نائینی و مفهوم ملت؛ استراتژی پذیرش و تصاحب (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از ابعاد بااهمیت و البته مغفول در هماوردی اسلام و مدرنیته، مواجهه علمای اسلامی با مفاهیم مدرنی است که نقش تعیین کننده ای در بسط مدرنیته و کاربست مدرنیزاسیون در جوامع اسلامی داشته اند. مفهوم «ملت» ازاین دست مفاهیم است که تصویر جدیدی برای جهان و به ویژه کشورهای اسلامی منطقه خاورمیانه رقم زده است. روحانیان شیعه هریک به نحوی کوشیده اند، ضمن ارائه تفسیر دینی و شیعی از این مفهوم مدرن، مرز میان خود و این مفهوم را تعیین کنند. دراین خصوص، میرزای نائینی که از علمای طراز اول عصر مشروطه به شمار می رود، ذیل چارچوب الهیات انتخاب، در کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله یکی ازاین دست مواجهات نوآورانه مفهومی را مطرح ساخته که در مقاله پیش رو و با اتخاذ روش شناسی «جامعه شناسی تاریخی» و کاربست تکنیک «تحلیل مضمونی» به بررسی آن می پردازیم. درنهایت، این مطالعه نشان می دهد که نائینی ضمن کاربست استراتژی «پذیرش و تصاحب»، اولاً کلیت این مفهوم و نظم دولت-ملتی برخاسته از آن را پذیرفته و اساساً تئوری سیاسی خود را بر اساس آن استوار می کند، ثانیاً در مقابل برجسته شدن «وجه ایدئولوژیک» آن می ایستد و ثالثاً می کوشد تفسیری از این مفهوم ارائه کند که خللی به اسلامی و شیعی بودن دو پدیده نوظهور دولت و ملت وارد نشود.Naini and The Notion of Nation: The Strategy of Acceptance and Appropriation
An aspect that is both significant and often overlooked in the convergence of Islam and modernity is the interaction between Islamic scholars and modern concepts. This interaction has been instrumental in shaping the advancement of modernity and its implementation within Muslim societies. The concept of "nation" is among those that have bestowed upon the Muslim countries of the Middle East a distinct international perception. Regarding this, every Shi'i cleric has endeavored to delineate the demarcation between themselves and this notion by offering a religious and Shi'i perspective on this contemporary concept. Naini, a renowned scholar of the constitutional era, put forth one of these groundbreaking conceptual encounters within the framework of choice theology in the book. We will analyze this notion in the forthcoming article through the lens of "Historical Sociology" and employ the "thematic analysis" technique. In conclusion, this study demonstrates that Naini, in employing the "acceptance and appropriation" strategy, initially embraced the entire notion and the resulting nation-state order, upon which he constructed his theory. Additionally, it challenges the "ideological aspect" and endeavors to offer a fresh interpretation of this notion while preserving the Islamic and Shi'i perspectives on emergent modern phenomena and concepts, including the nation and state.
تبلیغات
