غلامرضا جمشیدنژاد اول

این اثر به ظن قوی جامع ترین تحقیقی است که تاکنون درباره قاضی صاعد اندلسی فراهم شده است. در این تحقیق افزون بر شرح کامل احوال و بررسی آثار قاضی صاعد و معرفی جایگاه والای او در تاریخ تمدن اسلامی و نیز مطالعه فرهنگ و تمدن اسلام در اندلس ، مهمترین اثر علمی وی یعنی کتاب التعریف بطبقات الامم که بر اساس هفده نسخه خطی و چاپی مقابله و تصحیح شده ، همراه با ترجمه دقیق آن به فارسی آمده است. این اثر را نخستین کتاب در تاریخ علم شمرده اند و گفته اند که ابن خلدون از آن بهره گرفته است.

در این مقاله نگاهی داریم به تهافت الفلاسفکه امام محمّد غزالی (451-505ق) تا علّت تألیف، موضوع، منابع، روش تألیف، تأثیرگذاری آن و دفاع غزالی از دین و ستیزش با فلسفه، بحث دیرینگی جهان، روحانی بودن روان، علّیّت در محسوس ها و ... را در آن کتاب از روی بهترین چاپ آن مرور کنیم، یعنی: چاپی که به کوشش موریس بویژ یسوعی در بیروت به سال 1349ق/ 1930م انتشار یافته است.

مقاله از یک مقدمه به عنوان: نگاهی به زندگانی قطب الدین شیرازی و پنج بخش به عنوان های ذیل تشکیل شده است: بخش یکم: گوش جان سپردن به سخنان خود علامه قطب الدین؛ بخش دوم: روابط خواجکه طوسی و قطب الدین شیرازی؛ بخش سوم: منش ها و ویژگی های شخصیتی قطب الدین؛ بخش چهارم: اشعار و آثار و تألیف های قطب الدین؛ بخش پنجم:گزیده هایی از کتاب درکه التاج قطب الدین شیرازی.

نخست در این مقاله به ذکر نام، تبار، خاندان و زادگاه شیخ اشراق پرداخته ایم و سپس از تألیف های او سخن گفته ایم و در نهایت مکتب فلسفی سهروردی را آن گونه که خود در کتاب حکمکهالاشراق خویش شرح داده است، بازگو کرده ایم، مکتبی که بنیانگذاری آن به شهادتش در شهر حلب انجامید.