سید علی بدری

سید علی بدری

مدرک تحصیلی: دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۸۴ مورد.
۶۱.

ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی گردشگری روستایی (مورد مطالعه: استان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 556 - 575

کلید واژه ها: اکوسیستم کارآفرینی گردشگری روستایی کارآفرینی گردشگری روستاهای استان تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۳۴۵
کارآفرینی در گردشگری روستایی یکی اهرم های توسعه روستایی است که به عنوان راه حلی برای برخی از مسائل روستاییان همواره موردتوجه بوده است. بر این اساس، هدف این پژوهش ارزیابی اکوسیستم کارآفرینی گردشگری در روستاهای استان تهران و شناخت مهم ترین عوامل مؤثر بر توسعه آن است. پژوهش از نوع پیمایشی است که با روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته و ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه و جامعه آماری «صاحبان کسب وکار روستایی»، «مدیران روستایی» و «خبرگان و متخصصان» تکمیل شده است. در ارتباط با توسعه اکوسیستم کارآفرینی در گردشگری روستایی، نتایج نشان داد هر سه گروه صاحبان کسب وکار، مدیران روستایی و خبرگان، بعد اقتصادی را مهم ترین بعد دانسته و نتایج مدل تحلیل عاملی در ارزیابی مهم ترین شاخص های مؤثر بر توسعه اکوسیستم کارآفرینی در گردشگری روستایی از طریق خلاصه سازی 24 شاخص مورد بررسی به 5 عامل، مهم ترین شاخص را در توسعه اکوسیستم کارآفرینی در گردشگری روستایی، شاخص «سرمایه گذاری» تعیین می کند. سایر شاخص های عامل اول شامل مشارکت، سرمایه گذار، دسترسی (بازار یا اقتصادی)، دولتی، آگاهی و آموزشی (سیاستی) می شود. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که مهم ترین لازمه تحقق توسعه کارآفرینی گردشگری در روستاهای موردمطالعه، نیاز به همکاری دو گروه سرمایه گذار (برای سرمایه گذاری و بازاریابی) و دولت (برای ارائه آموزش و افزایش آگاهی) در بستر روستاهای دارای قابلیت کارآفرینی گردشگری و مشارکت با ساکنان این روستاها است.
۶۲.

تحلیل مقایسه ای ادراکات ساکنان محلی به اثرات گردشگری در نواحی روستایی (مورد مطالعه: روستاهای حوضه آبریز رودخانه کُلان شهرستان ملایر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 478 - 495

کلید واژه ها: گردشگری روستایی تحلیل مقایسه ای اثرات گردشگری نظریه تبادل اجتماعی حوضه آبریز رودخانه کُلان ملایر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۱ تعداد دانلود : ۵۰۶
تاکنون بخش وسیعی از مطالعات گردشگری در نواحی روستایی بر شناخت اثرات مثبت و منفی آن در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، و محیط زیستی متمرکز شده است. اما با در نظر گرفتن ناهمسانی دیدگاه های مردم محلی از اثرات یاد شده، پژوهش های اندکی در زمینه مقایسه ادراکات ذینفعان، به ویژه ساکنان روستایی انجام شده است. این پژوهش به تحلیل مقایسه ای ادراکات ساکنان محلی از اثرات گردشگری در منطقه حوضه آبریز رودخانه کُلان شهرستان ملایر می پردازد. روش پژوهش ترکیبی است. در مرحله کیفی طی6 نشست بارش افکار گروهی، با مشارکت 60 نفر از داوطلبان محلی اثرات مثبت و منفی گردشگری شناسایی و مبنای طراحی پرسشنامه به عنوان ابزار سنجش در مرحله کمّی قرار گرفت. سرانجام 350 پرسشنامه از 10 درصد جمعیت بالای 15 سال گردآوری شد. داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل خوشه ای، تحلیل تشخیص، خی-دو، و تحلیل واریانس یک طرفه تجزیه وتحلیل شد. بر اساس تحلیل عاملی اکتشافی اثرات مثبت به سه دسته در ابعاد اقتصادی، محیطی، و اجتماعی، و اثرات منفی نیز به سه دسته در ابعاد محیط زیستی، اجتماعی و فرهنگی تقسیم شد. نتایج تحلیل خوشه ای ادراکات مردم محلی از اثرات مثبت و منفی گردشگری بیانگر سه دیدگاه متفاوت است. در اغلب موارد تفاوت معناداری میان ادراکات ساکنان محلی از اثرات مثبت و منفی گردشگری مشاهده شد. نتایج پژوهش منطبق بر اصول نظریه تبادل اجتماعی است، به طوری که ادراکات ساکنان محلی تابع میزان اثرپذیری آن ها از ابعاد مختلف اثرات مثبت و منفی گردشگری است.
۶۳.

