رسول کرد نوقابی

" هدف از پژوهش حاضر، تعیین مهارتهای زندگی ضروری برای دانش آموزان ایرانی دوره تحصیلی متوسطه، طراحی الگوی مناسب برنامه درسی برای آن و تعیین اثر بخشی آن بود. برای تهیه فهرست اولیه مهارتهای زندگی، به تعاریف و نظریه های موجود در این زمینه مراجعه شد و یک فهرست دوازده گانه از مهارتهای زندگی ضروری برای دانش آموزان دوره متوسطه تهیه شد. مهارتهای این فهرست عبارت بودند از: خودآگاهی، مقابله با هیجانات، مقابله با استرس (فشار روانی)، همدلی، ارتباط موثر، روابط بین فردی، شهروند مسوول بودن، حل تعارض، تصمیم گیری، حل مساله، تفکر خلاق و تفکر انتقادی. از این فهرست، سه پرسشنامه نیازسنجی استخراج شد. یک پرسشنامه 50 پرسشی برای دانش آموزان، یک پرسشنامه 50 پرسشی برای والدین و یک پرسشنامه 12 پرسشی برای دبیران، کارشناسان و صاحب نظران تعلیم و تربیت. پرسشنامه ها در اختیار 600 دانش آموز دختر و پسر دوره متوسطه (از هر پایه تحصیلی 150 نفر)، 240 نفر از والدین دانش آموزان با مدرک تحصیلی حداقل دیپلم، 150 دبیر دوره متوسطه، 20 نفر کارشناس ستادی و 10 نفر صاحب نظر تعلیم و تربیت قرار گرفت. تحلیل نتایج نشان داد که مهارتهای خود آگاهی، ارتباط موثر، روابط بین فردی، مقابله با استرس، تصمیم گیری، حل مساله، تفکر انتقادی و تفکر خلاق از نظر مخاطبان مختلف از اولویتهای بالایی برخوردارند. همچنین، الگویی مناسب برای برنامه درسی مهارتهای زندگی دانش آموزان دوره متوسطه تدوین شد. این الگو شامل اهداف، رئوس محتوا، نوع محتوا، روشهای آموزش و روشهای ارزشیابی مهارتهای زندگی است. در مرحله آزمایشی پژوهش، برنامه درسی مهارت خود آگاهی که در اکثر اولویت بندیها، در رتبه اول قرار داشت در قالب یک طرح آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل با نمونه ای به حجم 120 نفر اجرا شد. تحلیل اطلاعات این بخش نشان داد که آموزش مهارت خودآگاهی به دانش آموزان، در تقویت این مهارت در آنان موثر است. "