امجد عظمی

منابع انسانی سازمان های نظامی در مقایسه با ابزار و تجهیزات و امکانات فیزیکی به­ویژه در کشورهایی که سازنده اقلام عمده تجهیزاتی و جنگ­ابزارهای راهبردی نیستند، حائز اهمیت فوق­العاده­ای است و این اهمیت ایجاب می­کند، فرماندهان و برنامه­ریزان ستادی نیروهای مسلح به دانش و مهارت لازم در زمینه مدیریت این منبع راهبردی مجهز باشند و در واقع کمبودهای احتمالی ابزاری را که به ناچار در چارچوب جریان های سیاسی بین­المللی قرار دارند و در صورت وجود امکانات مالی و ارتباطات سیاسی امکان تهیه آن برای همه کشورها تا حدی مقدور نیست را با عامل انسانی که برخلاف ابزارها را چندین برابر می­کند، جبران کنند. این پژوهش، کمّی و از نوع پژوهش میدانی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است. جامعه آماری پژوهش، جامعه آماری مورد مطالعه افسران (افسران جزء و افسران ارشد) ستاد نزاجا هستند. نمونه آماری با روش نمونه­گیری طبقه­ای از بین جامعه انتخاب شده است. شاخص­های مطرح در قالب پرسش­نامه­ای تدوین و داده ها جمع­آوری گردیده است. نهایتاً محقق به این نتیجه رسیده است که ارزیابی سالانه بر کارآیی افسران مؤثر بوده و جهت بهبود کارآیی باید به ترتیب به عوامل قابلیت­های فردی، انگیزش، تعهد سازمانی و انضباط به عنوان عوامل مؤثر توجّه شود؛ لذا جا دارد که در مورد مدیریت این منبع راهبردی و در جهت جذب، نگهداری، آموزش و به کارگیری مؤثر آن اقداماتی شایسته انجام گیرد.

در هر سازمانی نیاز به کنترل و لزوم آمادگی سازمان برای مواجهه با تهدیدات و استفاده از فرصت های آینده بسیار ضرورت دارد. امروزه شرکت ها و سازمان ها، به دلیل پیوستن به سازمان تجارت جهانی، نقش بسیار خاصی دارند و لزوم موفقیت در این نقش، بررسی نقاط ضعف و قوت سازمان، تهدیدات و فرصت های محیطی و بر آن مبنا، چیدن راهبردهای مربوطه را ضرورت می دانند. برای اینکه سازمان ها بتوانند به اهداف مورد نظر نائل شوند و به دلیل اهمیت نیروی انسانی، به عنوان مهمترین منبع سازمانی که می تواند عامل ایجاد مزیت رقابتی غیرقابل جانشین شود، درصددند تا در جهت ایجاد نظام ارزیابی عملکرد اقدام نماید. در این مقاله سعی شده است تا شاخص های ارزیابی عملکرد کارکنان و ارزیابی آنان با روشی مناسب بررسی شود تا با ارائه معیارها و شاخص های مناسب، زمینه طراحی و اجرای صحیح یک نظام ارزیابی مناسب آماده گردد. در مدل مفهومی این پژوهش، معیارهای ارزیابی عملکرد شامل معیار داده مدار، معیار عملکرد (ستاده مدار)، معیار رفتار مدار، معیار ارزش مدار، معیار کارآفرین مدار، معیار توسعه مدار، معیار مشتری مدار می باشند که هر یک از این معیارها شامل چندین شاخص هستند. در این مطالعه میزان ضرورت و اهمیت هر یک از عوامل شناسایی شده جهت ارزیابی، از صاحب نظران در سازمان های مختلف (15سازمان خصوصی و دولتی) سؤال گردید. نتیجه به دست آمده حاکی از تأیید تمامی عوامل جمع آوری شده بود و در مجموع استفاده از رویکرد 360 درجه ای را تحکیم می بخشد.