رویکرد علم سنجی به مطالعات تاب آوری بلایا در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال هشتم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 33-53

کلید واژه ها: اندیشه تاب آوری تاب آوری بلایا مدیریت بلایا علم سنجی تحلیل هم واژگانی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۱۶۱
امروزه، مفهوم تاب آوری به یکی از اندیشه های محوری در مدیریت بلایا تبدیل شده است و به طور گسترده ای در حوزه های دانشگاهی و سیاست گذاران مورد توجه قرار گرفته است. مفهوم تاب آوری بلایا طی یک دهه گذشته وارد ادبیات علمی ایران شده است. رشته های مختلف در زمینه های شهری، روستایی و منطقه ای و همچنین در رابطه با مخاطرات مختلف آن را مفهوم پردازی و ارزیابی کرده اند. با وجود طیف گسترده ای از مقالات منتشرشده مرتبط با تاب آوری بلایا تاکنون ساختار کلی چشم انداز فکری آن ناشناخته باقی مانده است. هدف کلی این پژوهش، ارائه ارزیابی از تولیدات علمی و ساختار فکری تاب آوری بلایا در ایران می باشد. در این پژوهش مقالات منتشر شده در حوزه تاب آوری بلایا با استفاده از روش های علم سنجی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته های این پژوهش ماهیت چند بعدی و چند رشته ای مطالعات تاب آوری بلایا را نشان می دهد. همچنین نتایج بیانگر آن است که نویسندگان با تعداد مقالات منتشرشده بیشتر، لزوماً تأثیر قابل توجهی در تحقیقات تاب آوری بلایا ندارند بلکه نویسندگان با مقالات منتشر شده کمتر ممکن است تأثیرات بیشتری در تحقیقات تاب آوری داشته باشند که این به شبکه ارتباطات آنها در تولیدات علمی بستگی دارد. همچنین باتوجه به تحلیل زمانی کلیدواژه های مقالات، فرایند تکاملی آن نشان می دهد که بررسی تاب آوری بلایا از موضوعاتی مانند ارزیابی تاب آوری و مفاهیم کلی به سوی تاب آوری اجتماعی، سرمایه اجتماعی و مدیریت بلایا حرکت کرده است. بنابراین طی این یک دهه، موضوعات پژوهشی تاب آوری بلایا به تدریج تغییر کرده است. از شکاف های تحقیقاتی در زمینه تاب آوری بلایا در ایران می توان به موضوعات نادیده گرفتن بٌعد ذهنی تاب آوری، تمرکز بیش از اندازه بر روی روش های کمی گرایانه، فقدان شواهد کافی از میزان تاب آوری گروه های سنی به خصوص سالخوردگان و کودکان در برابر بلایا، نابرابری جنسیتی و همچنین مناطق کمتر توسعه یافته، اشاره کرد. نتایج این پژوهش می تواند به تقویت تحقیقات آینده در زمینه تاب آوری بلایا و جهت گیری آن کمک کند.
۶۴.

تبیین نشانگرهای منظر پایدار روستایی در ایران مبتنی بر آرای متخصصان و حرفه مندان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 50 - 65

کلید واژه ها: منظر پایدار ارزیابی متخصصین و حرفه مندان نشانگر ارزش گذاری منظر روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۴۳۰
روستاها در بستری طبیعی و با استفاده از مصالح و فناوری محلی طی ده ها و گاه صدها سال به تدریج برپا شده و تکامل یافته اند. با توجه به اینکه در حال حاضر، شاهد تخریب محیط های روستایی و عناصر باارزش آن هستیم، شناسایی و تبیین نشانگرهای منظر پایدار روستایی منطبق با موقعیت و شرایط ایران ضرورت دارد. پس از مطالعه اجزا و خصوصیات منظر روستایی و عوامل تأثیرگذار بر آن، معیارهای اولیه بیان کننده پایداری منظر به صورت ترکیبی از دو گروه معیار استخراج و تجمیع شدند. روش شناسی پژوهش به شیوه اکتشافی و تبیینی انجام و در آن نشانگرهای اصلی منظر پایدار طی روندی پیوسته و گزینشی اعتبارسنجی و ازطریق ارزیابی متخصصین- حرفه مندان تبیین شده اند. با توجه به محدود بودن تعداد متخصصین در زمینه منظر روستایی و برای افزایش اعتبار پژوهش، تلاش شده است جامعه آماری دربردارنده طیفی از تخصص های مرتبط با علوم منظر باشد و آرای آن ها در ارزیابی لحاظ شود. به منظور افزایش دقت، صحت و اعتبار، هر نشانگر با سه عامل: میزان ارتباط، میزان اهمیت و قابلیت اندازه گیری ارزش گذاری شده است. تحلیل ها یک بار به صورت تجمعی و یک بار به تفکیک هر نشانگر انجام و نشانگرهای با ارزش تر و مؤثرتر از دیدگاه متخصصین- حرفه مندان حوزه علوم به دست آمده است. نتایج این پژوهش عوامل اصلی شکل دهنده و تأثیرگذار در پایداری منظر پایدار روستایی را مشخص و تبیین می نماید، بنابراین تصمیم گیرندگان را قادر می سازد برنامه ریزی های آتی خود را هم راستا و مبتنی بر حفظ و ارتقای نشانگرهای اصلی منظر پایدار تبیین کنند.
۶۶.

