صادق زارع

زمینه و هدف: در این مقاله تلاش شده است تا احساس امنیت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهرستان های استان بوشهر مورد بررسی قرار گیرد. روش شناسی: به لحاظ روش شناختی، این تحقیق از نوع تحقیقات همبستگی و مقایسه ای می باشد و به لحاظ روش اجرایی، در این تحقیق از روش پیمایشی (و از تکنیک پرسشنامه) استفاده شده است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که 69 درصد پاسخگویان در سطح متوسطی احساس امنیت دارند و کمترین و بیشترین میزان احساس امنیت به ترتیب مربوط به پاسخگویان شهرستان دشتستان و دشتی می باشد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل مسیر نیز نشان داد که متغیر احساس امنیت مالی بیشترین تأثیر را بر احساس امنیت اجتماعی داشته است و بقیه عوامل به ترتیب مقدار تأثیر عبارتند از؛ احساس عدالت، احساس ثبات اقتصادی، آسیب های اجتماعی، دینداری، احساس محرومیت، سن و پایگاه اقتصادی– اجتماعی.  نتیجه گیری: براساس نتایج رگرسیون چندمتغیره، متغیرهای ثبات اقتصادی (با ضریب 27/0)، احساس عدالت (با ضریب 22/0)، آسیب های اجتماعی (با ضریب20/0-) و امنیت مالی (با ضریب20/0) از عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی می باشند. مقدار ضریب تعیین یا واریانس برآورد شده (44/0=R²) بیانگر آن است که با شناسایی چهار متغیر تأثیرگذار  فوق می توان تا 44/0 میزان احساس امنیت را در بین مردم تبیین کرد.

هدف از انجام این مطالعه شناسایی عوامل اجتماعی، فرهنگی و جمعیتی مؤثر بر باروری در شهرک سعدی شیراز می باشد. جامعه آماری این پژوهش زنان یک بار ازدواج کرده 49-15 ساله ساکن شهرک سعدی است که با استفاده از جدول مورگان 316 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. روش پژوهش استفاده شده پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss و از روش های آماری ضریب همبستگی، آزمون F، T و رگرسیون گام به گام استفاده شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که باروری با سن ازدواج، طول مدت ازدواج، سابقه زندگی در حاشیه، و تعداد مطلوب فرزندان همبستگی معنی داری دارد. هم چنین، متغیرهای ترجیح جنسی، نگرش در مورد استفاده از وسایل پیشگیری، تحصیلات، رضایت از زندگی زناشویی و خاستگاه اجتماعی نیز اثر معنی داری روی باروری داشته است، اما تأمین اجتماعی، احترام اجتماعی، فاصله گذاری بین موالید و شغل اثرشان بر باروری معنی دار نبوده است. افزون بر این، یافته های تحلیل رگرسیونی نشان داد که از بین 8 متغیر فاصله ای وارد شده در معادله، 2 متغیر تقدیرگرایی و طول مدت ازدواج روی هم رفته به عنوان مهم ترین عوامل، 62 درصد تغییرات باروری را تبیین می کنند. به طور کلی نتایج نشان می دهند که باروری در مناطق حاشیه با متن شهر همگرا شده است.

تحقیق حاضر به بررسی طلاق زودهنگام در بین جوانان شهر بوشهر می پردازد. این پژوهش با استفاده از چهارچوب نظری روانشناسی اجتماعی در نظر دارد به بررسی و مقایسه وضعیت اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی و فردی دو گروه از جوانان طلاق گرفته و طلاق نگرفته که از ازدواج آنها کمتر از 3 سال نگذشته باشد، بپردازد. به لحاظ نوع پژوهش، پژوهش حاضر از نوع پژوهش های مقایسه ایی می باشد که در آن، ابتدا از روش اسنادی برای دریافت نظری و مرور یافته های تجربی در زمینه متغیرهای مورد مطالعه استفاده شده و در بخش دوم از روش پیمایشی (تکنیک پرسشنامه و مصاحبه) برای جمع آوری اطلاعات در بین جامعه آماری استفاده شد. حجم نمونه تحقیق 400 نفر بودند که از بین دو گروه (طلاق گرفته و طلاق نگرفته بصورت مساوی) با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ایی انتخاب شده اند. براساس یافته ها پاسخگویان متأهل از بیشترین میزان امنیت اقتصادی، رضایت از زندگی، ارضای نیازهای عاطفی، احساس تعلق به خانواده، پایبندی دینی، همسان همسری، تفاهم زناشویی و اعتماد به همسر و از کمترین تأثیرپذیری از گروه دوستان، نسبت به پاسخگویان طلاق گرفته برخوردارند. نتایج آزمون t نیز نشان داد که میزان امنیت اقتصادی، رضایت از زندگی، ارضای نیازهای عاطفی، احساس تعلق به خانواده، پایبندی دینی، تأثیر پذیری از گروه دوستان، همسان همسری، تفاهم زناشویی و اعتماد به همسر در بین دو گروه متأهل و طلاق گرفته متفاوت است. به عبارت دیگر تمامی متغیرهای فوق در افزایش و کاهش طلاق تأثیر دارند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لوجستیک، بیانگر آن است که سه متغیر امنیت اقتصادی (0.912)، رضایت از زندگی (0.834) و همسان همسری (0.908) دارای ضرایب معنادار در سطح خطای کمتر از 0.05 هستند و این متغیرها قادر به پیش بینی متغیر ملاک هستند.

افزایش سریع شهرنشینی بدون همراهی رشد و توسعه شاخص های اقتصادی و اجتماعی به عنوان لازمه شهرنشینی پایدار، شهرها را با مشکلات و معضلات بسیاری مواجه کرده است. یکی از این مشکلات حاشیه نشینی است. حاشیه نشینی از نظر بهداشت محیط، بهداشت روان، سلامت اجتماعی، پایداری شهری و ... دارای پیامدهای مخربی بر توسعه پایدار شهری است. حاشیه ها با ویژگی هایی همچون کیفیت پایین زندگی، وضعیت نامساعد مسکن، تراکم بالای جمعیت، خدمات نازل شهری و... و حاشیه نشینان با خصوصیاتی چون سطح پایین سواد، بیکاری، مشاغل نامطمئن و... محیط مساعدی برای رشد و ظهور انواع آسیب های اجتماعی را مانند اعتیاد، دزدی، ولگردی، فروش و مصرف مواد مخدر، فروش و مصرف مشروبات الکلی، فحشا و ... فراهم می کنند که این امر می تواند تهدیدی جدی برای توسعه و سلامت پایدار شهری محسوب شود. این مطالعه به شیوه پیمایشی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و تجربه زیسته پژوهشگران در حاشیه های شهرهای همدان و کرمانشاه به منظور بررسی معضل حاشیه نشینی به عنوان تهدیدی جدی برای توسعه و سلامت پایدار شهری است. حجم نمونه شامل 523 نفر از حاشیه نشینان شهر همدان و 374 نفر از حاشیه نشینان جعفرآباد کرمانشاه است. یافته های تحقیق نشان می دهد که حدود 63 درصد از پاسخگویان یا اصلاً از وضعیت بهداشتی محله خود راضی نبوده اند و یا رضایت اندکی داشته اند، خانوارهای مناطق حاشیه نشین از نظر کمیت مسکن بطور متوسط دارای دو اتاق بوده اند. حدود 43 درصد از آنها وضعیت مالی و اقتصادی خود را از لحاظ شیوع فقر در محله بد و ضعیف ارزیابی نموده اند.

زمینه و هدف: در این مقاله تلاش شده است تا نتایج پیمایش محققان درباره مسائل زنان حاشیه نشین در محله جعفرآباد کرمانشاه و مناطق حاشیه همدان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. روش: محققان در این تحقیق از روش مطالعه پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته اند. حجم نمونه شامل 154 نفر از زنان حاشیه نشین کرمانشاه و 215 نفر از زنان در نواحی حاشیه همدان میباشد. یافته: نتایج این بررسی نشان میدهد که زنان دارای وضعیت تحصیلات پایینی هستند، اقتصادی خانوار و مسکن زیر استاندارد است و بُعد خانوار و باروری زنان بالا است. تعلق شهروندی متوسط تا کم می باشد. آسیب های اجتماعی به طورکلی و زنان به طور خاص در این مناطق زیاد بوده و نهایتاً اینکه رضایت از مدیریت شهری در بین زنان حاشیه نشین نیز اندک است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های استنباطی تحقیق نیز کسانی که سابقه سکونت بیشتری در محله داشته اند، معتقد بوده اند که میزان آسیب های اجتماعی در محله زیاد می باشد برعکس کسانی که سابقه سکونت کم تری در محله داشته اند میزان آسیب های اجتماعی در محله را پایین می داشته اند. همچنین کسانی که سابقه سکونت بیشتری در محله داشته اند در مقایسه با کسانی که سکونت کم تری داشته اند، دارای تعداد فرزندان بیشتری بوده اند. مسن ترها رضایت کمتری نسبت به جوان ترها از عملکرد نهادهای رسمی داشته اند اما مشارکت اجتماعی شان نسبت به جوان ترها بیشتر بوده است.

طی دهه های گذشته استان همدان رشد شهری گسترده ای را تجربه کرده است که منجر به پیدایش و افزایش حاشیه ها در اطراف این شهر شده است. در این مقاله با استفاده از پیمایش های میدانی محقق در نواحی حاشیه شهر همدان در تابستان سال 1384 و پاییز 1387، داده های طرح توانمندسازی حاشیه نشینان، یافته های گزارش ارزیابی اجتماعی در طرح توسعه محلی، و نیز یافته های مطالعه جرائم زنان و جوانان در شهر همدان در سال 1389 سیمای حاشیه نشینی در شهر همدان مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته و در نهایت برخی توصیه های سیاستی جهت اداره بهتر حاشیه ها بر مبنای یافته های فوق ارائه شده است.