عبدالمجید محمدی نجف آبادی

دارایی هر شیء ملموس یا غیرملموسی است که به وسیله یک فرد یا به صورت مشترک توسط گروهی از مردم تملک می شود. با توجه به ماهیت دارایی، مالک حق مصرف، فروش، اجاره، به رهن گذاشتن، انتقال، مبادله و یا خراب کردن آن دارایی را دارد. مالک همچنین حق دارد دیگران را از اعمال این حقوق نسبت به مالی که در تملک اوست، منع کند. حقوق مالکیت یا حقوق نسبت به دارایی را می توان حقوقی دانست که در رابطه با اموال پدیدار می شوند. به نظر اقتصاددانان، حمایت از حقوق مالکیت، عاملی است که به صورت «یک فرآیند تلویحی که در پیچیدگی های نظام مالکیت رسمی پنهان شده»، سبب رشد در کشورهای توسعه یافته می شود. به نظر ایشان این تأثیرگذاری از شش طریق انجام پذیرفته است که عبارتند از: تعیین بالقوه اقتصادی دارایی ها، جمع آوری اطلاعات پراکنده در یک نظام، پاسخگو کردن مردم، معاوضه پذیر کردن دارایی ها، شبکه بندی مردم و حمایت از معامله ها. به دلایلی مانند ساختارهای کنترلی ناکافی و اجرای ضعیف قراردادها، کشورهای در حال توسعه از مزایای همراه با حمایت از حقوق مالکیت محروم بوده اند. در این مطالعه، ضمن بررسی تعاریف حقوق مالکیت به این سئوال پاسخ داده خواهد شد که زمینه های نهادی مورد نیاز برای ایجاد یک نظام حقوق مالکیت کارآمد در کشورهای در حال توسعه چیست و این کشورها در این مسیر با چه موانعی روبه رو هستند؟ همچنین راهبردهای پیشنهادی برای رفع این موانع کدام است؟

هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری استان اصفهان مبتنی بر فرآیند مدیریت دانش است. جامعه آماری را خبرگان صنعت گردشگری استان اصفهان تشکیل می دهند که با روش هدفمند وابسته به ملاک انتخاب شدند و از طریق پرسشنامه از آن ها نظرخواهی به عمل آمد و داده ها با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری و ماتریس اهمیت –عملکرد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مدل استخراج شده شامل 9 شاخص است که مطابق با فرآیند مدیریت دانش در 4 بُعد ایجاد دانش، حفظ و نگهداری دانش، تبدیل و انتقال دانش و به کارگیری دانش و در 5 سطح قرار گرفتند و روابط بین آن ها مشخص گردید. نتایج نشان داد در پایین ترین سطح شاخص های «طراحی مدل شایستگی های مشاغل صنعت گردشگری» و «طراحی نظام اطلاعات منابع انسانی» بیشترین تأثیر را بر دیگر شاخص ها دارند و در واقع مهم ترین شاخص های توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری استان اصفهان محسوب می شوند و در بالاترین سطح شاخص «تعریف و اعطای جوایز تعالی مدیریت منابع انسانی صنعت گردشگری» قرار گرفت که دارای بیشترین وابستگی بود. همچنین نتایج ماتریس اهمیت عملکرد شاخص های توسعه منابع انسانی نشان داد که همه 9 شاخص شناسایی شده در منطقه کانون توجه یا حیطه ضعف قرار گرفتند که نشان می دهد باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند.

طرح مسئله: مطابق با گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2019، ایران از نظر رقابت پذیری گردشگری در وضعیت مناسبی قرار ندارد. آمارهای موجود نیز رقم سالیانه قابل ملاحظه ای از گردشگر خارجی بازدیدکننده را نشان نمی دهد. از طرفی، امروزه منابع انسانی و نحوه مدیریت و توسعه آن، یکی از عوامل کلیدی موفقیت در استفاده از گردشگری به عنوان عامل توسعه اقتصادی پایدار و افزایش فرصت های اشتغال، کسب درآمد و سود حاصل از عملیات گردشگری در هر منطقه است. هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی راهکارهای توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری اصفهان است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا از نوع پیمایشی محسوب می شود. در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی جهت شناسایی و استخراج راهکارهای توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری استفاده شد و سپس با توزیع پرسشنامه بین 20 نفر از خبرگان حوزه گردشگری و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از روش تاپسیس این راهکارها اولویت بندی شدند. نتایج: یافته های پژوهش نشان از 11 راهکار در 3 بُعد راهکارهای اجرایی، آموزشی و تشویقی دارد که مطابق با نتایج روش تاپسیس، راهکارهای ارائه آموزش های همگانی، غنی سازی و هدفمندسازی دوره های کارآموزی، طراحی دوره-های بازآموزی و توسعه مستمر مهارت های حرفه ای، تهیه و تدوین نقشه شایستگی های منابع انسانی در صنعت گردشگری و توسعه و نظارت بر مراکز علمی دولتی و خصوصی صنعت گردشگری در استان مهمترین راهکارهای توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری در استان اصفهان است. نوآوری: در این پژوهش برای نخستین بار راهکارهای توسعه منابع انسانی در صنعت گردشگری استان اصفهان با استفاده از تحلیل محتوای کیفی شناسایی و دسته بندی و با بکارگیری تکنیک تاپسیس اولویت بندی شدند.

مطابق با گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2019، ایران از نظر رقابت پذیری گردشگری در وضعیت مناسبی قرار ندارد. آمارهای موجود نیز رقم سالیانه قابل ملاحظه ای از گردشگر خارجی بازدیدکننده را نشان نمی دهد. از طرفی، امروزه منابع انسانی و داشتن نگاهی استراتژیک به آن، یکی از عوامل کلیدی موفقیت در استفاده از گردشگری به عنوان عامل توسعه اقتصادی پایدار در هر منطقه است. هدف از پژوهش حاضر طراحی مدل استراتژی محور توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری استان اصفهان و تدوین نقشه راه پیاده سازی آن است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و توسعه ای، از نظر روش اجرا توصیفی از نوع پیمایشی و از نظر طرح تحقیق، آمیخته اکتشافی است. در مرحله اول تحقیق کلیه پژوهش های منتشر شده مرتبط با موضوع تحقیق با استفاده از روش فراترکیب تحلیل گردید که حاصل آن شناسایی و دسته بندی 9 استراتژی توسعه منابع انسانی بود. سپس با نظرخواهی از 10 خبره و تحلیل آنها با استفاده از روش مدلسازی ساختاری- تفسیری، این استراتژی ها سطح بندی و روابط بین آن ها تعیین شد. نتایج نشان داد در پایین ترین سطح، استراتژی «طراحی مدل شایستگی های مشاغل گردشگری» و «طراحی نظام اطلاعات منابع انسانی» بیشترین تاثیر را بر دیگر استراتژی ها داشته و در بالاترین سطح استراتژی «تعریف و اعطای جوایز تعالی» دارای بیشترین وابستگی بود. در نهایت، با بکارگیری تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی شهودی، استراتژی ها اولویت بندی شدند. یافته ها نشان داد استراتژی های طراحی مدل شایستگی های مشاغل، ارائه آموزش های همگانی و تخصیص یارانه ها و ارائه تخفیف دوره های آموزشی به ترتیب مهمترین استراتژی های توسعه منابع انسانی صنعت گردشگری در استان اصفهان محسوب می شوند.