هاشم آقاجری

هاشم آقاجری

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۹ مورد از کل ۹ مورد.
۱.

The Socio-Political Role of Women from New Salafist Point of Views and Their Comparison with Old Salafist Perspectives(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 35 تعداد دانلود : 700
Almost all Islamic classical movements believe that the main task of women is motherhood and housekeeping. However, from the perspective of new Salafist groups, there have been transformations in women’s rights and duties. Studying the political and social role of women from the new Salafist point of views and comparing them with the views of old Salafists was because the issue was unexplored. This paper investigates differences between the perspective of the new and old Salafists regarding the role of women, through examining primary resources such as the works of old and new Salafist ideologues, as well as secondary sources susch as magazines, manifesto, tweets, and websites. Based on the critical discourse analysis, this paper concludes that both the new and old Salafist groups shared the same theological sources and references, but the old ones have a literal (and not a contextual or interpretative) reading of the holy book (the Qur’an) and the Sunna as their fundamental resource and reference. In the new Salafist discourse, women have the right to participate in all social and military activities. Therefore, the big shift created in terms of social and political participation of women through new Salafists is based on new circumstances, ambitions as well as their different understanding and interpretation of theology concerning the role and duty of women.
۲.

مناسبات سلاطین و فقها در دوره ی مملوکان مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سلاطین مملوکی مناسبات نهاد دین فقها مشروعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 518 تعداد دانلود : 299
سلسله مملوکی توسط گروهی از بردگان ترک پدید آمد. آنها به عنوان رهبران نظام سیاسی فاقد مشروعیت، برای کسب اعتبار از نهاد دین و نخبگان مذهبی بهره بردند. این مقاله با رویکرد تاریخی-تحلیلی در پی پاسخ به پرسش چگونگی و چرایی ارتباط سلاطین مملوکی و فقیهان برآمده، تا نشان دهد که حاکمیت و فقها در راستای مقاصدی که داشتند، ارتباطی دو سویه برقرار کردند. با مطالعه منابع این دوره چنین برداشت می گردد که، سلاطین مملوکی جهت کسب مشروعیت سیاسی و دینی از ارتباط با فقها بهره بردند. در این راستا، آنها خلافت عباسی را احیا کردند و به عنوان حامیان خلافت و مسلمین، از اصل جهاد کمک گرفتند. حمایت از ایدئولوژی اهل سنت و جلب نظر نخبگان دینی عامل دیگری بود که ممالیک از آن استفاده کردند و این سبب پایداری قدرت آنها در برابر توطئه های داخلی و خارجی شد و علاوه بر کسب موقعیت ممتاز اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای علما به مرور سبب گسترش فساد در نهاد دین گشت.
۳.

تاریخ نگری اسماعیلیان؛ مؤلفه های فلسفه نظری تاریخ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهان شناسی اسماعیلیه فلسفه نظری تاریخ تاریخ دوری خطی فراتاریخ امامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 882 تعداد دانلود : 258
در این پژوهش تلاش می شود با بررسی جهان شناسی ارائه شده در الهیات فلسفی اسماعیلیان، ضمن تحقیق در دیدگاه متفکران اسماعیلی مذهب به تاریخ بشر، به سؤالات مطرح شده در حوزه فلسفه نظری تاریخ از نقطه نظر این متفکران پاسخ داده شود و مهمترین مؤلفه های فلسفه تاریخِ اسماعیلیان بر اساس نظام های متفاوت آن با تاریخ نگری اسلامی بررسی شود. به نظر می رسد که تاریخ نگری اسماعیلیان علی رغم داشتن ویژگی های مشترک با تاریخ نگری اسلامی به طور خاص و تاریخ نگری سنتی دینی به طور عام، از مؤلفه هایی چون نقش محوری امام در تاریخ، نظام خطی دوری تاریخ و پیوستگی میان تاریخ و فراتاریخ برخوردار است. این مؤلفه ها در معدود آثار تاریخ نگارانه باقی مانده از مورخان این فرقه نیز انعکاس یافته است. معرفت شناسی اسماعیلیان و جایگاه تاریخ در طبقه بندی علوم از منظر حکمای اسماعیلی، از دیگر مسائلی است که در این پژوهش بدان پرداخته می شود. رسائل اخوان الصفا تنها اثر منسوب به اسماعیلیه است که در آن بحث طبقه بندی علوم مطرح شده است. در این رسائل و نیز از نقطه نظر قاضی نعمان مورخ بزرگ اسماعیلی فاطمی، تاریخ دانشی است ذیل علوم شرعی وضعی و در خدمت مکتب اسماعیلی. این مقاله مبتنی بر روش «پدیدارشناسی هرمنوتیک» است و برای گردآوری داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است.
۴.