تحلیل عوامل و فرایندهای مؤثر بر تدوین سیاست گذاری فضایی توسعه کالبدی مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال پنجم بهار ۱۳۹۹شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 25 - 43

کلید واژه ها: فرایند سیاست گذاری سیاست گذاری فضایی مناطق روستایی توسعه کالبدی تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۵۷
روستاهای ایران با مشکلات عدیده ای در ابعاد اکولوژیکی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی روبه رو هستند. مجموعه مشکلات فوق منجر به تبدیل روستاها به مکانی برای استقرار گروه های پردرآمد شهری،  اغتشاش کالبدی، تغییر کاربری اراضی و عدم توجه به فرآیند تدوین سیاست ها و برنامه ها در برابر فراورده و برآیند آنها می شود و در نتیجه، آینده توسعه کالبدی مناطق روستایی با چالشی جدی مواجه است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت موجود چارچوب تدوین سیاست گذاری فضایی توسعه پایدار کالبدی مناطق روستایی کشور انجام شده است. در این راستا، هم محتوای سیاست های توسعه روستایی و هم فرآیند تدوین این سیاست ها و نقش عوامل مؤثر در آن مورد بررسی قرار می گیرند. دستیابی به شناخت در این پژوهش با استفاده از دو روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار و نظریه داده بنیاد(گراندد تئوری) انجام شده است.نتایج نشان می دهد که چارچوب تدوین سیاست گذاری فضایی موجود توسعه پایدار کالبدی مناطق روستایی در ایران متشکل از عوامل سیاست گذاری، فرآیندهای سیاست گذاری و محتوای سیاست هاست. افزون بر این، عوامل مهمی نظیر نبود سیاست های کلی نظام در توسعه روستایی، تمرکزگرایی و جایگاه حاشیه ای جامعه روستایی در سطح ملی بر چارچوب تدوین سیاست گذاری فضایی نیز اثرگذار است. همچنین، فرآیندهای کنونی سیاست گذاری، چالش های متعددی دارند که دربرگیرنده سیاست های بخشی و متمرکز و نیز عدم انسجام و هماهنگی دستگاه ها در تدوین برنامه ها می باشند. تعدیل چالش های یادشده مستلزم اصلاح فرآیندها و نهادها به جای گسترش تشکیلات اداری، یکپارچگی سیاست های توسعه کشاورزی و روستایی و در نهایت ایجاد و تقویت خوشه ها، منظومه ها و شبکه های روستایی است. تحلیل محتوای کیفی اسناد نشان داد که عوامل برنامه ریزی، بودجه ریزی و تدوین استراتژی ملی توسعه پایدار بیشترین نقش واثربخشی را در تدوین سیاست گذاری فضایی توسعه روستایی داشته و بعد از آن، لزوم هماهنگی بخش ها و ارتباط سطوح مختلف ملی و محلی و نیز بعد اقتصادی، بعد زیربنایی – کالبدی قرار دارند.
۶۷.

تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماع محلی در برنامه ریزی توسعه گردشگری کشاورزی. مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۱ 13 - 26

کلید واژه ها: نگرش اجتماع محلی مشارکت برنامه ریزی گردشگری کشاورزی شهرستان تنکابن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۸۶
کشاورزی به عنوان اصلی ترین بخش فعالیت در مناطق روستایی کشور، با محدودیت های ساختاری متعددی روبرو است که در این خصوص، ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی با مشارکت ساکنین نواحی روستایی می تواند به بهبود وضعیت بخش کشاوزی کمک شایان توجهی کند. البته مشارکت روستاییان به عوامل مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی، محیطی و نهادی بستگی دارد که هدف از ارائه این پژوهش بررسی مهمترین عوامل مؤثر بر نگرش جامعه محلی به مشارکت در ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی می باشد و به منظور تحلیل یافته ها از آزمون های آماری توصیفی نظیر توزیع فراوانی، درصد و میانگین و همچنین بسته به مقیاس و حجم داده ها، از آزمون های تحلیلی مانند T تک نمونه ای و مدل تحلیل مسیر استفاده شده است. منطقه مورد مطالعه، نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن را شامل می شود که علاوه بر مزارع و باغات کشاورزی، از جاذبه های طبیعی بسیار زیبایی برخوردار هستند به گونه ای که سالانه پذیرای حجم زیادی از گردشگران از نقاط مختلف کشور می باشند. یافته های تحقیق بیانگر آن است که وضعیت متغیرهای اجتماعی، نهادی، اقتصادی و محیطی از دیدگاه ساکنین در راستای ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی در شرایط مطلوبی قرار دارد. همچنین میزان اثر کل بدست آمده از مدل تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیر مستقل اقتصادی با مقدار (0.446) بیشترین تأثیر را بر میزان مشارکت ساکنین در راستای ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی دارد. و مابقی متغیرها به ترتیب متغیر نهادی، متغیر اجتماعی و متغیر محیطی، بر متغیر وابسته مشارکت تأثیرگذارند. بنابراین عامل اقتصادی مهمترین عامل تأثیر گذار بر مشارکت پاسخگویان در ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی است. بر اساس نتایج، پیشنهاد می شود که بانک ها و نهادهای مالی دولتی در راستای توسعه گردشگری کشاورزی، مشارکت بیشتری داشته باشند.
۶۸.

