فریبرز صدیقی ارفعی

  پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش هوش هیجانی با میانجی گری خودکارآمدی اجتماعی بر اضطراب اجتماعی و کمال گرایی دانش آموزان دختر انجام شد. این پژوهش به روش نیمه آزمایشی صورت گرفت. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی شهرستان کاشان در سال تحصیلی ۹9-۹8 با حدود تقریبی 6000 نفر بود. از میان 120 نفر از دانش آموزان یکی از مدارس دخترانه ابتدایی شهرستان کاشان که به شکل نمونه گیری دردسترس انتخاب شده بود؛ 20 نفر که بالاترین و 20 نفر که پایین ترین میزان خودکارآمدی اجتماعی را داشتند، انتخاب شد و در نهایت با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. آزمودنی های گروه آزمایش به مدت 8 جلسه (2 ساعته) تحت آموزش هوش هیجانی بر مبنای نظریه هوش هیجانی گلمن (1995) قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها نیز پرسشنامه های اضطراب اجتماعی (کانور، 2000)، کمال گرایی (هیل و همکاران، 2004) و خودکارآمدی اجتماعی (کنلی، 1989) بود. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که آموزش هوش هیجانی باعث کاهش اضطراب اجتماعی و کمال گرایی سازش نیافته و افزایش کمال گرایی سازش یافته در دانش آموزان می شود. همچنین نتایج نشان داد خودکارآمدی اجتماعی در تأثیر آموزش هوش هیجانی بر اضطراب اجتماعی و کمال گرایی سازش یافته نقش میانجی گری دارد (05/0P<). ولی در تأثیر آموزش هوش هیجانی بر کمال گرایی سازش نیافته نقش میانجی ندارد (05/0P>). نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد با در نظر گرفتن خودکارآمدی اجتماعی می توان از آموزش هوش هیجانی به عنوان مداخله مؤثر جهت بهبود اضطراب اجتماعی و کمال گرایی دانش آموزان ابتدایی استفاده کرد.

اعتیاد بیماری مزمنی است که با اختلال در عملکرد فردی، فیزیولوژیکی و اجتماعی، مشخص می شود. هوش معنوی توانایی تجربه ی حالت هایی است که به افراد امکان دستیابی به دانش و فهم بیش تر را می دهد و زمینه را برای رسیدن به کمال و ترقی در زندگی فراهم می سازد. این قابلیت در میزان گرایش افراد به رفتارهای پرخطر، از جمله اعتیاد، تأثیر دارد. پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه ی بین بُعدهای هوش معنوی و میزان گرایش به اعتیاد در دانشجویان دختر و پسر انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه، 100 دانشجو به روش نمونه گیری خوشه یی چند مرحله یی از بین دانشجویان دانشگاه کاشان انتخاب شدند. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. با استفاده از پرسش نامه های هوش معنوی و گرایش به اعتیاد، داده ها جمع آوری و با رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها: نتیجه ها نشان داد که بین بُعدهای ارتباط با سرچشمه ی هستی و درک آن؛ و زندگی معنوی، با میزان گرایش به اعتیاد، رابطه ی معناداری وجود دارد (01/0P<). این رابطه بین دانشجویان دختر و پسر متفاوت نبود. همچنین نتیجه ها نشان داد که بُعدهای ارتباط با سرچشمه ی هستی، درک آن و نیز زندگی معنوی می توانند میزان گرایش دانشجویان به اعتیاد را پیش بینی کنند. نتیجه گیری: نتیجه های پژوهش شواهدی را پیشنهاد می کند که بُعدهای هوش معنوی می تواند بخشی از میزان گرایش به اعتیاد را پیش بینی کند. بنابراین به منظور کاهش میزان گرایش افراد به اعتیاد، پیشنهاد می شود که با انجام برنامه های فرهنگی- آموزشی، سطح هوش معنوی افراد ارتقا داده شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش حمایت اجتماعی ادراک شده و خشم در پیش بینی گرایش به اعتیاد نوجوانان انجام گرفت. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش آموزان مشغول به تحصیل در مقطع متوسطه دوم شهرستان شهرضا بود. از این بین، 200 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه ی حمایت اجتماعی ادراک شده، پرسشنامه خشم کودکان، و مقیاس ظرفیت اعتیاد پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین خشم و گرایش به اعتیاد ارتباط مثبت و معنادار و بین حمایت اجتماعی ادراک شده و گرایش به اعتیاد ارتباط منفی و معناداری وجود داشت. نتایج رگرسیون نیز حاکی از این بود که حمایت اجتماعی ادراک شده و خشم به طور همزمان با هم توانستند 48 درصد از واریانس گرایش به اعتیاد نوجوانان را به طور معناداری پیش بینی کنند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، افزایش خشم و کاهش حمایت اجتماعی ادراک شده عوامل مهمی در گرایش به اعتیاد نوجوانان هستند.

این پژوهش با هدف شناسایی نقش ذهن آگاهی، کمال گرایی ناسازگار و عاطفه مثبت در پیش بینی هماهنگی خود با هدف انجام شد. روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه شامل 100 نفر از دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 1399-1400 بود که به صورت نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های ذهن آگاهی، کمال گرایی ناسازگار، عاطفه مثبت و هماهنگی خود با هدف استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون گام به گام تجزیه وتحلیل شدند. در رگرسیون گام به گام، در گام اول متغیر ذهن آگاهی، وارد و در گام دوم، متغیر کمال گرایی ناسازگار اضافه شد و درنهایت، این مدل رگرسیونی توانست 37درصد از واریانس هماهنگی خود با هدف را پیش بینی کند. متغیر عاطفه مثبت نیز به دلیل عدم قدرت پیش بینی کنندگی وارد معادله رگرسیونی نشد. این یافته ها شواهد جدیدی را بر اهمیت انتخاب اهداف خودهماهنگ در زندگی و شناسایی عوامل مؤثر بر این انتخاب ارائه می دهد.  

هدف : پژوهش حاضر با هدف پیش بینی بروز رفتارهای پرخطر بر اساس کنترل رفتاری و روان شناختی والدین و والدگری هلیکوپتری در بزرگ سالی نوظهور انجام شد. روش : روش این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان در حال تحصیل مقطع کارشناسی دانشگاه کاشان در سال تحصیلی 99-98 بودند که از این میان با روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 375 نفر انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه های نظارت والدینی، کنترل روان شناختی، والدگری هلیکوپتری و پرسشنامه رفتارهای پرخطر استفاده شد. تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده از اجرای پرسشنامه ها از طریق نرم افزار SPSS-20 در دو بخش توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) انجام گرفت. یافته ها : نتایج آزمون همبستگی نشان داد که میان کنترل رفتاری، کنترل روان شناختی، والدگری هلیکوپتری و رفتارهای پرخطر رابطه مثبت وجود دارد (05/0 p ≤). هم چنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از میان عوامل فوق، کنترل روان شناختی والدین 10 درصد و کنترل رفتاری نیز 10 درصد از رفتارهای پرخطر را در بزرگ سالان نوظهور پیش بینی می کند (05/0 p ≤). با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، لزوم آگاه ساختن والدین و ارائه ی آموزش های مناسب به آن ها جهت پرورش فرزندان سالم آشکار می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر کاهش میزان تعارضات همشیران در بین دانش آموزان پسر انجام گرفت. روش پژوهش آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول شهرستان کاشان تشکیل می دادند که از این میان تعداد 30 دانش آموز که حداقل دارای یک خواهر/ برادر بودند (با سن 4 سال به بالا و کسب نمره 70 به بالا در پرسشنامه رابطه با خواهر/ برادر) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. به منظور گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه رابطه با خواهر/ برادر (هودسون و همکاران، 1995) استفاده شد. سپس برنامه آموزش مهارت حل مساله برای افراد گروه آزمایش طی 8 جلسه 60 دقیقه ای اجرا گردید. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد و یافته های حاصل نشان داد که آموزش مهارت حل مسئله بر کاهش تعارضات بین همشیران اثربخش بوده است. پیگیری نتایج در یک دوره 2 ماهه نیز حاکی از ماندگاری اثر این آموزش بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرح واره درمانی بر اشتیاق تحصیلی و نشانه های بدریختی بدن دانش آموزان بود. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی، با پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری دو ماهه همراه با گروه گواه به شمار می رود. به این منظور تعداد 40 نفر از دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی مشغول به تحصیل در مدارس کاشان در سال تحصیلی 99-1398 به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه مساوی 20 نفره جایگزین شدند. سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت طرح واره درمانی قرار گرفت و گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد و در لیست انتظار باقی ماند. شرکت کنندگان، مقیاس اشتیاق تحصیلی و مقیاس اصلاح شده وسواس فکری عملی ییل براون برای بدریختی را در سه مرحله خط پایه، پس از آزمون و پیگیری دو ماهه تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس یک راهه تک متغیری با اندازه گیری مکرر و نرم افزار SPSS 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که نمرات گروه آزمایش نسبت به گروه گواه در متغیرهای اشتیاق تحصیلی و بدریختی بدن تغییر یافته و در مرحله پیگیری این تفاوت حفظ شده است. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که طرح واره درمانی به دلیل کارایی بالای آن، به خصوص هنگامی که به صورت گروهی برگزار می شود، ارزان بودن و پذیرش آن توسط دانش آموزان، راهبرد مؤثری برای افزایش اشتیاق تحصیلی و کمک به افراد دارای نشانه های بدریختی بدن می باشد.

بزهکاری یکی از مشکلات دوره نوجوانی است که می تواند سبب اختلال در نظم اجتماعی و مشکلات جدی در سطوح مختلف شود و عوامل متعددی در بروز آن دخالت دارند. هدف پژوهش حاضر پیش بینی بزهکاری چندبعدی بر اساس نمویافتگی عاطفی و سرکوب افکار و بررسی نقش تعدیل کنندگی جنسیت انجام شد. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان کاشان در سال تحصیلی 1400-99 بود که از این میان تعداد 90 نفر از دانش آموزان به روش نمونه گیری در دسترس مورد مطالعه قرار گرفتند.گردآوری داده ها با پرسشنامه های بزهکاری چندبعدی (سهامی و همکاران، 1396)، نمویافتگی عاطفی (سینگ و بهارگاوا، 1974) و سیاهه سرکوب خرس سفید (وگنر و زاناک اس، 1994) انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که هر دو متغیر نمویافتگی عاطفی (0/45=β) و سرکوب افکار (0/24=β) می توانند بزهکاری چندبعدی را در نوجوانان پیش بینی کنند. هم چنین بررسی نقش جنسیت در رابطه بین نمویافتگی عاطفی و سرکوب افکار با بزهکاری مورد تأیید قرار گرفت؛ بدین معنا که تأثیر این دو متغیر بر بزهکاری در دختران و پسران متفاوت است و در پسران سرکوب افکار 36% و نمویافتگی عاطفی 41% از بزهکاری و در دختران نیز نمویافتگی عاطفی 49% بزهکاری را پیش بینی می کند. لازم به ذکر است که متغیر سرکوب افکار در گروه دختران قادر به پیش بینی بزهکاری چندبعدی نبود. در نهایت می توان با بهره گیری از این نتایج و ارائه آموزش های مربوط به تقویت نمویافتگی عاطفی و راهبردهای سازگارانه مقابله با استرس و تنش، گام بلندی در جهت کاهش بزهکاری در نوجوانان برداشت.