ریشه های سیاست و مسائل سیاسی در نظام اجتماعی ارامنه ایران ( 906- 1135ه.ق / 1501-1725م.)

تعداد بازدید : 937 تعداد دانلود : 176
در سال‌های 906 تا 1135 ق/ 1501 تا 1723 م، ارامنۀ قفقاز، اقلیت کوچکی از پادشاهی ایران، در متنی از زمانِ جهانی که خصایص عمده‌اش جهانی‌شدن اقتصاد برمبنای مجموعه‌ای از دولت‌های مطلقه است در جغرافیایی از غرب اروپا تا جنوب شرق آسیا به سیاست و تجارت مشغول بودند. این‌که سیاست‌ورزی در چنین سطح و چنین گستره‌ای برای جمعیتی محدود چگونه ممکن بوده و چه نوع مسائل سیاسی دغدغه‌های آنان را شکل می‌داده است اساساً جای سؤال است. بررسی این مسئله ازخلال نظریۀ ساخت‌یابی آنتونی گیدنز و جامعه‌شناسی تاریخی مکمّل آن روشن می‌کند که حرکت فزایندۀ نظام اجتماعی ارامنه به‌سمت منابع اقتداری و گونه‌های تازه‌ای از منابع تخصیصی با قابلیت انتشار بالا در زمان ـ مکان اجازۀ فعالیت با آن دامنه و در آن سطح را فراهم می‌کرده و مسائل سیاسی جاری ایشان نیز ناشی از همین منابع و معطوف به حفظ آن‌ها بوده است.
۵.

واکاوی جایگاه وقف در زندگی تهی دستان عصر ایلخانی(با تأکید بر اقدامات خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وقف تهیدستان ایلخانان غازان خان خواجه رشیدالدین فضل الله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 673 تعداد دانلود : 142
بررسی تاریخ اجتماعی ایران نشان می دهد که طبقه تهی دست به عنوان یکی از طبقات جامعه ایرانی همواره وجود داشته است. از سوی دیگر مسأله کمک به فقیران و زدودن فقر از چهره جامعه از موضوعاتی است که بخشی از تاریخ اجتماعی ایران را دربر می گیرد. در این میان یکی از منابع درآمد مراکز خیریه برای زدودن فقر از چهره جامعه، وقف و درآمد حاصل از آن می باشد که معمولاً در طول تاریخ همواره سلاطین و بزرگان به اداره آن توجه ویژه ای داشتند. بر این اساس، پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال واکاوی جایگاه وقف در زندگی تهی دستان عصر ایلخانی با تأکید بر اقدامات خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در دوره ایلخانان با به قدرت رسیدن غازان خان و وزارت خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی وقف اهمیت دو چندان یافت. در این دوره املاک زیادی برای اماکن خیریه وقف گردید و احداث اماکن خیریه ای همچون ربع رشیدی و شنب غازان نقش مهمی در کمک به تهی دستان و زدودن فقر از چهره جامعه داشته است.
۶.