ارزیابی اثربخشی اجرای طرح هادی روستایی در آفرینش سکونتگاه های روستایی سرزنده (مطالعه موردی: دهستان غنی بیگلو، شهرستان زنجان)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی (برنامه ریزی کالبدی-فضایی) سال اول پاییز ۱۳۹۲ شماره ۴ 50 - 59

کلید واژه ها: سرزندگی توسعه روستایی برنامه ریزی کالبدی طرح هادی شهرستان زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۵۵
در فرآیند تغییر الگوی زندگی جوامع روستایی متأثر از گسترش شهرنشینی در دهه های اخیر و تغییر در نوع و دامنه روابط متقابل شهر و روستا در ایران، دورنمای عظیمی از تحولات وسیع در نحوه زندگی، مناسبات اجتماعی و اقتصادی روستاییان همراه با احساس نیاز به تأمین مفهوم سرزندگی در جوامع روستایی البته با ماهیتی متفاوت در مقایسه با یک سکونتگاه شهری، در جریان است. از این رو تحقیق حاضر به بررسی اثربخشی طرح هادی روستایی در آفرینش سکونتگاه های روستایی سرزنده مطابق با خواسته ها و نیازهای واقعی ساکنان این جوامع پرداخته است. این پژوهش، از نوع کاربردی و روش آن توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق سه روستای دارای طرح هادی و سه روستای فاقد طرح هادی، واقع در دهستان غنی بیگلو در شهرستان زنجان را تشکیل می دهند. روش گرداوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی و روش تجزیه و تحلیل آن ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد، اجرای طرح هادی به بهبود و ایجاد پیشرفت کمّی و کیفی مؤلفه های سرزندگی به ویژه وضعیت کالبدی روستاهای مورد مطالعه انجامیده است.
۶۹.

Utilizing Post-Disaster Development Opportunities after Bam Earthquake and the Role of Stakeholders(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: The International Journal of Humanities, Volume ۱۵, Issue ۲ (۲۰۰۸) 33-52
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۲۵
Disasters provide physical, social, political and environmental development windows of opportunities that can be used not only to reconstruct the impacted areas, but also to improve the socio-economic and physical conditions of the impacted population in the long run. It is argued, however, that there is a limited time frame of approximately four years for such opportunities to be utilized efficiently. Bam earthquake in December 2003 that killed more than 27000 and devastated the historical part of the city opened several unique opportunities for mitigation, socio-economic and physical development. This paper examines the roles that various stakeholders played in the Bam reconstruction and their contribution to the success and failure of utilizing disaster development opportunities. The results show that stakeholders’ collaboration and participation, knowledge and experience, long-term and holistic visions, division of labour and use of resources have had significant influence on the success and failure of using post-disaster opportunities.
۷۰.

تحلیل نگرش ها و گرایش های گردشگران نسبت به گردشگری کشاورزی مبتنی بر جامعه محلی (منطقه مورد مطالعه: روستاهای شهرستان تنکابن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۰ 7 - 40

کلید واژه ها: گردشگری کشاورزی نگرش ها گردشگری مبتنی بر جامعه محلی نواحی روستایی شهرستان تنکابن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۴
روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر پیمایش میدانی است. جامعه آماری متشکل از گردشگران روستاهای منطقه مورد مطالعه است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 390 نفر به عنوان جامعه نمونه در نظر گرفته شده اند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از پرسشنامه، به وسیله نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که منطقه موورد مطالعه از جاذبه های مورد نیاز برای برنامه ریزی گردشگری کشاورزی برخوردار بوده و نتایج مستخرج از تحلیل مسیر با استفاده از روش رگرسیون خطی، نشان می دهد که از بین متغرهای مستقل، متغیر اصالت با میزان بتا (552/0) بیشترین تأثیر را در شرایط مستقیم بر متغیر وابسته نگرش گردشگران به گردشگری کشاورزی مبتنی بر اجتماع محلی داشته است. همچنین بررسی مسیر های غیر مستقیم بیانگر آن است که اصالت با بتای (552/0) بیشترین تاثیر و اقامت و اقامتگاه ها (511/0) در رتبه دوم قرار دارد.
۷۱.

تبیین الگوی طبیعت گردی و کاهش فقر در روستاهای منتخب شرق استان سمنان: مطالعه ای کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال هفتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۷) 205 - 225

کلید واژه ها: طبیعت گردی ناپایدار کاهش نسبی فقر تلاش بری مشارکت مفهوم فقر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۲۴۵
این مقاله بر فرایند طبیعت گردی و کاهش فقر در روستاهای منتخب شرق استان سمنان (قلعه بالا، ابر و رضاآباد) متمرکزشده است؛ بنابراین سعی شده است تا تجربه زیسته طبیعت گردی و کاهش فقر این روستاها از طریق نظریه زمینه ای (نسخه اشتراوس و کوربین) مطالعه شود. بدین منظور از بین ذی نفعان طبیعت گردی و کاهش فقر (فقرا، گردشگران، فقرای از فقر خارج شده، مدیران دولتی، مدیران محلی و ساکنان عادی روستاهای منتخب)، 30 نفر با استفاده از روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق، مشاهده های نیمه ساختاریافته و یادداشت های و تشکیل گروه های بحث جمع آوری گردیده است. برای تحلیل داده ها از کدگذاری سه مرحله ای (باز، محوری و انتخابی) در محیط نرم افزار MAXQDA10 استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان می دهد که فقرا در واکنش به نگرانی مشترک طبیعت گردی ناپایدار از راهکار اساسی تلاش برای مشارکت در فعالیت های مرتبط با طبیعت گردی استفاده نمودند. این راهکار یک فرایند چندبعدی شامل؛ تلاش برای مشارکت در مشاغل رسمی، تلاش برای مشارکت در فعالیت های غیررسمی، تلاش برای یادگیری و افزایش مهارت ها بود. حمایت ها و ظرفیت های طبیعت گردی منطقه تسهیل کننده و طبیعت گردی ناپایدار بازدارنده ای راهکارها بودند. درنهایت پیامدهای این فرایند کاهش نسبی فقر در سه مسیر مستقیم، غیرمستقیم و اثرات پویا بود.
۷۲.

تجربه زیسته فقرا برای مشارکت در فعالیت های مرتبط با طبیعت گردی در روستاهای منتخب شرق استان سمنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 22 - 39

کلید واژه ها: مشارکت فقرا گردشگری حامی فقرا فقرای روستایی روستاهای منتخب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۹
ابتکارات گردشگری حامی فقرا به دنبال پیوند مستقیم بین فعالیت های گردشگری و رویکردهای کاهش فقر باهدف شنیده شدن صدای فقرا و مشارکت آن ها در فرایند رشد و توسعه گردشگری است. بر این اساس، پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و مصاحبه های چهره به چهره درصدد کشف تجربه زیسته فقرای روستاهای منتخب شرق استان سمنان (قلعه بالا، ابر و رضاآباد) برای مشارکت در فعالیت های مرتبط با طبیعت گردی است. این سه روستا در سال های اخیر به روستاهای محبوب گردشگری در کشور تبدیل شده اند ولی با این وجود آمارها نشان می دهد که فقرای زیادی نیز در آنجا زندگی می کنند. نتایج نشان می دهد که اکثر مشارکت کنندگان در مواجهه با رشد گردشگری در روستاهای خود از سه راه «تلاش برای مشارکت در مشاغل رسمی»، «تلاش برای مشارکت در فعالیت های غیررسمی» و «تلاش برای یادگیری و افزایش مهارت ها» به دنبال نفوذ و مشارکت خود در فعالیت های مرتبط با طبیعت گردی بوده اند.
۷۳.

مطالعات گردشگری روستایی در ایران: ارایه ی تحلیلی اسنادی از مقالات انتشاریافته ی فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال دوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۶ 109 - 128

کلید واژه ها: گردشگری روستایی پیشینه ی مطالعاتی تحلیل اسنادی مقالات منتشرشده ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۴۲
گردشگری پدیده ای نو شناخته می شود که از نیمه ی سده ی بیستم به تدریج همگام با گسترش آن در فضاهای روستایی وارد ادبیات علمی مطالعات روستایی شده است. این روند نخست از کشورهای توسعه یافته ی اروپایی و آمریکای شمالی آغاز گردید و در دو دهه ی اخیر مورد توجه پژوهشگران و مسئولان توسعه ی روستایی کشورهای درحال توسعه و از جمله ایران واقع شده است. بررسی های به عمل آمده در این پژوهش نشان می دهد که پیشینه ی این موضوع در ایران به آغاز دهه ی 1380 باز می گردد و در چند سال گذشته رشد قابل ملاحظه ای در محافل علمی-دانشگاهی یافته است. این پژوهش با روش اسنادی به طور خاص، سوابق مطالعاتی گردشگری روستایی در حوزه نشریات علمی-پژوهشی کشور را تجزیه و تحلیل می کند و با طرح پرسش های کلیدی، چه چیزی یا چه موضوعی؟ چرا یا چه مساله ای؟ کِی یا چه زمانی؟ در کجا؟ چه کسانی و با چه تخصصی؟ در پی شناخت و تحلیل ویژگی های کلی حاکم بر مطالعات گردشگری روستایی است. یافته ها بیانگر 136 اثر علمی- پژوهشی چاپ شده در مجلات علمی-پژوهشی کشور تا پایان تیر ماه 1392 است و بیشترین پژوهش ها در استان های تهران و مازندران انجام شده است. مجموعه ی مطالعات انجام شده قابل تقسیم به پنج محور برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، آثار و پیامدهای گردشگری، ارزشگذاری اقتصادی گردشگری، تحلیل گسترش جغرافیایی و سنجش پایداری گردشگری است. 66.17 درصد از کل مطالعات انجام شده دارای روش شناسی کمّی است. مهم ترین اشکال مطالعه شده شامل گردشگری خانه های دوم و طبیعت گردی می شود.
۷۴.

