حامد شریعتی نیاسر

حامد شریعتی نیاسر

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۱ مورد از کل ۱۱ مورد.
۱.

آغاز نبوّت

کلید واژه ها: رسالت پیامبر (ص) بعثت نبى رسول پیامبری شق صدر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی نبی کیست، وحی چیست
تعداد بازدید : ۲۱۱۸ تعداد دانلود : ۶۸۹
درباره زمان آغاز نبوّت پیامبر اسلام 9 بین دانشمندان مسلمان، اختلاف نظر وجود دارد. عدّه اى را نظر بر این است که آغاز نبوّت پیامبر 9 در سنّ چهل سالگى بوده است و بعضى این زمان را از بدو طفولیّت و پایان دوره شیرخوارگى مى دانند. عدّه اى نیز با استناد به حدیث «کُنْتُ نَبِیّآ و آدَمُ بَیْنَ الْماءِ وَ الطِّینِ»، آغاز نبوّت پیامبر 9 را قبل از خلقت آدم 7 دانسته اند. مسئله این تحقیق آن است که زمان آغاز نبوّت پیامبر اکرم 9 کِى بوده و آیین ایشان قبل از بعثت چه بوده است.
۲.

عقل و نقل در دیدگاه سید مرتضی و پی جویی رابطه آن دو در آثار او(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنت عقل نقل تأویل حدیث روایت خبر سید مرتضی (ره)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مکاتب حدیثی شیعه
تعداد بازدید : ۱۸۸۷ تعداد دانلود : ۸۷۸
سید مرتضی(ره) عالم بنام امامیه در قرن های چهارم و پنجم و صاحب نظر در حوزه های مختلف علوم اسلامی از قبیل فقه، اصول، کلام، حدیث و تفسیر قرآن، قائل به ترجیح وجوه عقلی در نقد و تبیین احادیث است. این مقاله ضمن بررسی جایگاه عقل و نقل نزد وی و تبیین اصول عقلانی مورد استناد او، به کشف رابطه عقل و نقل از دیدگاه این عالم عقلگرا پرداخته و نشان داده است که او از عقل برای نقد درونی نقل یاری می جوید و آن روایاتی را که با احکام بدیهی عقل در تضاد است، یا تأویل می کند و یا در صورت عدم قبول تأویل، از پذیرش آن سر باز می زند. همچنین او در مواضعی برای هریک از دو منبع معتبر معرفت دینی، یعنی نقل و عقل، نقش استقلالی قائل است و در مواردی آن دو را مؤید یکدیگر می داند و در برخی موارد نیز به تعبّد در برابر نقل قطعی حتی با وجود غرابت ذهنی آن ملتزم است.
۳.

مستشرقان یهودى و تفاسیر اوّلیّه امامیّه

کلید واژه ها: عصمت امام معراج پیامبر (ص) تفسیر قمی تفسیر عیاشی شیعه امامیه سبع سنابل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۷ تعداد دانلود : ۶۰۶
این مقاله به نقد و بررسى اشکالات یک نویسنده یهودى بر باورهاى شیعه امامیّه درخصوص عصمت پیامبر و عدد ائمّه : اختصاص دارد. به گمان وى، متون اوّلیّه شیعه امامیّه در گذر زمان مورد پالایش قرار گرفته و امروزه در معتقدات شیعه امامیّه، اثرى از آن مشاهده نمى شود. او در کتابى که درباره تفاسیر اوّلیّه امامیّه نوشته، با استناد به دو روایتِ برگرفته از تفاسیر قمى و عیاشى ـ که به ترتیب در مورد معراج پیامبر 9 و معناى تأویلى «سبع سنابل» سخن گفته اند و او آنها را دو روایت غیرعادى مى نامد ـ نسبت به عصمت پیامبر9 و نیز عدد ائمّه : شبهه کرده است. در روایت اوّل ذیل آیه 94 سوره یونس، از وحى الاهى به پیامبر 9 در شب معراج در مورد مقامات امیرالمومنین 7 و خطور عظمت آن مقام در نفس پیامبر 9 سخن به میان آمده که به گمان آن نویسنده بر حسادت پیامبر به امام على 7، شکّ در این وحى و در نتیجه عدم عصمت ایشان دلالت دارد. در روایت دوم هم که هفت تن از فرزندان امام حسین 7 بعنوان مصادیق سنبله ذکر شده است، نویسنده یاد شده مدّعى است که این روایت برخلاف آنچه شیعه امروز به آن معتقد است، از حصر تعداد ائمّه به هفت نفر و قائم بودن هفتمین آنها حکایت دارد.
۴.

تحقیق در ضبط حکمت ۲۵۲ نهج البلاغه: «و الإمامه نظاماً للأمه»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امامت امانت حکمت شرایع نظام امت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۸ تعداد دانلود : ۳۱۵
در حکمت 252 نهج البلاغه آنجا که امیرالمؤمنین علی (ع) از فلسفه شرایع و احکام و حکمت آن ها با مطلع «فرض الله الایمان تطهیرا من الشرک» سخن می گوید، عبارت «الامامه نظاماً للامه» آمده است که بر اهمیت مسئله امامت در رهبری امت دلالت دارد. اما در برخی نسخه های متأخر، این عبارت به صورت « الأمانه نظاما للأمه» ثبت شده است که به اهمیت امانتداری در حفظ نظام امت اشاره دارد. از سوی دیگر متأسفانه در سال های اخیر تحریف هایی از ناحیه برخی از ناشران و مصحّحان در شروح نهج البلاغه به عمل آمده است، به طوری که متن نهج البلاغه درج شده در ابتدای شروحی مثل ابن ابی الحدید و ابن میثم با متن شرح شده، توسط شارح مطابقت ندارد که از آن جمله است: عبارت «الامامه نظاماً للامه». در این مقاله با استناد به نسخه های کهن و شروح معتبر نهج البلاغه و نیز سیاق عبارت و روایات قریب المضمون دیگر اثبات شده است که ضبط «الامامه» صحیح است. امامت است که رکن اساسی در نظام امت را دارا می باشد و بر آن تأکید شده است نه «امانت» و بی گمان تمایلات کلامی برخی از شارحان هم چون محمد عبده و صبحی صالح در برگزیدن ضبط «الأمانه» مؤثر بوده است.
۵.

آسیب شناسی ترجمه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب شناسی اغلاط ترجمه ترجمه نهج البلاغه امام علی (ع) تطور زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۵
نهج البلاغه که آن را فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق دانسته اند، کتابی است گرانقدر شامل خطبه ها نامه ها و حکمت های علی علیه السلام است که آ ن را دانشمند صاحب نام امامی سیدرضی (م۴۰۶) گردآورده است. این کتاب که هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ اعتقادی و هم به لحاظ سیاسی و اجتماعی دارای اهمیت است، قرن ها است که در دسترس مسلمانان قرار دارد و از آن بهره های کثیر عاید شده است. از این کتاب ترجمه های چندی به زبان فارسی صورت پذیرفته است که شمار آن بالغ بر یکصد عنوان می گردد اما در این ترجمه ها علاوه بر نکات ارزشمند و مفیدی که در آنها هست، گاه اغلاطی به چشم می خورد که به فهم درست عبارت های نهج البلاغه آسیب می رساند به گونه ای که در بعضی موارد معنا و مقصود عبارت مولا علی علیه السلام با این ترجمه ها تطبیق ندارد. گاهی انتقال معنای صحیح فدای عبارت پردازی مترجم گردیده و گاه به تطور معنای لغوی الفاظ در طی قرون توجه نشده است. دسته بندی این اغلاط و معرفی آن ها تحت عنوان آسیب های ترجمه های نهج البلاغه موضوع این مقاله است.
۶.

عقلانیت و مقابله با خرافات با تاکید بر آثار سید مرتضی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سید مرتضی عقلانیت حجیت خبر اخبار آحاد خرافه زادیی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۳۵
سید مرتضی از عالمان به نام امامیه در قرن پنجم در زمره دانشمندانی است که جنبه ی عقلانیت در آثار آنان بسیار قوی بوده و همین قوت عقلانیت، نقش بسزایی در مخالفت جدی وی با خرافات داشته که آن هم ریشه در جهل و نادانی بشر دارد. باورهایی از قبیل اعتقاد به فال بد یا طیره و نیز شوم بودن برخی موجودات. عقلانیت نزد سید مرتضی تا بدان حد از اهمیت است که وی افرادی که از سر تقلید و بدون تعقل معتقد به حق بوده و مبانی اعتقادی خویش را بدون تدبر و تأمل پذیرفته اند را، چنانچه این شاکله ی ذهنی به تضییع حقایق اسلامی منجر شود، کافر و فاسق می داند و بر همین اساس سخن آنان را فاقد حجیت لازم دانسته و اخبار و روایات آنان را نیز مردود اعلام می کند. سید مرتضی درآثار خود بر اساس همین عقلانیت به شدت به نفی چنین باورهای خرافی پرداخته و حتی روایات سازگار با این باورها را یا مردود دانسته و یا در صدد تأویل و توجیه آن برمی آیدو در عین حال در قلمرو دینی خارج از عقلانیت حتی با وجود غرابت ذهنی برخی از روایات، ملتزم به تعبد در برابر آن است.
۷.

بررسی و نقد گزاره روایی- تفسیری «الرَّعدُ مَلکٌ» در اندیشه عالمان اسلامی با تأکید بر آیه 13 سوره رعد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رعد و برق پدیده های طبیعی تسبیحِ رعد الرعدُ ملکٌ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۲۸۴
در منابع روایی و تفسیریِ متقدّمان با اشاره به آیه 13 سوره رعد، درباره چیستی «رعد» و به ویژه «تسبیح» آن، با رویکردهای مختلف، دیدگاه های پراکنده و متنوّعی مطرح شده است. از آن جمله دیدگاه ها می توان به «مَلَک» خواندن رعد اشاره نمود. این دیدگاه به دلیل برخی پشتوانه های روایی، نزد عالمان فریقین طرفدارانی داشته تا بدانجا که در نگرشی افراطی، باورمندان به طبیعی بودن پدیده «رعد» و نیز کسانی که به تفسیر یا تأویل روایات در این باره پرداخته اند، بدعت گزار خوانده شده اند. از سوی دیگر، دست یابی به فهم درست آیه 13 سوره رعد، بدون بررسی روایات وارده به ویژه گزاره رواییِ پرطرفدار «الرَّعدُ مَلَکٌ» و نیز تحلیلِ آموزه های قرآنی در بیانِ چیستی و کارکردِ دیگر پدیده های طبیعیِ همسانِ «رعد» در جهان، امکان پذیر نیست. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بخش عمده گزارشهای روایی در این باره در طبقه تابعان نقل شده و سخن تابعان نیز عمدتاً به ابن عباسِ صحابی ختم می شود که گذشته از موقوف بودن، دارای راویانی مُهمل و ضعیف در سندشان هستند که اعتبار آنها را خدشه دار می سازد. بررسی دلالی این روایات پس از عرضه بر قرآن و نگاهی تحلیلی به دیگر سخنان اهل بیت (ع) در این باره، حاکی از درست تر بودن اندیشه عالمانی است که «رعد» را پدیده ای طبیعی می دانند، گرچه این دیدگاه به معنای نفی نقش آفرینی فرشتگان در تدبیر امور عالَم نیست.
۸.

«ضرب زنان» در فرهنگ قرآنی به معنای ترک؛ دلایل و مستندات

کلید واژه ها: فرهنگ جاهلی ضرب زنان قوامیت تنبیه بدنی ترک منزل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۵
اسلام به بنیان خانواده اهمیّت فراوانی داده است به گونه ای که با واقع بینی مبتنی بر شناخت استعدادها و توانمندی های مردان و زنان، احکام متناسب با آنان را به بهترین شکل ممکن تشریع نموده است با این حال یکی از شبهات در این خصوص فرهنگ نادرست زدن زنان است که برخی آن را به آیه ۳۴ نساء مستند کرده اند اما با توجه به پژوهشهای صورت گرفته در مفهوم ضرب زنان در فرهنگ قرآن، پرسشهای متعددی در این رابطه مطرح شد ه است از جمله: نظر مفسران و فقها در رابطه با معنای ضرب چیست؟کدامیک از معانی یا مفاهیم مورد نظر در مورد ضرب با استناد ادله بر سایر معانی ترجیح دارد؟ با توجه به آنکه فعل ضرب همیشه به معنای کتک زدن نیامده است و بر حسب قرار گرفتن در کنار ریشه های مختلف، معانی گوناگون پیدا می کند دیدگاه های متفاوت و متعددی بر اساس شرایط و مقتضیات زمان و مکان و فرهنگ جامعه جاهلی نسبت به زنان مطرح شده است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی می کوشد تا به پرسشهای پیش رو در این زمینه به استناد منابع لغوی تفسیری روایی مقاصدی و حقوقی پاسخ دهد. بر این اساس روشن شد که با وجود معانی مختلفی چون زدن فیزیکی، ملاعبه و شوخی و ... که برای ضرب نقل شده و نیز رویکردهایی چون نسخ تمهیدی، اما مناسب ترین معنا برای «واضربوهن» در این آیه ترک منزل از سوی مرد است و با دلایل عقلی و نقلی سازگاری بیشتری داشته و بر دیگر معانی ترجیح دارد.
۹.

ابوبکر بیهقی و شعب الإیمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیهقی شعب الایمان جامع حدیثی جوامع روایی اهل سنت کتاب المنهاج حلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۰۷
ابوبکر احمد بن حسین خسروجردی بیهقی از محدثان و عالمان معروف اهل سنت در قرنهای چهارم و پنجم قمری و دوران طلایی حدیث اهل سنت است. وی از مروجان و احیاگران مکتب شافعی است و کتابهای « السنن الکبری »، « معرفه السنن و الآثار » و « السنن الصغیر » وی اعتبار والایی نزد اهل سنت دارند. اثر دیگر وی « شعب الإیمان » است که با توجه به حدیث مهمی از پیامبر(ص)، در بیان تعداد شعبه های ایمان نوشته شده است. این کتاب جامعی از روایات اعتقادی و اخلاقی است که وی آن را با الهام از کتاب المنهاج حلیمی در ۷۷ باب تنظیم کرده است. از ویژگیهای برجسته آن، ذکر اسناد و طرق احادیث به همراه اشاره به طریق تحمل، نقد سندی و محتوایی احادیث، شناسایی احادیث جعلی و پرهیز از نقل آنها، تبویب و دسته بندی احادیث و تبیین و توضیح آنها، بیان نکته های غریب الحدیثی، و ذکر پاره ای از گزارشهای تاریخی است که این اثر را از دیگر آثار مشابه خود متمایز ساخته است.
۱۰.

تحلیل کارکردهای کلان مسجد از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسجد کارکردهای مسجد کارکردهای کلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۲۵
مسجد، نهادی اجتماعی است که بهره برداری صحیح از آن متوقف بر اموری، مانند درک صحیح کارکردهایش است. این در حالی است که کارکردهای متنوع آن تا کنون بیشتر از جنبه موضوعی مورد پژوهش قرار گرفته و نسبت به اولویتهای کارکردی آن، توجه کافی صورت نگرفته است. شناخت کارکردهای کلان، معیاری برای اولویت بندی فعالیتها و ملاکی برای پذیرش یا رد فعالیتهای جدید در دسترس قرار می دهد و در نتیجه، فعالیتها سامان بهتری یافته و بهره وری مساجد ارتقا پیدا می کند. کارکرد کلان، کارکردی است که نشان دهنده هدف اصلی از فعالیتهای متنوع و متکثر مسجد است. سایر کارکردها، تحت عناوین «کارکرد محوری» و «کارکرد وابسته»، در راستای کارکردهای کلان قرار دارد. به این ترتیب، پرسش اصلی مقاله پیشاروی این است که «از دیدگاه آیات و روایات، کارکرد کلان مسجد چیست؟». این پژوهش با مبنا قراردادن آیات و روایاتی که درباره مسجد وجود دارد و به روش توصیفی - تحلیلی، به سه کارکرد کلان «ایجاد محیط اجتماعی برتر»، «غفلت زدایی و افزایش یاد الهی» و «معرفت افزایی و آگاهی بخشی» برای مسجد دست یافته است.
۱۱.

تحلیل انتقادی رویکرد حدیثی صابونی در صفوه التفاسیر(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: صابونی تحلیل انتقادی رویکرد حدیثی مفسران معاصر اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۴
حدیث به عنوان میراث برجای مانده از پیامبر (ص) و پیشوایان دین، همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان، به ویژه در دوره معاصر، بوده است؛ در این میان مفسران نیز توجه به حدیث در تفسیر را با رویکرد های مختلف مد نظر داشته اند. محمد علی صابونی از اندیشمندان و مفسران معاصری است که در اثر تفسیری خویش،«صفوه التفاسیر»، اهتمام جدی به حدیث داشته است. در این پژوهش که به منظور یافتن رویکرد حدیثی وی در این تفسیر و به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده، با گردآوری داده هابه شیوه کتابخانه ای و بررسی احادیث مورد استفاده او در این تفسیر مشخص گردید که رویکرد او استفاده حداکثری از حدیث در تفسیر است؛ و در این راستا رویکرد حدیثی وی به سه گونه محتوایی، سندی و منبع شناسانه تقسیم گردید. وی به این منظور به نقل روایاتی در بیان سبب نزول آیات و نیز توضیح و تبیین لغوی، عام و خاص، ناسخ و منسوخ و... پرداخته، و در کنار آن به صحت صدوری و متنی آنها نیز، به منظور اجتناب از نقل روایات ضعیف، توجه جدی معطوف داشته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان