محمود موسوی

آمریکا پس از فروپاشی اتحاد شوروی، همواره به دنبال تثبیت رهبری جهانی بوده است. کاخ سفید با ارائه طرح های متعدد از سال ۱۹۹۰، یعنی زمانیکه آمریکاییان احساس کردند می توانند به طور یک جانبه، مسائل مورد نظر خود را به نتیجه دلخواه برسانند و نیز از زمان مطرح شدن طرح نظم نوین جهانی بوش پدر که قسمتی از آن اصلاحات سیاسی در برخی از مناطق خاورمیانه را دربرمی گرفت، به دنبال اهداف درازمدت خود در خاورمیانه بوده اند. طرح «خاورمیانه بزرگ» هم که اخیرا از سوی مقامات آمریکایی مورد تاکید قرار گرفته، در واقع، ارائه همان برنامه ریزی این کشور برای ایجاد تغییرات بنیادین و فراگیر در درازمدت در منطقه خاورمیانه درچارچوب استانداردها و معیارهای آمریکایی است. در همسویی اروپا و آمریکا برای ایجاد اصلاحات در منطقه خاورمیانه شکی نیست، اما اروپا خواهان تحولات آرام است بدین طریق که کشورهای ترکیه وایران را به عنوان اولویت نخست خود قرار داده و کشورهای عربی و عراق را که تحت نفوذ آمریکا هستند، در مرحله بعد جای داده است، در صورتی که آمریکا در طرح خاورمیانه بزرگ در واقع خواهان در اختیار گرفتن کل منطقه خاورمیانه است. این طرح، سه کمبود اصلی را در کشورهای خاورمیانه مطرح کرده و مدعی است که باید این نارسایی ها را جبران کرد.این کمبود ها عبارتند از: انواع آزادی های اساسی، آموزش و حقوق زنان.آمریکا از این طرح سه هدف سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی را دنبال می کند که هر کدام زیرمجموعه مربوط به خود را دارند.لیکن به طور کلی می توان گفت که هدف آمریکا از این طرح مشروعیت بخشیدن به رژیم صهیونیستی و کنترل و تحت فشار قرار دادن کشورهای مستقل منطقه نظیر ایران  میباشد.

امروزه بخش قابل توجهی از منابع زیست محیطی از سوی گردشگران و به واسطه عدم آگاهی آنها از رفتارهای آسیب رسان به محیط، متاثر میشود؛ از این رو، نشانزدهای زیست محیطی مربوط به رفتار گردشکران باید بیش از پیش کنترل شود. هدف از این پژوهش تعیین فاکتورهای موثر بر پیشگیری از بروز رفتارهای نامناسب و تاثیرگذار بر منطقه میزبان مورد بازدید است، تا بدین واسطه با ارائه مدلهای طراحی رفتاری و مؤلفههای پایداری، گردشگری پایدار شکل گیرد. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، بخشی از دادهها از طریق پرسشگری و استفاده از پرسشنامه لیکرت پنج مقیاسه، جمع آوری شد. در این بررسی 81 پرسشنامه برخط که ار سوی طراحان صنعتی و معماران به عنوان نمونههای داوطلب تکمیل گردید به کمک نرم افزار SPSSWin21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داده که بین تغییرات رفتاری توریست و کاهش پسماند و حفظ محیط زیست ارتباط معناداری وجود دارد. این بررسی نشان داده که آموزش به توریست، کاهش خسارات زیست محیطی را به همراه دارد. آنالیز نتایج حاکی از این بوده که بهبود طراحی المانهای محیط مورد بازدید تاثیرات مثبتی بر تغییر رفتار گردشگران خواهد داشت. اهمیت تطابق شایسته، بین فعالیت گردشگران و فرهنگ بومی منطقه مورد بازدید، از دیگر نتایج حاصل شده از این بررسی محسوب میشود. هر چند که بین یکسان بودن امکانات در اختیار توریست با ساکنان محلی ارتباط معناداری وجود ندارد اما اعمال جریمههای برنامهریزی شده، به کاهش تخریبهای زیست محیطی ناشی از فعالیت گردشگران منجر میشود. باستناد یافتهها و با توجه به لزوم فراهم سازی بستری مناسب برای دستیابی به گردشگری پایدار، طراحی رفتار و کاربست اصول طراحی محیط، محصول و خدمات که از تخصصهای طراحان صنعتی و معماران محسوب میشود، ضرورت خواهد داشت.