله ها کدامند؟ فهرست مجله های معتبر را از چه سایتی می توان دریافت کرد؟ آیا روشی برای ارزیابی محققین هم رشته خود وجود دارد؟

توافق کمی در مورد ارتباط بین تنوع شرکتی و کارایی در ادبیات موضوع دیده می شود. این پژوهش سعی در تکمیل ادبیات موضوع با بررسی هر دو بخش تنوع شرکتی از جمله تنوع محصول وتنوع بین المللی دارد. روش پژوهش با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها و سپس داده های پنل در دوره زمانی شش ساله انجام شده است. نتایج نشان دهنده عدم وجود ارتباط بین تنوع محصول وتنوع بین المللی با کارایی شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. اما تنوع شرکتی اثر مثبت معنی داری بر کارایی داشته است. این نتایج بیان گر این است که برای دستیابی به کارایی بالاتر، مدیران باید تنوع محصول و تنوع بین المللی را با هم بکار گیرند تا نتایج مطلوب تری بدست آورند.

تصمیمات سرمایه گذاری، یکی از مهم ترین تصمیمات مالی توسط مدیران در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است و افزایش کارایی سرمایه گذاری از جمله مسائل با اهمیت است. لذا بررسی عوامل اثرگذار بر آن ضروری می باشد. لذا در تحقیق با استفاده از داده های 100 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در طی دوره زمانی 1386 تا 1395 به بررسی رابطه کیفیت گزارشگری مالی بر کارایی سرمایه گذاری با توجه به نقش تعدیلگری دو متغیر عدم تقارن اطلاعاتی و ساختار مالکیت پرداخته شده است. در این تحقیق از داده ها و مدل های پنلی جهت آزمون فرضیه ها استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که رابطه مثبت و معناداری بین کیفیت گزارشگری مالی و کارایی سرمایه گذاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد، همچنین نتایج تحقیق بیانگر نقش معنادار متغیر تعدیلگر عدم تقارن اطلاعاتی بر رابطه بین کیفیت گزارشگری مالی و کارایی سرمایه گذاری و نقش معنادار متغیر ساختار مالکیت بر این رابطه می باشد.

In the past few years, diversification has turned into a highly controversial issue amongst numerous managers in almost each and every business. It is contended by many that diversification is vitally important and highly effective especially when it comes to evaluating the financial performance. There are several studies about the relationship between diversification and financial performance. However, there is no agreement that diversified firms are more efficient than focus firms. In this paper, the manufacturing firms listed in Bursa Malaysia are ranked based on their efficiency scores calculating by Data Envelopment Analysis (DEA) models and the effect of diversification on the efficiency scores of these corporations have been investigated. Moreover, by slack analysis, the proposed improvement strategies for inefficient firms have been cited. Ultimately, the Malmquist index of productivity (MIP) has been utilized to further comparison and analysis.

هدف پژوهش بررسی تأثیر نقدشوندگی بر پرداخت سود سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. پژوهش از لحاظ شیوه اجرا شبه تجربی- پس رویدادی، در حوزه تحقیقات اثباتی مالی و مبتنی بر اطلاعات واقعی است که داده ها به صورت سری زمانی - مقطعی در بازه زمانی 1394-1388 می باشد و مدل کاربردی پژوهش پنل است. محقق جامعه آماری را کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تعیین نموده که تعداد 78 شرکت به روش حذفی به عنوان نمونه انتخاب گردید. نتایج بررسی به عمل آمده نشان می دهد: نقدشوندگی بر پرداخت سود سهام تأثیر معناداری دارد، تعداد حسابرسان در رابطه نقدشوندگی بر پرداخت سود سهام تأثیر معناداری ندارد، سطح حق رای مالکان نهادی در رابطه نقدشوندگی بر پرداخت سود سهام تأثیر معناداری دارد و سطح مالکیت در رابطه نقدشوندگی بر پرداخت سود سهام تأثیر معناداری دارد.

