احمدرضا کریمی مزیدی

در عصر حاضر که عصر اقتصاد خدمات لقب گرفته، موفقیت سازمان ها در گرو ارائة خدماتی باکیفیت است. ازاین رو سازمان ها برای بقا در اندیشة به کارگیری ابزارهایی همچون مدیریت دانش به سر می برند. فعالیت های انسانی، مانند تسهیم دانش میان اعضای سازمان، پایه و اساس فرآیند مدیریت دانش در سازمان هاست. تحقیقات اخیر نشان داده است قرارداد روان شناختی و سرمایة اجتماعی رابطه ای، تمایل افراد را برای تسهیم دانش و خلق دانش جدید در سازمان ها برمی انگیزند. باتوجه به اهمیت اعتماد متقابل و همکاری که دو مؤلفة سرمایة اجتماعی رابطه ای می باشند، در این مقاله نقش میانجی گری آنها در رابطة بین قرارداد روان شناختی رابطه ای و تسهیم دانش میان کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد بررسی شده است. داده های مورد نیاز ازطریق پرسش نامه های مورداستفاده در مطالعات پیشین با تأیید مجدد روایی و پایایی و به روش نمونه گیری تصادفی جمع آوری شده و 210 پرسش نامة واجد شرایط مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. پژوهش حاضر از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، پیمایشی- تحلیلی بوده و مبتنی بر الگوی مدل یابی معادلة ساختاری است. یافته های این پژوهش، نشان دهندة میانجی گری کامل متغیر همکاری در رابطة بین قرارداد روان شناختی رابطه ای و تسهیم دانش بود، درحالی که میانجی گری متغیر اعتماد متقابل در رابطة بین این دو مورد تأیید قرار نگرفت.

یکی از مهم ترین عوامل برای ارائة مراقبت های ایمن، مؤثر و باکیفیت ازسوی پرستاران، به زیستی هیجانی و روان شناختی آن هاست. چندین عامل بر به زیستی اثرگذار است، شامل مشغله و استرس کاری، هیجانات مثبت و منفی، و سرمایة روان شناختی. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر سرمایة روان شناختی بر به زیستی در بین پرستاران بیمارستان قائم (عج) مشهد انجام شد. این پژوهش، پیمایشی- تحلیلی بوده و با مشارکت 123 نفر از پرستاران که به صورت تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفته است. داده ها با استفاده از پرسشنامه های سرمایة روان شناختی (PCQ)، هیجانات مثبت و منفی (PANAS)، افسردگی، دلواپسی و استرس (DASS) و بهداشت عمومی (GHQ) جمع آوری شد؛ سپس با استفاده ازتکنیک های آماری تحلیل مسیر و تحلیل میانجی گری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. باتوجه به نتایج آمار توصیفی، میانگین همة متغیرها بالاتر از متوسط بوده و متغیر به زیستی بهترین وضعیت را داشت. نتایج آمار استنباطی، پیش بینی پذیری متغیر به زیستی توسط سرمایة روان شناختی، هیجانات مثبت و دلواپسی را مورد تأیید قرار داد، اما اثر استرس بر به زیستی پرستاران، به لحاظ آماری معنادار نبود. نتایج این پژوهش با مطالعات پیشین در این زمینه هم سو می باشد. حد بالای سرمایة روان شناختی در پرستاران، هیجانات مثبت آن ها را افزایش داده و باعث کاهش استرس و دلواپسی، و افزایش به زیستی آن ها می شود. در کل، نتایج پژوهش ضرورت توجه بیشتر به مؤلفه های سرمایة روان شناختی و راهبردهای مداخله و مقابله به منظور بهبود به زیستی روان شناختی و هیجانی پرستاران را مورد تأکید قرار می دهد.

هدف از این پژوهش، بررسی پیش بینی پذیری یادگیری کارکنان در محیط کار از طریق فرهنگ یادگیری، به واسطه ی توانمندسازی روان شناختی و اثربخشی مدیریتی است. به همین منظور پرسش نامه ای کتبی متشکل از 33 گویه با استفاده از سنجه های استاندارد طراحی و 90 پرسش نامه در 15 شعبه ی بانک اقتصاد نوین استان های خراسان شمالی، جنوبی و رضوی بین کارکنان، توزیع و 83 مورد جمع آوری شد. نرخ پاسخ گویی نهایی پس از حذف دو پرسش نامه ی غیرقابل استفاده،90٪ بود. روایی سازی با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مورد بررسی قرار گرفت و ضریب آلفای کرونباخ بزرگ تر از 70/0 برای سازه های مختلف پرسش نامه، پایایی آن را مورد تأیید قرار داد. از روش های تحلیل همبستگی پیرسون، الگو یابی معادلات ساختاری و تحلیل میانجی گری برای آزمون فرضیه ها استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از این بود که توانمندسازی روان شناختی، متغیر واسطه ای قدرتمندی برای پیش بینی اثر فرهنگ یادگیری بر یادگیری کارکنان در محیط کار است.

تاکنون در ادبیات سازمانی، کمتر به سلامت و شادکامی نیروی کار به عنوان یکی از سازه های کلیدی سرمایه ی انسانی توجه شده است. هم اکنون اگر نیروی کار به عنوان یک دارایی بسیار ارزشمند مورد قبول قرار گیرد، در مقیاسی وسیع و به موجب سهمی که در خلق ارزش سازمانی دارد، موجب ارتقای جایگاه آن می شود. به نظر می رسد که نیروی کار سالم و سلامت، یک دارایی مضاعف و باارزش است که تلاش برای پرورش آن لازم می نماید. این مقاله، یافته های یک پژوهش پرسش نامه ایِ پیمایشی - علی از کارکنان یک کتابخانه ی دولتی در رابطه با مسائلی که گریبان گیر به رسمیت شناختن سلامت نیروی کار به عنوان یک دارایی سازمانی است را به بحث می گذارد که در ادامه ی تلاش برای مرتفع ساختن مشکل بیماری گونه، پرهزینه و ادامه دار غیبت از محل کار است. داده های این پژوهش با استفاده از پرسش نامه های سرمایه ی روان شناختی (PCQ) و سلامت عمومی (GHQ) با تأیید مجدد روایی و پایایی، جمع آوری شد و با استفاده از روش الگو یابی معادلات ساختاری و در سطح اطمینان 95/0 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که درحدود 32 درصد از واریانس متغیر سلامت در الگوی سرمایه ی روان شناختی قابل پیش بینی است که نشان از اثر متقابل سازه های سرمایه ی انسانی بر یکدیگر و لزوم توجه به سلامت نیروی کار به عنوان جزئی از سرمایه ی انسانی دارد.

در جوامع اطلاعاتی عصر جهانی شدن، فرهنگ یکی از ابعاد مهم و نگران کننده برای کلیه ی دولت هاست. غنی سازی جامعه از بعد فرهنگی، و درصورت اتخاذ دیدگاهی آینده نگر؛ اشاعه ی فرهنگ ملی در سایر جوامع، آن را درمقابل هجوم فرهنگ های بیگانه و بعضاً تخریبی مقاوم می سازد. آنچنان که این پژوهش بدان پرداخته، یکی از ابزارهای اشاعه ی فرهنگ، صادرات نامرئی است. به روایتی، صادرات نامرئی، کالاها و خدماتی است که گردشگران خارجی خریداری می کنند. گرچه صادرات نامرئی در مثبت نمودن موازنه ی اقتصادی مؤثر است، اثراتی فرهنگی نیز پی آمد خود دارد که همانا حفظ سنن، آداب و رسوم یک جامعه و صدور آن به سایر جوامع است. هدف این مطالعه، بررسی اثر صادرات نامرئی بر اشاعه ی فرهنگ با نقش تعدیل گری تصویر ذهنی مقصد گردشگری بود که با داده هایی گردآمده از گردشگران 20 کشور خارجی، و کاربرد تکنیک های آماری مدل سازی معادله ی ساختاری و تحلیل رگرسیون چندگانه ی سلسله مراتبی ممکن شد. نتایج پژوهش نشان داد که صادرات نامرئی کالاها و خدمات گردشگری، فرهنگ کشور مقصد را اشاعه داده و تصویر ذهنی مقصد گردشگری نیز این اثر را تقویت می کند. درنهایت، باتوجه به آزمون فرضیه های پژوهش، نتیجه گیری شد و پیشنهاداتی کاربردی برای مدیران و کارورزان ارائه گردید.