طراحی و ارزیابی الگوی سنجش دین داری با رهیافت بومی؛ با تأکید بر بعد معرفتی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اهتمام به پژوهش در حوزه مطالعات دین نه تنها روندی رو به کاهش را طی نکرده؛ بلکه شاهد رشد کمی و کیفی این تحقیقات به ویژه تحقیق پیرامون انواع، میزان و تغییرات دین داری در دهه های اخیر هستیم. در این میان یکی از اساسی ترین چالش ها در حوزه مطالعات دین داری، طراحی شاخص های متناسب با بسترهای فرهنگی، تاریخی و اجتماعی است. هرچند در ایران نیز در دو دهه اخیر کوشش های ثمربخشی در این زمینه صورت گرفته؛ اما همچنان شاخص های طراحی شده نتوانسته اند مقبولیت و کاربردی عمومی به دست آورند. از سوی دیگر دین و دین داری را می توان در سه بُعد معرفتی، گرایشی یا عاطفی و رفتاری دسته بندی و مطالعه کرد. در مطالعاتی که به ارائه شاخص پیرامون دین داری پرداخته اند، تلاش برای ارائه شاخص در همه ابعاد سه گانه، از دقت و توجه کافی به جزئیات در هر یک از این ابعاد کاسته است. بنابراین نیاز به پرداخت تفصیلی تر پیرامون هریک از این ابعاد در مباحث مربوط به دین داری احساس می شود. بدین جهت، هدف مقاله حاضر نیز ارائه شاخص هایی بومی با تأکید بر بُعد معرفتی دین داری است. در این پژوهش از طریق مطالعات نظری، 81 شاخص برای سنجش دین داری احصا شد و طی 20 مصاحبه، مورد ارزیابی و تطبیق قرار گرفت. سپس 23 شاخص مهم تر و پربسامدتر ذیل 6 محور تشخیص داده شد که می تواند به عنوان شاخصی برای سنجش دین داری معرفتی در جوامع آماری مختلف استفاده شود. این محورها عبارتند از: «نگرش به دین»، «انتظار از دین»، «مبانی معرفت شناختی»، «مبانی انسان شناختی»، «معنا و غایت زندگی»، «درک انسان از مبانی اخلاقی».Design and evaluation of religiosity measurement model with indigenous approach; with an emphasis on the epistemic dimension
Attention to research in the field of religious studies has not only a declining trend, but we can see the quantitative and qualitative growth of this researches, especially the research about the types, amount and changes of religiosity in recent decades. Among these, one of the most fundamental challenges in the field of religious studies is the design of indigenous indicators that are appropriate to the cultural, historical and social contexts. Although in Iran, in the last two decades, valuable efforts have been made in this field; But still, the designed indicators have not been able to gain general acceptance and usage. On the other hand, religion and consequently religiosity can be classified and studied in three cognitive - epistemic, emotional or behavioral dimensions. In the studies that have presented the scale about religiosity, the effort to present the scale in all three dimensions has reduced the accuracy and detailed discussion in each of these mentioned dimensions. Therefore, the need to pay more detail about each of these dimensions in the topics related to religiosity is felt. so, the aim of this article is to provide Indigenous indicators with an emphasis on the epistemic dimension of religiosity. In this research, first through theoretical studies, 81 indicators were calculated to measure religiosity and were evaluated during 20 exploratory interviews. Then, 23 components under 6 more frequent and more important axes were identified, which can be used as an indicator to measure epistemic religiosity in different statistical societies. These components are: "attitude towards religion", "expectation from religion", "epistemic foundations", "anthropological foundations", "meaning and purpose of life", "man's understanding of ethical foundations".
تبلیغات