این تحقیق به بررسی رابطه توانایی مدیریت و گزارشگری مالی متقلبانه با توجه به نقش تعدیلگری وابستگی به دولت و طبقه حسابرس، با استفاده از داده های 105 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در طی دوره زمانی 1387 تا 1396 پرداخته است. در این پژوهش متغیر گزارشگری مالی متقلبانه، متغیر وابسته می باشد که با استفاده از مدل مدیریت سود محاسبه شده است و همینطور متغیر توانایی مدیریت به عنوان متغیر مستقل، متغیرهای وابستگی به دولت و طبقه حسابرس به عنوان متغیرهای تعدیلگری و متغیرهای نوسانات قیمت سهام، اندازه شرکت، بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، سن شرکت و اهرم مالی شرکت به عنوان متغیرهای کنترلی استفاده شده است. علاوه بر این ضمن بکارگیری روش تحلیل داده های پنل، جهت آزمون فرضیه های پژوهش از مدل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها، بیانگر این است توانایی مدیریت به تنهایی دارای اثر مثبت و معناداری بر گزارشگری مالی متقلبانه می باشند. همچنین نتایج تحقیق بیانگر این است که متغیرهای وابستگی به دولت و طبقه حسابرس دارای نقش تعدیلگری بر رابطه بین توانایی مدیریت و گزارشگری مالی متقلبانه نمی باشند.

با توجه به گسترش روزافزون مشکلات زیست محیطی، شرکت ها هزینه های سنگینی را در خصوص مسئولیت اجتماعی متحمل می شوند. در این پژوهش، داده های مربوط به 141 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1397-1388 گردآوری شده و چرخه عمر شرکت ها به سه دسته شرکت های در حال رشد، بالغ، و در حال افول تقسیم شده است. نتایج رگرسیون لجستیک مدل پژوهش بیان می کند که بین مسئولیت اجتماعی و محدودیت مالی در مرحله رشد شرکت رابطه منفی و معناداری وجود دارد و در بین مسئولیت اجتماعی و محدودیت مالی در مرحله بلوغ و افول شرکت رابطه منفی و معناداری وجود دارد. همچنین، نتایج نشان می دهد که شرکت های وابسته به دولت هیچ اثر معناداری در رابطه بین مسئولیت اجتماعی و محدودیت مالی ندارند. پژوهش حاضر دارای پیشنهادهای اجرایی و پژوهشی است.

در این پژوهش مساله بهینه سازی سبد سهام در شرکت های پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران به عنوان یک مساله بهینه سازی تصادفی چندهدفه مورد بررسی قرار گرفته است. تابع هدف اول شامل کمینه سازی ریسک و تابع هدف دوم شامل بیشینه سازی بازده است. محدودیت های مدل شامل محدودیت انتخاب شرکت ها به صورت منحصربفرد و همچنین محدودیت بودجه می باشد. به منظور حل مساله، دو الگوریتم فراابتکاری ژنتیک و گرگ خاکستری توسعه داده شده که با استفاده مثال های عددی برگرفته از 491 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران از تاریخ 5 فروردین 1397 تا 30 آذر 1400، مورد تجزیه و تحلیل عددی قرار گرفتند. مطابق با نتایج عددی می توان مشاهده نمود الگوریتم گرگ خاکستری در تمامی مثال ها دارای کارایی بالاتری نسبت به الگوریتم ژنتیک است. البته قابل توجه است که در هیچ کدام از مثال های عددی، درصد پاسخ های ناموجه در رویه بهبود الگوریتم ها از 02/10 درصد بیشتر نشده است. همچنین درصد بهبود کارایی الگوریتم گرگ خاکستری نسبت به الگوریتم ژنتیک بین 3 تا 11 درصد گزارش شده است.