در عصر جدید منابع انسانی از دارایی های بسیار ارزشمند سازمان ها می باشد. کارشناسان منابع انسانی در سازمان ها دولتی برای حل مشکل کارمندیابی تکیه بر منابع داخلی و مدیریت جانشین پروری را پیشنهاد می کنند. پژوهش حاضر به دنبال بررسی این مسئله است که چه مراحلی برای استقرار نظام مدیریت جانشین پروری در سازمان ها نیاز است. در پژوهش حاضر از روش کیفی استفاده شده است. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه های نیمه ساخت یافته با 19 تن از مدیران ارشد شاغل در سازمان های دولتی جمع آوری گردیده است. تحلیل داده ها از روش تماتیک مبتنی بر کدگذاری( 3مرحله ای) با استفاده از نرم افزار Nvivo انجام شده است. روایی تحقیق مبتنی بر نظر اساتید  وخبرگان حوزه منابع انسانی و پایایی از تکنیک"زاویه بندی" مبتنی بر بازبینی مستمر مورد تایید قرار گرفت. یافته های پژوهش بیانگر این است که استقرار نظام مدیریت جانشین پروری مشتمل بر هفت تم اصلی می باشد که بصورت فرآیندی و تدریجی اتفاق می افتد که شامل فرهنگ سازی سازمانی، بسترسازی در جهت اجرای نظام جانشین پروری، اجرای سیستمی متعهدانه، تعیین خط مشی ها، ارزیابی کاندیداها به منظور استقرار نظام شایسته گزینی، تحلیل شکاف های آموزشی و توسعه کارکنان مبتنی بر رسالت و ارزیابی سیستم نظام مدیریت جانشین پروری است.

مقدمه : تامین مالی پروژه های ایجاد زیرساخت و توسعه آن توسط دولت اغلب با مشکل روبروست. با توجه به محدودیت های داخلی و بین المللی از جمله عدم کفایت منابع بانک های داخلی و تحریم های صورت گرفته در خرید نفت از ایران و از طرفی محدود بودن منابع ارزی کشور بهتر است که سازمان ها و نهاد هایی مانند نیروهای مسلح که به بودجه دولتی وابسته هستند به فکر راه های جایگزین تأمین مالی فعالیت های غیر بودجه ای خود باشند. یکی از بهترین راهکارها، استفاده از ظرفیت بازار سرمایه می باشد. هدف : هدف از این تحقیق شناسایی و اولویت بندی روش های تأمین مالی فعالیت های غیر بودجه ای آجا از بازار سرمایه است. روش : پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی-توسعه ای، از نظر روش، ترکیبی و مبتنی بر روش تحقیق، توصیفی_ پیمایشی می باشد. در این پژوهش 6 روش تامین مالی بوسیله ابزارهای بازار سرمایه انتخاب شدند. برای دستیابی به معیارهای تأثیرگذار با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و همچنین مصاحبه با خبرگان لیستی از معیارهای کلی، جمع آوری و به صورت پرسشنامه در اختیار خبرگان قرار گرفت . یافته ها : معیار های صکوک اجاره، استصناع، مضاربه و مشارکت به همراه صندوق های زمین و ساختمان و صندوق پروژه انتخاب گردید.   نتایج : بعد از تجزیه و تحلیل در نرم افزار اکسپرت چویس مشخص شد که صندوق پروژه، صندوق زمین و ساختمان، صکوک مشارکت، اجاره، مضاربه و استصناع به ترتیب اولویت بیشتری جهت استفاده دارند.

زمینه و هدف: سرمایه انسانی مهم ترین دارایی یک سازمان است که توسعه سازمان ها به عملکرد آنان وابسته است. از این رو هدف از این مطالعه، ارائه الگوی فراترکیب تحقق توسعه سرمایه انسانی مبتنی بر بیانیه گام دوم  انقلاب بود.روش: مطالعه حاضر از نوع تحقیقات توسعه ای بود و با روش کیفی از نوع مرور نظام مند و با تکنیک فراترکیب انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل پژوهش های انجام شده با کلیدواژه های «سرمایه انسانی»، «منابع انسانی» و «گام دوم» در عنوان مقالات از سال 1398 تا 1402 است. سیزده مقاله مورد تأیید نهایی قرار گرفت.یافته ها: نتایج پژوهش بر اساس بررسی مجدد پژوهش های پژوهشگران در الگوی فراترکیب، به دستیابی 134 کد؛ 19 مقوله فرعی و 5 مقوله اصلی و الگوی پیشنهادی نهایی منتج شد. توسعه سرمایه انسانی به مؤلفه هایی همچون مدیریت علمی، توجه به مفاهیم درست توسعه و توسعه گرایی، تخصص گرایی و علم، شایسته سالاری و سلامت سازمانی و نهایتاً فرهنگ سازمانی عقلایی و توسعه گرا و تیم ساز نیازمند است. این مؤلفه ها باید بتوانند در برابر شاخص های بی کفایتی و ناکارآمدی مقابله کنند. شاخص های ناکارآمدی عبارت اند از: بی برنامگی، نبود آموزش مناسب و کاربردی، بی سازمانی، فامیل گرایی، فرسودگی کارکنان، ارزیابی، رشدگرایی، کمبودانگاری، وابسته گرایی، منابع انسانی ناکارآمد، منابع انسانی بدون مهارت، سنت گرایی، عادت واره، نالایقی، فساد سازمانی، کم ارزش انگاری انسان، جو سازمانی مسموم، بی اخلاقی، فرهنگ سازمانی مسموم، نتیجه گرا و فردگرا.نتیجه گیری: توسعه در سایه جذب و نگهداشت کارکنان شایسته به دست آمده و اهداف برنامه های بلندمدّت و راهبردی نیز در سایه انسان ها و سازمان های توسعه یافته تحقق می یابند که لازمه این امر نیز توجه وافر به موضوع جبران خدمات، آموزش و سلامت، هوشمندسازی و پاسخگو بودن نیروهای انسانی سازمان های کشور است.

عملکرد سازمان های نظامی به میزان توان جسمانی و روانی سرمایه انسانی خود وابسته است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی موانع مشارکت کارکنان سازمان نظامی در فعالیت های ورزشی صورت گرفته است. این پژوهش کمی و اکتشافی، توصیفی-تحلیلی و ازنظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان سازمان تشکیل می دهند. باتوجه به گستردگی جغرافیایی و زیرمجموعه های سازمان و نبود امکان دسترسی به همه ی گروه ها از نمونه گیری تصادفی و در دسترس استفاده شد. تعداد 387نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. ابزار اصلی این پژوهش، پرسشنامه ی محقق ساخته بود. بررسی روایی پرسشنامه از شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه نیز پس از انجام اصلاحات و بهره مندی از نظر متخصصان، توسط تعدادی از اساتید و صاحبنظران مورد تائید قرار گرفت. ضریب آلفای کرونباخ 85/0 به دست آمد. نتایج نشان داد مولفه های مدیریتی، زیرساخت، نیروی انسانی و فرهنگی با میانگین رتبه ها به ترتیب در رتبه نخست تا چهارم را به خود اختصاص داده اند. میزان مشارکت ورزشی و فعالیت بدنی آزمودنی ها در هفته کمترین زمان در از رتبه اول و بیشترین زمان در رتبه آخر است. میزان مشارکت در برنامه های ورزشی برای رسیدن به مقاومت جسمانی لازم با استاندارد فاصله دارد. اکثر کارکنان در هفته کمتر از 90دقیقه ورزش می کنند و وضعیت موجود با شرایط مطلوب فاصله دارد. باتوجه به یافته های این تحقیق اصلاح رویکردها و فرآیندهای مدیریتی حوزه ورزش، تقویت زیرساخت، آموزش و تغییر نگرش کارکنان می توان زمینه مشارکت حداکثری کارکنان در فعالیت های ورزشی را فراهم نمود.

رضایتمندی کارکنان وظیفه از محیط خدمتی، اعتماد عمومی خانواده های ایرانی و جامعه را از سازمان های نظامی و دفاعی افزایش می دهد. پژوهش حاضر به شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر در رضایتمندی کارکنان وظیفه در یک واحد نظامی پرداخته است. این پژوهش ازلحاظ گردآوری داده ها از نوع توصیفی- اکتشافی و ازنظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان وظیفه در یک واحد نظامی هستند که تعداد 201 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. ابزار اصلی مورداستفاده در این پژوهش، پرسشنامه ی محقق ساخته بود که گویه های آن بر اساس مطالعات کتابخانه ای، بررسی مبانی نظری و مطالعات مرتبط تدوین شد. به منظور بررسی روایی پرسشنامه از شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. روایی محتوایی پرسشنامه نیز پس از انجام اصلاحات و بهره مندی از نظر متخصصان، توسط تعدادی از صاحب نظران مورد تائید قرار گرفت. همچنین پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ با استفاده از نرم افزار SPSS22 محاسبه شد که مورد تائید قرار گرفت. همچنین به منظور تحلیل داده ها از آزمون تحلیل عاملی بهره گرفته شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که رضایتمندی کارکنان وظیفه با «رفتار فرماندهان»، «رفتار همسالانشان»، «تکالیف محوله سازمانی»، «نظام سلامت و ایمنی» و «نظام پیشنهاد ها» آن ها در سازمان ارتباط دارد در ادامه رتبه بندی این عوامل نشان داده است.