نگرش جامعه محلی نسبت به مخاطرات ادراک شده توسعه گردشگری کشاورزی (مطالعه موردی: شهرستان تنکابن)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۸ 8 - 32

کلید واژه ها: نگرش ادراک ریسک توسعه گردشگری کشاورزی نواحی روستایی شهرستان تنکابن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۵۹
فعالیت های گردشگری کشاورزی به عنوان فعالیت مکمل کشاورزی یکی از راهکارهای توسعه و احیای کشاورزی مناطق مختلف کشور محسوب می شوند اما با توجه به وجود ریسک در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و روان شناختی که به عنوان تهدیدی بر فعالیت های کشاورزی و در پی آن گردشگری کشاورزی است، بررسی و درک آنها ضرورت می یابد. هدف از این پژوهش شناخت ریسک های اثرگذار بر فعالیت های کشاورزی و ارائه پیشنهاداتی در راستای تعدیل آن ها است. منطقه مورد مطالعه نواحی روستایی حوضه رودخانه شیرود شهرستان تنکابن است که ساکنان آن به فعالیت های کشاورزی اشتغال داشته و منطقه از ظرفیت های لازم برای ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی برخوردار است. روش تحقیق در این پژوهش، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی از نوع علی است. جامعه آماری تحقیق را کشاورزان 7 روستای منتخب در حوضه رودخانه شیرود از بخش مرکزی شهرستان تنکابن تشکیل می دهند. معیار انتخاب روستاها به روش تخمینی و بر اساس شناخت محقق بوده و نیز برای انتخاب جامعه نمونه تحقیق (کشاورزان) از روش کوکران استفاده شده است. ابزار میدانی تحقیق پرسشنامه محقق ساخت است که بر اساس مبانی نظری و تجارب موفق علمی منتشر شده، تهیه شده و اطلاعات با استفاده از مدل های آماری مرتبط با هدف و نوع داده ها، پردازش شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که با توجه به نگرش پاسخگویان به میزان اثرگذاری ریسک های ادراک شده بر تمایل به توسعه گردشگری کشاورزی، ریسک های اقتصادی، ریسک های تولید و بازار، ریسک های طبیعی، ریسک های اجتماعی- فرهنگی و ریسک های سیاسی- نهادی به ترتیب در درجه اول تا پنجم اثرگذاری قرار می گیرند.
۷۵.

موانع تحقق طبیعت گردی حامی فقرا (مورد مطالعه: روستاهای منتخب شرق استان سمنان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۶ 28 - 51

کلید واژه ها: روستاهای سمنان موانع طبیعت گردی حامی فقرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۶۶
گردشگری با توجه به ماهیت خود، چشم اندازی گسترده ای را برای متنوع سازی مشاغل ایجاد کرده است و فرصتی را برای مشارکت فقیرانی که اغلب در مشاغل فصلی و اقتصاد غیررسمی فعالیت می کنند، فراهم نموده است. به طورکلی هدف آن است که طبقه پایین جوامع روستایی به همان اندازه که در پرداخت هزینه های اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی رشد گردشگری شریک هستند، سهم خود را نیز در منافع حاصل از توسعه گردشگری دریافت نماید . بر این اساس، پژوهش حاضر با یک مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوا با روش نمونه گیری هدفمند موانع پیش روی تحقق طبیعت گردی حامی فقرا را در روستاهای منتخب شرق استان سمنان (قلعه بالا، رضاآباد و ابر) مورد واکاوی قرار داده است. گردآوری اطلاعات از طریق مصاحبه، با شش گروه ذی نفع کلیدی (فقرا، افراد خارج شده از فقر، مدیران محلی، سرمایه گذاران، ساکنان محلی) در تابستان و پاییز 1396 به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان می دهد ذی نفعان موانع فراروی تحقق طبیعت گردی حامی فقرا در روستاهای موردمطالعه را در پنج طبقه نابرابری آموزشی، روابط نابرابر قدرت، سبک زندگی، تقدیرگرایی و مشکلانت مدیریتی و تمرکزگرایی تصمیمات طبقه بندی نمودند.
۷۶.

تحلیل سطح حکمروایی محلی روستاهای شهرستان تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره سوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 1 - 19

کلید واژه ها: توسعه روستایی حکمروایی محلی شهرستان تنکابن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۶۲
حکمروایی هنر هدایت سازمان ها و جوامع است. آنچه تعیین کننده محلی بودن حکمروایی است، میزان مشارکت برای تحقق اهداف و خواسته های جامعه محلی است. مطالعه حاضر با هدف تحلیل سطح حکمروایی محلی و عوامل موثر بر آن در روستاهای شهرستان تنکابن با رویکرد تحقیق توصیفی-تحلیلی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه نهادهای متولی مدیریت روستایی (شامل 50 تن از دهیاران و یا اعضای شوراهای اسلامی و کارشناسان بخشداری) و 384 تن از سرپرستان خانوار ساکن در 36 روستا از روستاهای بالای 50 خانوار دهستانهای میرشمس الدین، گلیجان، تمشکل، کتری و بلده بوده است. به منظور تحلیل سطح حکمروایی محلی روستایی از آماره t تک نمونه ای و فن تاپسیس و به منظور تحلیل عوامل موثر بر حکمروایی روستایی از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شد. شاخص های حکمروایی محلی شامل مشارکت، قانونمندی، پاسخگویی، مسئولیت پذیری، عدالت محوری، توافق جمعی، شفافیت و کارایی و اثربخشی و عوامل موثر بر حکمروایی محلی شامل عوامل درونی (خصوصیات سازمانی، نیروی انسانی) و عوامل بیرونی (موقعیت مکانی-فضایی، ویژگی های اجتماعی و فرهنگی، ویژگی های اقتصادی) می باشد. نتایج نشان داد حکومت های محلی در زمینه شاخص های حکمروایی محلی با میانگین نمره 2.9 از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند. همچنین سطح حکمروایی محلی در 61.1 درصد روستاها در سطح متوسط قرار دارد. در عین حال نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان می دهد که عوامل درونی 76.6 درصد و عوامل بیرونی 96.4 درصد از تغیرات حکمروایی روستایی را تبیین می کنند. در زمینه عوامل درونی درجه دهیاری، درآمد دهیاری، سن و تجربه دهیار با ضریب استاندارد 768/0 ؛ 379/0 و 232/0 و در زمینه عوامل بیرونی مساحت روستا، جمعیت روستا، ثقل و تراکم جمعیتی با ضریب استاندارد 411/0 ؛ 361/0 و 223/0 مهمترین متغیرهای موثر بر حکمروایی روستایی به شمار می آیند.
۷۷.

مروری بر تغییر شکل منظر فرهنگی از دیدگاه اکولوژی، اقتصادی- اجتماعی؛ مطالعه منظرهای شهری- روستایی اتحادیه اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۳ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۴۷ ۵۰-۳۱

کلید واژه ها: منظر فرهنگی تغییر شکل روش شناسی شهری روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۶۲
مناظر فرهنگی رشته پیوسته ای از مناظر روستایی و مناظر شهری هستند که اغلب طی دوره زمانی طولانی توسعه یافته اند. درنظر گرفتن ارتباطات منظر از جنبه های اجتماعی- اقتصادی و محیط زیستی گامی به سمت توسعه پایدار است، لذا داشتن درک صحیح فرایند تغییرات درگذشته، محرک های آن و چگونگی مواجهه آن ها با یکدیگر ضروری است. این مقاله با استفاده از روش اسنادی، مروری است بر نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده و انتشار یافته در منابع علمی مختلف شامل نشریات، کتب و سایت های علمی که در قالب مقالات علمی، طرح های پژوهشی، نشست ها و سخنرانی های دانشمندان و متخصصان منظر از کشورهای مختلف قاره اروپا ارائه شده است و طی آن تغییر شکل مناظر فرهنگی شهری و روستایی با نگرشی یکپارچه از جنبه های مختلف بررسی شده است. پویایی و تحرکات منظر در اروپا موضوعی گسترده بوده و دامنه وسیعی از تحقیقات نوین و چالش های پیش روی مناظر فرهنگی کشورهای این قاره را در بر می گیرد. با توجه به جدید بودن تحقیقات مرتبط با تحولات منظر، مباحث گسترده و سؤالات اساسی پیرامون چالش های جاری مطرح است که به عنوان موضوعات قابل بحث برای تحقیقات آتی در نظر گرفته می شوند. نگاهی به این تحقیقات نشان می دهد که بیشترین تکرار عناوین مقالات تغییر منظر و در نتیجه کانون تحقیقات در این حوزه مشتمل بر مواردی از قبیل شناسایی نیروهای محرک تغییر شکل، فرایندهای تغییر شکل، روش های تجزیه و تحلیل فرایندها، مدیریت و برنامه ریزی منظر است. با توجه به اینکه عمده تمرکز تحقیقات بر جنبه های فنی کالبدی بوده و در تحقیقات کمتر به مطالعات مرتبط با اجتماع، اقتصاد و تأثیر رفتار انسان پرداخته شده است، نیاز به تحقیقات بیشتر درون رشته ای یا میان رشته ای و در جهت توسعه مناظر فرهنگی شهری و روستایی با نگرشی جامع به تمام ابعاد آن وجود دارد.
۷۸.

بررسی عوامل موثر بر کیفیت زندگی در نواحی روستایی؛ مطالعه موردی: دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۷ 67 - 82

کلید واژه ها: کیفیت زندگی نواحی روستایی عوامل موثر در کیفیت زندگی شهرستان ترکمن دهستان جعفربای جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷
یکی از حوزه های مهم در تحقیقات کیفیت زندگی، بررسی عوامل موثر بر آن است. این امر با توجه به ویژگی های خاص محیط های روستایی، تنوع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آنها و تاثیرپذیری کیفیت زندگی از آنها به ویژه در شاخص های ذهنی ضرورت بیشتری می یابد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، مطالعات پیمایشی و اسنادی و استفاده از پرسشنامه های میدانی به بررسی این موضوع در نواحی روستایی دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن بپردازد. در این راستا تعداد 10 شاخص تعلق به روستا، تعلق به منطقه، سطح سواد، شغل، درآمد و مساحت مسکن، ویژگی های قومی- فرهنگی، سطح برخورداری روستا، ، سن و تعداد افراد شاغل در خانوار به عنوان متغیر مستقل انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها نیز از میانگین، میانه و آزمون آماری رگرسیون چندمتغیره به شیوه ی گام به گام با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شده است. همچنین برای نشان دادن تاثیر عوامل مدل تحلیل مسیر به کار رفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از میان شاخص های انتخاب شده، تعداد چهار شاخص شامل ویژگی های قومی- فرهنگی، سطح برخورداری روستا، ، سن و تعداد افراد شاغل خانوار مجموعا حدود 42% عوامل موثر بر کیفیت زندگی ذهنی در ناحیه ی مورد مطالعه را تبیین می کنند. در عین حال مشخص شد که سایر شاخص های انتخاب شده تاثیر معنی داری بر آن ندارند.
۷۹.

