نقش غرض سوره در ارزیابی اسباب نزول با مطالعه موردی: آیات 37 احزاب، 19/ 20 نجم و 24 یوسف(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال ۲۰ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۷)
157 - 181
حوزه های تخصصی:
یکی از واقعیّت های تاریخی در مورد پیامبران، شأن نزول های جعلی و ساختگی است که در برخی تفاسیر فریقین وجود دارد. از جمله آیاتی که روایات جعلی در تفسیر آن وارد شده آیه 37 احزاب،20نجم و24 سوره یوسف است. این پژوهش، اسباب نزول درتفاسیر فریقین را از حیث اعتبار سنجی با غرض و مقاصد همان سُوَر، مورد ارزیابی قرار داده و گویای این است که غرض سوره، نقش مهمی در اعتبارسنجی اسباب نزول آن سوره دارد. به عنوان نمونه؛ یکی از اغراض سوره یوسف، بیان ولایتى است که خداوند نسبت به بنده اش دارد ویوسف را از مخلصان معرفی می نماید. اما؛ در اسباب نزول آیه ی 24 یوسف، روایاتی آمده که در تضاد کامل با غرض سوره است و اعمالی را به آن جناب نسبت می دهد که در شأن پیامبر مخلص نیست. بدین شیوه می توان به استناد به غرض سوره، روایات اسباب نزول ذیل آیه مذکور را جعلی و نامعتبر دانست. آنچه پژوهشگران در این پژوهش به روش توصیف، تعلیل و تحلیل به آن دست یافتند این است که در هر سه آیه، شأن نزول ها معارض با غرض سوره و غرض سوره، معیار و میزان برای ارزیابی شأن نزول است. کلید واژه: شأن نزول، غرض سوره، آیه 37 احزاب، آیه 19/20نجم، آیه 24یوسف.