بر اساس مبانی روانشناختی و حسابرسی، شناخت حرفه ای و انتخاب های حسابرسان تحت تأثیر فرآیندهای ادراک، قضاوت و گزینه های تصمیم قرار گرفته و می تواند در بروز خطاهای حسابرسی نقش داشته باشد. هر چند عوامل مختلفی بر بروز خطاهای حسابرسی اثرگذارند، اما نقش عوامل نشأت گرفته از خطای حسابرس و سوءگیری های شناختی وی انکارناپذیر است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش برخی از سوگیری های شناختی در وقوع خطاهای حسابرسی است. این سوگیری ها شامل واکنش کمتر از حد، اتکاء، در دسترس بودن و محافظه کاری هستند. جامعه آماری پژوهش شامل حسابرسان عضو انجمن حسابرسی ایران است؛ از این رو، پرسشنامه های محقق ساخته با روایی و پایایی معتبر بین آنان توزیع شد و داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار Smat PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان دادند سوگیری های شناختی بررسی شده بر اساس میزان اولویت و بیشترین تأثیر به ترتیب شامل سوءگیری اتکاء (46 درصد)، سوگیری محافظه کاری (41 درصد)، سوءگیری واکنش کمتر از حد (15 درصد) و سوءگیری در دسترس بودن (5 درصد) قابلیت پیش بینی خطاهای حسابرسان را دارند.

شناخت حرفه ای و انتخاب های حسابرسان تحت تأثیر فرآیندهای ادراک، قضاوت و گزینه های تصمیم قرار گرفته و می تواند بر میزان اشتباهات حسابرسی تأثیر داشته باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش سوگیری احساسی دگرگون گریزی، سوگیری احساسی زیان گریزی، سوگیری رفتاری نماگری و سوگیری شناختی ناهماهنگی بر اشتباهات حسابرسی است که به لحاظ هدف کاربردی و روش انجام آن به صورت توصیفی و تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل حسابرسان انجمن حسابرسی ایران است که پرسشنامه های محقق ساخته با روایی و پایایی معتبر بین تعداد 90 نفر از نمونه آماری در سال 1398 توزیع شد و داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار Smart PLS مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها بیانگر این هستند که سوگیری های دگرگون گریزی، زیان گریزی، نماگری و ناهماهنگی شناختی بر اشتباهات حسابرسی تأثیر معنادار دارند. بنابراین، حسابرسان با تأیید وضع موجود، تمایلی به انحراف از تصمیمات گذشته ندارند و این امر با کاهش انعطاف پذیری سبب اشتباهات حسابرسان می شود. همچنین عدم توازن در جهت گیری نسبت به سوگیری زیان گریزی سبب کاهش مسئولیت حسابرسان و افزایش ریسک شده و این امر با افزایش اشتباهات حسابرسان همراه است. به علاوه، طبقه بندی موضوعات و تفکرات طبق تجربیات مرتبط و قیاس پذیر گذشته حسابرس سبب بروز سوگیری نماگری شده و در این شرایط حسابرسان با افزایش اشتباهات حسابرسان مواجه می شوند. ضمن این که ناهماهنگی شناختی موجب می شود حسابرسان به تصمیمات اشتباه خود ادامه دهند، فقط با این هدف که تصمیم قبلی خود را توجیه نمایند و از این رو اشتباهات حسابرسان افزایش می یابد. همچنین نتایج نشان دادند سوگیری های مؤثر بر اشتباهات حسابرسان طبق اولویت و بیشترین تأثیر شامل سوگیری شناختی ناهماهنگی (39 درصد)، سوگیری احساسی زیان گریزی (36 درصد)، سوگیری رفتاری نماگری (27 درصد) و سوگیری احساسی دگرگون گریزی (8 درصد) هستند.

هدف از این پژوهش، تعیین مرز کارا و ارزیابی عملکرد سبد سهام در مسائل با محدودیت عددی در شرکت های پذیرفته شده در بازار سرمایه ایران (بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران) در سال 1398، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها می-باشد. مرز کارا، در این مسائل، گسسته و نامقعر است و امکان استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها وجود ندارد. لذا مرز کارا به چند مرز پیوسته دسته بندی شده و از مدل "تحلیل پوششی داده های بخشی" استفاده می شود. به این منظور ابتدا نقاط ابتدا و انتهای هر مرز پیوسته با عنوان "نقاط بخشی داده" بر اساس الگوریتم ارائه شده تعیین می گردد و سپس مدل تحلیل پوششی داده ها برای هر بازه پیوسته، استفاده می شود. با توجه به عدم وجود روش محاسباتی دقیق در تعیین مرز کارا با محدودیت های عددی، در انتخاب تعداد مشخص سهام از 188 سهام (به عنوان مثال انتخاب 5 سهام) الگوریتم ازدحام ذرات ضعیف بوده و روش تحلیل پوششی داده های بخشی، عملکرد مناسبی دارد. با تعیین مرز کارا، کارایی و عملکرد سبد سهام در طول سال 1398، محاسبه شد. نقطه متناظر هر سبد دلخواه (با مختصات بازده و ریسک) در نمودار مشخص و بر اساس فاصله آن نقطه تا مرز کارا، کارایی سبد مشخص می-شود.

هدف این پژوهش ارائه تحلیل جامعی از پیشرفت ها و نقاط ضعف فعلی در زمینه فین تک است، و سپس ارائه پیشنهادهای اجرایی و سیاستی برای توسعه بازار سرمایه ایران را در بر دارد.روش این پژوهش شامل استفاده از یک روش جستجوی علمی در پایگاه داده وب آو ساینس در بازه زمانی 2022-2015 می شود. با تحلیل بیبلیومتری از 2450 سند انتخاب شده، از برنامه بیبلیوشاینی و زبان R برای درون یابی بیبلیومتریکس استفاده شده است. نتایج تحلیل های نقل قول، هم نقل قول و شبکه اجتماعی نشان دهنده توسعه فین تک به عنوان یک حوزه توسعه یافته است.یافته ها نشان می دهند که فین تک در طول زمان به عنوان یک حوزه توسعه یافته شناخته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که توسعه کتاب سنجی فین تک در بازار سرمایه، با تأکید بر پیشنهادهای اجرایی و سیاستی، می تواند بازار سرمایه ایران را بهبود بخشیده و با تجربیات جهانی تطابق بیابد.نتیجه گیری این پژوهش اهمیت توسعه فین تک برای بازار سرمایه ایران را تأکید می کند و پیشنهاد می دهد که پیشنهادهای اجرایی و سیاستی در این حوزه مورد توجه قرار گیرد. این مطالعه نه تنها چارچوب مفهومی حوزه را آشکار می کند، بلکه ساختار فکری و اجتماعی آن را نیز آشکار می کند.دانش افزایی این پژوهش اصالت و ارزش افزوده علمی را نشان می دهد که تحولات کتاب سنجی فین تک در بازار سرمایه، با مقایسه جهانی و تأکید بر پیشنهادهای اجرایی و سیاستی، به توسعه و بهبود بازار سرمایه ایران کمک می کند. این مطالعه بینش های ارزشمندی را در زمینه هایی ارائه می دهد که به پژوهش های بیشتر نیاز دارند.

همراه با رشد فناوری های نوین، ضرورت توسعه روش های تامین مالی در بازار سرمایه نیز بیش از پیش احساس می شود. هرچقدر روش های تأمین مالی با فناوری های جدید همخوانی بیشتری داشته باشد، بازار سرمایه نیز پویاتر و پر رونق تر خواهد بود. فناوری رمزارزها که در بستر بلاک چین در دنیای مالی و اقتصادی مطرح شده است، یکی از جدیدترین فناوری هایی است که امروز در سطح دنیا از طرف فعالان اقتصادی دنبال می گردد. تحقیق و یافتن راهکارهایی برای استفاده از رمز ارزها در بازار سرمایه کمک شایانی به توسعه این بازار در کشور خواهد کرد. روش هایی همچون صندوق های قابل معامله مبتنی بر رمز ارزها، سرمایه گذاری شرکت های بورسی در پلتفرم های خرید و فروش رمز ارزها، استفاده از ظرفیت عرضه های اولیه رمزارزها، می تواند محل نظر و تأمل قرار بگیرد. همچنین چالش هایی که در این مسیر از منظر فقهی و قانون گذاری وجود دارد باید مورد تحلیل و واکاوی قرار داده شود تا مسیر اجرای شدن راهکارهای فوق هموار گردد.