تحلیل نقش حکمروایی در توسعه پایدار اقتصادی از دیدگاه مدیران محلی (دهیار و شورا) بخش کهک: استان قم

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۱ 198 - 218

کلید واژه ها: حکمروایی حکمروایی روستایی توسعه پایداراقتصادی مدیریت محلی بخش کهک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۷۸
نگاهی به سیر تحول رویکردهای اداره و مدیریت امور روستا نشان می دهد حکمروایی روستایی به عنوان رویکردی مؤثر و کارآمد در پاسخگویی، شفافیت، قانونمندی و مسئولیت پذیری امور محلی می تواند در نیل به توسعه پایدار نقش مهمی بازی نماید. براین اساس در مطالعه حاضر سعی شد نقش حکمروایی روستایی در توسعه پایدار اقتصای نواحی روستایی بخش کهک قم مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از شیوه اسنادی و پیمایشی با بهره گیری از ابزار پرسشنامه و مشاهده استفاده شد. جامعه آماری تحقیق متشکل از تعداد 17 تن از دهیاران و 34 تن از اعضای شورای اسلامی روستاهای واقع در محدوده مطالعه شده می باشد. روایی پرسشنامه براساس نظر اساتید و صاحبنظران مدیریت روستایی بررسی و مورد تایید قرار گرفت و پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ در سطح بسیار خوب (0.91) محاسبه و مورد تایید قرار گرفت. به منظور تحلیل متغیرهای مورد مطالعه از نرم افزار SPSS و روش های آماری استفاده شده است. یافته مبین آن است که امتیاز حکمروایی روستایی در روستاهای مورد مطالعه برابر 3.7 و بعد مسئولیت پذیری با امتیاز 4.08 دارای بهترین عملکرد می باشد. همچنین آزمون تحلیل واریانس نشان می دهد که حکمروایی بر توسعه اقتصادی اثر می گذارد به گونه ای که با بالا رفتن سطح حکمروایی، سطح توسعه اقتصادی هم ارتقا می یابد و در این تحقیق عامل مسئولیت پذیری در منطقه مورد مطالعه با ضریب 0.453 مهمترین عامل موثر بر توسعه اقتصادی محسوب می شود.
۸۰.

بررسی ارتباط میان ویژگی های قومی- فرهنگی و شاخص های ذهنی کیفیت زندگی در نواحی روستایی، مطالعه موردی: دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۳ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۴۶ ۵۸-۴۳

کلید واژه ها: کیفیت زندگی شاخص های ذهنی ویژگی های قومی - فرهنگی شهرستان ترکمن دهستان جعفربای جنوبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۷۹
بررسی کیفیت زندگی از ابعاد و دیدگاه های گوناگون، از اهداف مهم دست اندرکاران آن در حوزه های مختلف دانش و اجرا در سال های اخیر بوده است. این امر اهمیت توجه و ضرورت مطالعه در این حوزه را نشان می دهد. یکی از ابعاد مهم کیفیت زندگی، بعد شاخص های ذهنی کیفیت زندگی است که ارتباط تنگاتنگی با ویژگی های اجتماعی و فرهنگی جوامع دارد. کیفیت زندگی از این منظر به ویژه در نواحی روستایی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و با بهره گیری از شیوه پیمایشی به بررسی ارتباط میان ویژگی های قومی- فرهنگی و شاخص های ذهنی کیفیت زندگی در میان روستائیان ساکن در ناحیه روستایی دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن می پردازد. تجزیه و تحلیل یافته های حاصل از مطالعه میدانی و تکمیل پرسشنامه که با استفاده از آزمون های آماری شامل آزمون T تک نمونه ای، میانگین، همبستگی پیرسون، کای اسکوئر و میانگین به کمک نرم افزار SPSS نشان می دهد که به رغم پایین بودن نسبی وضعیت معیشت و برخورداری از امکانات، وجود فرهنگ سنتی قوم ترکمن با ویژگی های خاص اجتماعی، مذهبی و معیشتی و علقه و وابستگی به مکان آباء و اجدادی و نیز ویژگی های درون گرایی و انزواطلبی، این کمبودها را کمرنگ تر می کند. از این رو سطح کیفیت زندگی از نظر شاخص های ذهنی در این ناحیه بالا بوده و رابطه معناداری با ویژگی های قومی- فرهنگی مردم آن دارد. بنابراین می توان گفت به لحاظ پایبندی اجتماع محلی مورد مطالعه به ویژگی های قومی- فرهنگی، میزان رضایت مردم از سطح کیفیت زندگی در شاخص های ذهنی بالاتر است. واژگان کلیدی: :

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان