هیمن خضری آذر

هدف پژوهش حاضر ساخت ابزاری برای اندازه گیری نگرش به زمان در میان نوجوانان ایرانی بوده است. به همین منظور دو مطالعه جهت ساخت و اعتباریابی مقیاس نگرش به زمان انجام شد. در مطالعه اول برای شناسایی ابعاد نگرش به زمان و ساخت ابزار از روش کیفی و طرح نظریه برخاسته از داده بنیاد استفاده شد. شرکت کنندگان در مطالعه اول 45 نفر (23 پسر و 22 دختر) بین سنین 15 تا 17 با میانگین سنی 20/16 بودند. سه گروه کانونی در مدارس دخترانه و سه گروه کانونی در مدارس پسرانه تشکیل شد. نتایج کدگذاری باز و محوری برای دوره های زمانی گذشته، حال و آینده نشان داد که نگرش به زمان برای نوجوانان شامل هشت مقوله آینده مثبت، آینده منفی، حال لذت گرا، حال منفی، حال آینده نگر، گذشته مثبت، گذشته منفی و پذیرش گذشته است. در مطالعه دوم بر اساس کدهای به دست آمده از مطالعه اول مقیاس نگرش به زمان تدوین شد و سپس ویژگی های روانسنجی آن مورد بررسی قرار گرفت. شرکت کنندگان در مطالعه دوم شامل 938 دانش آموز (493 دختر و 445 پسر) ایرانی بودند. یافته های بدست آمده از تحلیل عامل اکتشافی نشان داد که مقیاس نگرش به زمان شامل هشت مقوله آینده مثبت، آینده منفی، حال منفی، لذت گرایی، حال آینده نگر، گذشته منفی، پذیرش گذشته و گذشته منفی است. شاخص های برازش مدل در تحلیل عاملی تأییدی روایی این مقیاس را مورد تأیید قرار داد. بر اساس یافته ها، مقیاس نگرش به زمان می تواند به عنوان ابزاری معتبر و روا برای سنجش نگرش به زمان نوجوانان ایرانی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی روابط بین نیازهای اساسی روان شناختی، انگیزش تحصیلی و درگیری تحصیلی دانش آموزان در درس انگلیسی به روش الگویابی معادلات ساختاری بود. بدین منظور، 423 نفر از دانش آموزان سال دوم و سوم دوره متوسطه شهر ابهر (127 پسر و 296 دختر) با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شده و به پرسشنامه نیازهای اساسی روان شناختی ایلاردی و همکاران (1993)؛ انگیزش تحصیلی والرند و همکاران (1989) و درگیری تحصیلی آسور، کاپلان و روث (2002) پاسخ دادند. یافته های به دست آمده با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که برآورده شدن نیازهای اساسی روان شناختی، اثر مستقیم مثبت و معناداری بر انگیزش درونی، تنظیم درون فکنی شده و تنظیم همانند شده دارد، اثر مستقیم نیازهای اساسی روان شناختی بر روی بی انگیزگی، منفی و معنادار؛ اما تأثیر آن بر انگیزش بیرونی معنادار نبود. همچنین نتایج نشان داد که رابطه برآورده شدن نیازهای اساسی روان شناختی و درگیری تحصیلی از طریق انگیزش تحصیلی میانجی گری شد. اثر مستقیم انگیزش درونی و تنظیم همانند شده بر درگیری، مثبت و معنادار و اثر بی انگیزگی، منفی و معنادار بود؛ اما اثر تنظیم درون فکنی شده و بیرونی بر درگیری معنادار نبود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که نیازهای اساسی روان شناختی با واسطه گری انگیزش تحصیلی بر درگیری در درس انگلیسی تأثیر دارند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر متغیرهای خودکارآمدی، ارزشِ تکلیف، اهداف تبحری، رویکرد- عملکرد، اجتناب- عملکرد و درگیری شناختی بر پیشرفت ریاضی به «روش تحلیل مسیر» بود. 280 نفر از دانش آموزان سال سوم رشته ریاضی شهر مهاباد در این پژوهش شرکت کردند. آنان پرسش نامه خودکارآمدی ریاضی میدلتن و میگلی (1997)، مقیاس اهداف پیشرفت میگلی و همکاران (2000)، خرده مقیاس ارزش تکلیف پینتریچ و همکاران (1991) و خرده مقیاس راهبرد یادگیری عمیق و سطحی کمبر و همکاران (2004) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که متغیرهای برون زای خودکارآمدی و ارزش تکلیف اثر مستقیم مثبت و معناداری بر پیشرفت ریاضی دارند. اثر مستقیم خودکارآمدی بر هر یک از اهداف تبحری، رویکرد- عملکرد، اجتناب- عملکرد و درگیری شناختی عمیقاً معنادار بود. ارزش تکلیف با واسطه اهداف تبحری و درگیری شناختی عمیق، اثر غیر مستقیم معناداری بر پیشرفت ریاضی دارد، ولی اثرغیر مستقیم خودکارآمدی بر پیشرفت ریاضی معنادار نبود. اهداف تبحری با واسطه درگیری شناختی عمیق و سطحی اثرغیر مستقیم مثبت و معنادار بر پیشرفت ریاضی دارد، و اهداف رویکرد- عملکرد و اجتناب- عملکرد از طریق درگیری شناختی سطحی به صورت غیر مستقیم و منفی بر پیشرفت ریاضی اثر دارند. اثر مستقیم درگیری شناختی عمیق بر پیشرفت ریاضی معنادار نبود، اما درگیری شناختی سطحی اثر مستقیم منفی و معنادار بر پیشرفت ریاضی داشت. 

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ادراک دانش­آموز از حمایت معلم از خودمختاری بر خودکارآمدی دانش آموزان در درس انگلیسی، با واسطه­گری نیازهای اساسی روان شناختی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط) است. بدین منظور، 310 نفر از دانش آموزان شهر قم (177 پسر و 133 دختر) با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه جو یادگیری ویلیامز و دسی؛ نیازهای اساسی روان شناختی ایلاردی و همکاران؛ و خودکارآمدی میدلتن و میگلی پاسخ دادند. یافته های به ­دست آمده با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که ادراک از حمایت معلم از خودمختاری، اثر مستقیم مثبت و معناداری بر برآورده شدن نیازهای اساسی دارد و از این طریق، به صورت غیرمستقیم بر خودکارآمدی اثر می گذارد. همچنین، نیازهای اساسی خودمختاری و شایستگی اثر مستقیم مثبت و معناداری بر خودکارآمدی دانش­آموزان دارند. اما اثر ارتباط بر خودکارآمدی دانش­آموزان معنادار نبود. بطور کلی می­توان نتیجه گرفت که حمایت معلم از خودمختاری دانش آموزان، باعث برآورده شدن نیازهای اساسی روان شناختی و در نتیجه افزایش خودکارآمدی آنان می شود.

پژوهش حاضر، با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری در پی وارسی رابطه میان ارزش های فرهنگی (فردگرایی/ جمع گرایی، مردانگی/ زنانگی، ابهام گریزی، فاصله قدرت) و استفاده از رایانه با توجه به نقش واسطه ای تمایل به نوآوری، سودمندی و سهولت استفاده ادراکشده، است. روش : 381 دانشجوی دوره کارشناسی دانشگاه تهران به پرسشنامه ای متشکل از خرده مقیاس های سودمندی و سهولت استفاده ادراکشده؛ گرایش به نوآوری؛ فردگرایی/ جمع گرایی؛ فاصله قدرت و ابهام گریزی و مردانگی/ زنانگی پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش حداقل مجذورات جزئی(PLS) استفاده شد. یافته ها: یافته ها به طور کلی نشان دادند که تمایل به نوآوری، سودمندی و سهولت استفاده ادراکشده نقش واسطه ای را در رابطه میان جمع گرایی/ فردگرایی، ابهام گریزی، فاصله قدرت و استفاده از رایانه دارند: جمع گرایی/ فردگرایی از طریق تمایل به نوآوی، سودمندی و سهولت استفاده ادراکشده اثر غیر مستقیم و مثبت بر استفاده از رایانه دارد. ابهام گریزی و فاصله قدرت نیز از طریق تمایل به نوآوری، سودمندی و سهولت استفاده ادراکشده اثر غیر مستقیم و منفی بر استفاده از رایانه دارد. سهولت استفاده ادراکشده نیز از طریق سودمندی ادراکشده به صورت غیر مستقیم و مثبت بر استفاده از رایانه اثر دارد. نتیجه گیری: متغیرهای فردی و ارزش های فرهنگی قادر به پیش بینی میزان استفاده از رایانه در دانشجویان هستند.