مهدی نیک عهد

هدف ما از انجام این تحقیق، بررسی عوامل محیطی و اجتماعی موثر بر گرایش به بازی های رایانه ای بوده است، این تحقیق به روش پیمایشی صورت گرفته و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری ما مشتریان کلوب ها و گیم نت های شهر یزد هستند که از این بین 195 نفر طبق فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه تعیین شده و به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب و بررسی شده اند. از یافته های این بررسی؛ وجود رابطه معنی دار بین متغیر های تأثیر محیط کلوب، تأثیر گروه همسالان و منطقه سکونت پاسخگو با گرایش به بازی های رایانه ای است، همچنین بین متغیر های پایگاه اقتصادی پاسخگویان، وضعیت اشتغال و فاصله مکانی آنها با محل انجام بازی ها و گرایش به به بازی­های رایانه­ای هیچ­گونه رابطه معنی داری وجود ندارند. نتایج رگرسیون نشان داد که دو متغیر تأثیر محیط کلوب ها و گیم نت ها و تأثیر گروه همسالان با میزان همبستگی 326/0 توانستند 6/9% تغییرات متغیر گرایش به بازی های رایانه ای را تبیین کنند. به عنوان نتیجه می توان بیان کرد که اطرافیان و محیط اجتماعی فرد، بر گرایش ها به طور کلی و در این بررسی گرایش به بازی های رایانه ای به طور خاص تأثیر دارند.

موضوع کودکی و کودکان در یکی دو قرن گذشته اهمیت خاصی پیدا کرده و به شکل مطالعات آکادمیک و مستقل درآمده است. به خصوص توجه جامعه شناختی به این حوزه مقوله ای متأخر می باشد که بری مایال در کتابی مفصل به آن پرداخته است. بحث کودکان در رشته های روان شناسی و روان کاوی از حوزه های مهم بوده است و مشاهیر بزرگ نظیر فروید به آن توجه خاصی کرده اند؛ اما در جامعه شناسی بحث کودکان نوپاست. در ایران توجه و انتشار کتاب هایی درباره جامعه شناسی کودکی عمری بسیار کوتاه دارد و به طور عمده شامل آثار ترجمه شده منابع خارجی است که از اواخر دهه هفتاد شمسی آغاز شده است. شاید مشهورترین این آثار کتاب نقش رسانه های تصویری در زوال دوران کودکی باشد. بعدها کتب متعددی با عناوین جامعه شناسی دوران کودکی و مطالعات کودکی ترجمه و چاپ شدند. خلأ ادبیات حوزه کودک، اهمیت مطالعات کودکی و مهم دانستن این دوره در کنار کاستی هایی که برای کودکان وجود دارد، انگیزه و دغدغه ای مسئولیت مدارانه را برای موسسه مردم نهاد رحمان1 ایجاد کرد. این مؤسسه به مطالعات حوزه کودکی و مطالعات وضعیت و جایگاه کودکان در جامعه ایران توجه ویژه دارد و اندیشمندان کشور را برای پژوهش در حوزه کودکی تشویق و حمایت می کند. این مهم با برگزاری نخستین همایش ملی کودکی در ایران در سال 1394 و پس از آن با انتشار دو کتاب درآمدی بر مطالعات کودکی در ایران و جستاری در مطالعات کودکی آغاز شد. در ادامه این رسالت، مؤسسه اقدام به چاپ کتاب دیگری نموده است که دراین فرصت معرفی و نقد می شود.

پرسش اصلی این پژوهش آن است که چه عواملی بر مصرف گرایی لوازم آرایشی در ایران تأثیرگذارند. روش این پژوهش ترکیبی از روش های تحلیل اسناد و مرور نظام مند، مطالعه اسنادی و تاریخی، فراتحلیل و مصاحبه بوده است. ترکیب و تجمیع داده های مکمل از یافته های منابع مختلف به عوامل مختلفی که در این پدیده دخیل هستند منتهی شد. دسته بندی این عوامل ذیل سه دسته تقویت کننده، تسهیلگر و موانع در این جهت بود که به تفکیکی مناسب از عوامل منجر شود و از این طریق عوامل کلیدی تر استخراج و معرفی شوند. بستر و ارزش های اجتماعی فرهنگی، نقش کنشگر، و تأثیر رسانه ها را می توان به عنوان عوامل مهم تر در این حوزه مطرح کرد. درواقع، شرایط و بستر اجتماعی عامل مهمی در سوق دادن افراد به مصرف لوازم آرایش به عنوان انتخاب، جایگزین یا اجبار است. از طرفی، این کنشگر است که گاهی فعالانه یا منفعل به سمت مصرف لوازم آرایشی می رود که در این مقوله سهم رسانه مشهود است. در حالتی مطلوب، اگر ارزش ها و بستر جامعه بر شایسته سالاری مبتنی باشند و کنشگر هم کاملاً آگاهانه از کارکردهای مطلوب لوازم آرایشی استفاده کند، آرایش کردن و مصرف لوازم آرایش به عنوان پدیده ای با کارکرد بهینه و مطلوب و همسو با تقویت ارزش ها و هنجارهای اجتماعی موردنظر قرار می گیرد و این امر به پیشگیری از افراط در مصرف گرایی در این حوزه منجر خواهد شد.

این مقاله به موضوع گسترش استفاده و گرایش به بازی های رایانه ای در سرتاسر جهان و هراس هایی که از آسیب های این بازی ها ایجاد شده، می پردازد. چرا که اکنون این بازی ها مبدل به موضوع مطالعات علمی در سرتاسر جهان از جمله ایران شده اند. در عین حال این مطالعه نمی تواند به همه جنبه های این پدیده بپردازد بلکه هدف آن در اینجا، ارزیابی عوامل موثر بر گرایش به این بازی ها با تاکید بر انگیزش موجود در بازی ها در شهر یزد می باشد. جامعه آماری این مطالعه، مراجعه کنندگان به کلوب ها و گیم نت های شهر یزد بوده که از میان آنها، 195 نفر به عنوان نمونه به روش نمونه گیری خوشه ای مورد تحلیل قرار گرفتند. روش انجام مطالعه، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. نتایج مطالعه حاکی از آن است که متغیرهایی نظیر خشونت بازی ها، ویژگی گریز از محدودیت های زندگی واقعی در بازی ها، رقابت و مبارزه طلبی در بازی ها با متغیرهایی همچون گرایش به بازی های رایانه ای رابطه دارند که این رابطه را مقاله مورد بحث قرار داده است. از جمله آنکه نتایج معادله رگرسیون نشان می دهد که دو متغیر گریز از محدودیت های زندگی واقعی، و رقابت و مبارزه طلبی با ضریب همبستگی 538/0 می توانند 29% تغییرات گرایش به بازی های رایانه ای را تبیین کنند. به عنوان نتیجه می توان گفت، درباره عوامل تمایل و گرایش به بازی های رایانه ای، مهم ترین عامل نیازهای مخاطبان می باشد ، به ویژه نیازهایی که رسانه سعی در ارضای آنها و ترغیب مخاطب از طریق آنها را دارد.