تحلیل انتقادی دیدگاه الدوری درباره خاستگاه تاریخنگاری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الدوری مدینه حدیث قبیله مکتب تاریخنگاری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 571 تعداد دانلود : 756
  خاستگاه تاریخنگاری اسلامی مساله ای است که مستشرقان و محققان مسلمان درباره آن نظرات مختلفی داده اند. عبدالعزیز الدوری محقق مسلمان با توصیف دو خط حدیث و قبیله به عنوان محور مکاتب تاریخنگاری مدینه و عراق معتقد است خاستگاه تاریخنگاری اسلامی ریشه در مکتب مدینه دارد که با پرهیز از اسلوب و سنن قبائلی(قصص ایام،انساب ،شعر) و مبتنی بر تحقیقات و شیوه های جدی محدثان توانست چهارچوب مغازی و سیره پیامبر را ترسیم کند. در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی دلائل الدوری در رابطه با ادعایش نقد و رد می شود و اسلوب و سنن قبائلی که علمای مدینه نیز از آن تاثیر پذیرفته اند به عنوان خاستگاه تاریخنگاری اسلامی شناخته می شود.
۷.

البیغمات أو الملکات المسلمات لبهوبال و استعمار الإنجلیز(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 772 تعداد دانلود : 264
حکومه بهوبال المسلمه هی إحدی الحکومات المسلمه التی بنیت علی أنقاض الإمبراطوریه المغولیه للهند فی أوائل القرن الثامن عشرالمیلادی. تأسست هذه الحکومه سنه 1723 میلادیه علی ید دوست محمد خان الأمیر الأفغانی لإمبراطوریه المغول و کانت فی بدایه حکمها تابعه للنظم الإسلامیه الحاکمه فی حیدرآباد من منطقه دکن إلاّ أنّها اضطّرت – وذلک تحت ضغوط الهنود خاصه قوم ماراتا الذی یقصد الإتاحه بها - اضطرت بعد مدّه حسب اتفاقیه، إلی قبول حمایه شرکه الهند الشرقیه التجاریه التی مثلّث استعمار الإنجلیز فی الهند و کان ذلک سنه 1818 میلادیه و ما بعثها علی هذه التبعیه هو الضغوط التی مارستها الهندوس ضدّها و خاصه ما کانت تعانیه من قوم مارتا الذی سعی إلی إبادتها و انقراضها. بعد وفاه نظر محمد خان حاکم بهوبال التی حدثت بعید انعقاد الإتفاقیه الآنفه الذکر، وصلت زوجته قدسیه بیغم بالنیابه عن سکندر بنتها الصغیره إلی الحکم و هکذا بدأت حکومه النساء المسلمات التی استمرت قرناً ونصف قرن علی بهوبال، وصلت هؤلاء البیغمات أو الملکات المسلمات بفضل صمودهن و ذکائهن إلی السلطه برغم مخالفه الإنجلیز الشدیده لحکم النساء و حافظن علیها و مهما یکن فإن حکم هؤلاء الملکات المسلمات الذی بدأ علی ید قدسیه بیغم استمر بسعی سکندر و شاه جهان بیغم و انتهی بوفاه سلطان جهان الملکه المسلمه الأخیره علی بهوبال سنه 1926 میلادیه.
۸.

حمایت های مالی حاکمان اوده از عتبات: بازنگری مفهوم پول هندی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هند پول هندی مهاجرت ایرانیان پیامد مالی - مذهبی حکومت اوده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان روم
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان آسیا خاورمیانه
تعداد بازدید : 371 تعداد دانلود : 371
کمک های حاکمان اوده (1274-1132/1858-1719) به عتبات و موقوفه اوده که ریشه در آن کمک ها داشت و از هر دو با عنوان «پول هندی» یا «پول هند» و یا «فلوس الهند» نیز یاد می شود، به طور کلی به پیامد پدیده مهاجرت ایرانیان به هند و در این مورد خاص به پیامدهای پدیده ی مزبور در دوره ی پس از سقوط صفویه تا عصر ناصری/به تقریب همزمان با دوره ی مغولان متأخر در هند، باز می گردد. مهاجرت در این دوره که چندان مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته است، از جمله به علت افول قدرت های سنتی هند از یک سو و اهمیت یافتن قدرت انگلیسیان از سویی دیگر، یک دوره ی انتقالی در تاریخ مهاجرت ایرانیان به هند به شمار می رود. اگر به دوره های انتقالی توجه نشود، بویژه در فهم و تفسیر برخی پدیده ها در دوره های بعدی اشکالات و کاستی هایی پدید می آید. به نظر می رسد که شناخت و تفسیر «پول هندی» با وجود پژوهش هایی ارزشمند که درباره آن انجام شده، از آن اشکالات و کاستی ها برکنار نمانده است. هدف مقاله ی حاضر بازنگری مفهوم این پول در پرتو توجه به پدیده ی مهاجرت ایرانیان به هند، حمایت های مهاجران قبلی از مهاجران بعدی و پیامد مالی ـ مذهبی آن مهاجرت در ایران و مراکز مذهبی مربوط به آن و توجه به تأثیر تحولات ناشی از تکمیل فرایند افتادن هند به دست انگلیسیان بر آن پیامد است. این کار از طریق تمرکز بر حاکمان اوده، نقش مهاجران ایرانی در ایجاد و ادامه ی حکومتشان و حمایت های آنان از آن مهاجران و نیز حمایتشان از تأسیسات شیعی عراق صورت گرفته است. بدین ترتیب، سیر تحول پولی که امروزه از آن در پژوهش ها به «پول هندی» یا «پول هند» یاد می شود، ارائه و از جمله نشان داده شده که تنها برجسته کردن آن پول از دوره ی حکومت آصف الدوله یا از دهه هایی پس از آن به بعد و محدود کردن تاریخ آن به یک دوره ی خاص شناختی کامل از آن به دست نداده است. ناگفته نباید گذاشت که تأکید بر نقش مهاجرت تاریخی ایرانیان به هند در پیدایش «پول هندی» و سخن از پیشینه و تحول مفهوم آن به معنی نفی نقش سایر عوامل در پیدایش و تحولات آن نیست.
۹.

بازیابی مفهوم ایران زمین در آثار و آراء حمدالله مستوفی قزوینی

کلید واژه ها: فردوسی ایلخانان ایران زمین ظفرنامه حمدالله مستوفی نزهت القلوب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : 863
حاکمیت ایلخانان مغول بر ایران که در پی فتح بغداد و سقوط خلافت پانصد ساله ی عباسی صورت گرفت، پیامدهای مهمی در عرصه ی فرهنگ و سیاست ایرانیان بر جای نهاد که مهم ترین آن بازیابی هویّت ایرانی و خودآگاهی صاحبان دفتر و دیوان در زمینه ی وضعیت و موقعیت تاریخی و محدوده ی سرزمینی خویش است. حمدالله مستوفی قزوینی از جمله کسانی است که با نگارش آثار ارزشمند در تاریخ، جغرافیا و حماسه سرایی به احیای این هوّیت تاریخی کمک فراوان نمود. او در نزهت القلوبکه اثری جغرافیای است، سرزمین ایران را به عنوان کشوری باستانی با مرزهای مشخص در میانه ی جهان معرفی کرده و به معرفی ایالات آن می پردازد و در ظفرنامه که تاریخی منظوم به سبک فردوسی است، در احیای مفهوم ایران زمین و هویّت ایرانی تلاش فراوان نشان می دهد. در این اثر ارزشمند، بارها از ایران و ایرانیان یاد کرده و در ادامه ی راه خاندان جوینی و رشیدالدین فضل الله با محور قرار دادن ایران، به ایرانی ساختن حاکمان مغول و انطباق آن ها با شاهان باستانی ایران می پردازد. ظفرنامه نشان می دهد که آن چه در اندیشه ی مستوفی می گذرد، تداوم مفهوم ایران زمین براساس آیین شهریاری باستانی در دوره ی اسلامی و ایجاد یک رنسانس ایرانی- اسلامی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان