معصومه شهسواری

در عصری که شرکت ها برای بقا در بازارهای رقابتی با چالش های فراوانی روبرو هستند؛ سلامت مالی و شناسایی عواملی که منجر به بحران های مالی می شوند از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. در این راستا، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر محافظه کاری و ویژگی های کیفی مبتنی بر اطلاعات حسابداری بر ریسک ورشکستگی مالی شرکت های آلتمن و جهت z ' پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. برای سنجش ریسک ورشکستگی از امتیاز تعیین ویژگی سود مبتنی بر داده های حسابداری از معیارهای کیفیت اقلام تعهدی، پایداری، قابلیت پیش بینی و هموار بودن استفاده شده است. نتایج برآورد رابطه فرضیه های پژوهش با استفاده از تکنیک داده های پانلی در نرم افزار ایویوز نسخه 7، برای 126 شرکت بورس اوراق بهادار تهران در طی دوره 5 ساله 1389 تا 1393 حاکی از این است که استفاده از محافظه کاری مشروط در حسابداری نه تنها تغییرات چشمگیری در کاهش ریسک ورشکستگی ایجاد نکرده است بلکه توانایی افزایش ریسک ورشکستگی مالی شرکتهای بورسی ایرانی را نیز داشته است. حتی مستعد افزایش درماندگی مالی شرکت های ایرانی بوده است. نتایج همچنین وجود رابطه تأثیر با اهمیت ویژگی های کیفی مبتنی بر اطلاعات حسابداری را (کیفیت اقلام تعهدی، پایداری، پیش بینی پذیری) بر ریسک ورشکستگی مالی شرکت ها را تأیید می کند. به طور کلی یافته ها بیانگر آن است که ریسک ورشکستگی مالی شرکت بیشتر تحت تأثیر شرایط اقتصادی کشور، سیاست های تأمی ن مالی ، انداز ه شرکت، نو ع صنعت و بهبو د ویژگی های کیفی مبتنی بر اطلاعات حسابداری است تا رویکردهای محافظه کارانه.

در این پژوهش نوع مدیریت سود و تأثیر کیفیت سود بر گزارشگری سودآوری آتی شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران، بین سال های 1385تا 1389 مورد ارزیابی قرار می گیرد. اقلام تعهدی اختیاری، به عنوان شاخص سنجش مدیریت سود در نظرگرفته شده است. چهار بعد کیفیت سود مبتنی بر داده های حسابداری شامل کیفیت اقلام تعهدی، پایداری، قابلیت پیش بینی و هموار بودن سود می باشند. جریان های نقدی عملیاتی، ارائه دهنده تصویری از سودآوری آتی شرکت می باشد. نتایج آزمون فرضیه های پژوهش با مدل داده های تابلویی، برای 198 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران، حکایت از بکارگیری مدیریت سود کارا دارد. در این میان تأثیر منفی کیفیت سود بر سودآوری آتی تأیید شد و بنابراین می توان گفت که در گزارشگری سودآوری آتی، مدیریت سود بیشتر از کیفیت سود بکار گرفته می شود.

پیاده سازی مدیریت کیفیت جامع در عملکرد تجاری شرکت ها منتج به رضایت فزاینده ی مشتری و حسن انجام کارشده است و بهبود در رضایت داخلی شرکت ها و افزایش در درآمدها را بهمراه داشته است. کیفیت که از طریق رضایت مشتری اندازه گیری می شود یکی از بهترین مزایای بازاریابی است و همچنین نشان دهنده ی وجود قدرت است. مشتری داور نهایی کیفیت کالا و خدمات و رضایتمندی است، حسن انجام کار و بدست آوردن سهم بازار به بهترین وجه از طریق تمرکزی دقیق بر احتیاجات بالفعل و بالقوه ی مشتریان بهینه سازی می شود. هدف از این مقاله تأکید بر رابطه ی متقابل بین بازاریابی و مدیریت کیفیت جامع و وابستگی این دو رشته ی علمی گوناگون است. تجزیه و تحلیل بازاریابی و مدیریت کیفیت نشان داده است که این دو رشته جدایی ناپذیر هستند و از طریق چهار عامل: مشتریان، کیفیت، بهره وری کسب و کار و رقابت و نهایتاً اخلاق کسب و کار به یکدیگر مرتبط می باشند. چشم انداز آتی کیفیت بیان می کند که مشتریان آگاه تر و سخت گیرتر می شوند، رقابت بیشتر فشرده می شود و گام های تغییرات تکنولوژی سریع تر برداشته می شود. در حال حاضر مدیریت کیفیت و کیفیت به عنوان یک کلید برای بدست آوردن مزیت رقابتی پایدار شناخته شده اند.

هدف: پیش بینی های رشد و سودآوری شرکت نهاده هایی مهم در فرآیند ارزش گذاری هستند. علاوه بر این، برآوردهای بازگشت به میانگین اثرات مهمی در تعیین افق های پیش بینی بهینه الگو های ارزش گذاری مبتنی بر حسابداری به همراه داشته و می توانند به عنوان نهاده در برآورد پارامترهای ارزش نهایی وضعیت پایدار انجام وظیفه کنند. هدف اصلی این پژوهش آزمون این فرضیه است که آیا الگو های بازگشت به میانگین مبتنی بر چرخه عمر در مقایسه با ا لگوهای مختص صنعت و اقتصاد کل، دارای نتایج بهتر در پیش بینی های سودآوری و رشد هستند یا خیر؟  روش: جهت بررسی موضوع، بر اساس رگرسیون چندجمله ای، داده های 161 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 10 ساله 1396-1387 از نرم افزار رهاورد نوین، صورت های مالی و سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران جمع آوری و برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شد.  یافته ها: نتایج شواهدی را ارائه دادند که در اغلب موارد پیش بینی های رشد و سودآوری به دست آمده از الگو های بازگشت به میانگین صنعت، بر پیش بینی های به دست آمده از الگو های چرخه عمر و کل اقتصاد برتری داشته است. نتایج بررسی فرضیه دوم پژوهش هرچند دقت بیشتر پیش بینی مدیریت نسبت به سایر الگو ها را نشان می دهد، اما حاکی از این است که مدیران به هنگام انجام پیش بینی های سود اهمیت چرخه عمر شرکت را درک نموده اند. علاوه بر این، رویکرد مبتنی بر چرخه عمر در شرایطی به بهترین نحو عمل می کند که درصد مالکیت سهامداران نهادی در سطح بالا و عدم قطعیت، سودآوری و دارایی های شرکت در سطح پایینی قرار داشته باشد.  نتیجه گیری: به طورکلی، نتایج حاکی از برتری نسبی پیش بینی های الگو های بازگشت به میانگین صنعت، بر پیش بینی های به دست آمده از الگو های چرخه عمر و کل اقتصاد است. هرچند یافته های پژوهش شواهدی از قدرت توضیح دهندگی بیشتر الگو ی چرخه عمر در مقایسه با سایر الگو ها به دست نمی دهد، اما نشان می دهد مدیران به هنگام انجام پیش بینی های سود اهمیت چرخه عمر شرکت را درک نموده اند.

این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که آیا اقلام تعهدی اختیاری به عنوان جانشین مدیریت سود تعهدی بر رابطه مدیریت سود واقعی و هزینه سرمایه تأثیرگذار است؟ در این پژوهش مدیریت سود تعهدی بر مبنای مدل کازنیک و مدیریت واقعی سود از طریق جریان نقدی غیرعادی، تولید غیرعادی و هزینه های اختیاری غیرعادی سنجیده شده است. نتایج برآورد رابطه فرضیه های پژوهش با بهره مندی از روش داده های ترکیبی برای 121 شرکت بورس اوراق بهادار تهران طی دوره پنج ساله (1388 تا 1392) حاکی از این است که بین هر یک از معیارهای مدیریت سود واقعی و هزینه سرمایه، رابطه مثبت معناداری وجود دارد. همچنین یافته ها نشان می دهد مدیریت سود واقعی نه تنها به صورت مستقیم، بلکه به طور غیرمستقیم و از طریق مدیریت سود تعهدی (میانجی گر کامل) بر هزینه سرمایه اثر می گذارد. به بیان دیگر مدیریت سود واقعی، مدیریت سود تعهدی را بالا می برد و مدیریت سود تعهدی موجب افزایش هزینه سرمایه می شود.

در پژوهش حاضر به رابطه اطلاعات کیفی گزارش حسابرس و کیفیت حسابداری پرداخته شده است. به طور خاص، رابطه لحن گزارش حسابرس بر حق الزحمه حسابرسی (معیار کیفیت حسابرسی مبتنی بر ورودی فرآیند حسابرسی) با توجه به مفاهیم ریسک، ریسک تجاری صاحبکار و ریسک دادخواهی، مورد بررسی قرارگرفته است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از داده های 360 سال-شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 6 ساله، سه سال قبل و سه سال بعد از تجدیدنظر در استاندارد حسابرسی شماره 700 استفاده شد. داده های متنی با استفاده از نرم افزار تحلیل متنی مکس کیو-دی ای تحلیل شد و پس از کمی شدن همراه با سایر داده های کمی با استفاده از رگرسیون خطی چند متغیره در نرم افزار ایویوز و اس پی اس اس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج بیانگر وجود یک رابطه معکوس ضعیف بین لحن خوش بینانه با متغیر حق الزحمه حسابرسی است. علاوه بر این، یافته ها نشان داد پذیرش الزامات استاندارد حسابرسی شماره 700 تغییرات معنادار در رابطه بین لحن گزارش حسابرس و حق الزحمه نسبت به دوره قبل از تجدیدنظر ایجاد نمی نماید. به طورکلی نتایج پژوهش، شواهدی از غالب بودن اثر علامت دهی (هرچند به صورت ضعیف) در نمونه مورد بررسی حکایت می کند