تجارت قیر در تپه فرخ آبادِ دهلران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
دشت دهلران یکی از دشت های حاصلخیز ایران است که از قدیم الایام مورد توجه جوامع انسانی بوده است. چشمه قیرِ عین قیر یکی از منابع طبیعی مهم این دشت است. قیر با توجه به قابلیت های مفید و فراوانی که دارد، در گذشته به طور گسترده ای در دشت دهلران استخراج و تولید می شده است. این پژوهش با هدف تبیین فرایند تولید و تجارت قیر در تپه فرخ آباد دهلران انجام شد. روش تحقیق نیز بر استفاده از نتایج مطالعات میدانی اخیر و منابع و اسناد حاصل از مطالعات پیشین مبتنی بود. نتایج پژوهش نشان می دهد که قیر در تپه فرخ آباد از اقلام مهمی بوده که از دوره فرخ تا سلسله های قدیم تولید می شده است. روند تولید قیر در فرخ آباد را می توان به دو مرحله تقسیم کرد: در مرحله اول که دوران فرخ تا اوروک میانه را در بر می گیرد، میزان تولید قیر در سطح پایینی بوده، مقدار کمی از آن، صادر و قسم مهمی از آن در محل مصرف می شده است. مرحله دوم، دوران اوروک جدید، جمدت نصر و سلسله های قدیم را شامل می شود. در این دوران تغییرات محسوسی در روند تولید و استفاده از قیر رخ داد؛ تولید قیر و صادرات آن به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد و مصرف محلی آن به شدت کاهش یافت. همزمان در دوره اوروک جدید، ساختمان های غیربومی بزرگی ساخته شد که ظاهراً فضای اداری – کارگاهی مرتبط با تولید و تجارت قیر داشتند؛ همچنین در این دوره، دامنه سکونت در فرخ آباد به حداکثر گسترش خود رسید. به نظر می رسد افزایش نیاز به قیر، زمینه ساز استقرار گروه های جدید در فرخ آباد برای تولید و صادرات آن به مراکز مورد نظر بوده است. احتمالاً در مرحله اخیر، متخصصانی غیربومی در فرخ آباد مستقر شده و تولید و صادرات قیر را مدیریت نموده اند.Bitumen trade in Tepe Farukhabad, Deh Luran
bitumen seep of Ain Gir is one of the important natural resources of this plain. Archeological findings show that bitumen has been extracted and produced on a large scale in the Deh Luran plain due to its many useful features. Bitumen in Tepe Farukhabad has been one of the important items that was produced from the Farukh to Early Dynastic Phases. The process of bitumen production in Farukhabad can be divided into two stages: the first includes Farukh to Middle Uruk Phases, where bitumen production is at a low level and a small amount of it was exported, and an important part of it was consumed had a local. The second phase of the Late Uruk, Jemdet Nasr, and Early Dynastic Phases. At this stage, noticeable changes occurred in the process of production and use of bitumen. The production of bitumen and its export increased noticeably and its local consumption decreased drastically. At the same time, in the Late Uruk period, large non-native buildings were erected, which were apparently the office spaces of workshops related to the production and trade of bitumen. Also, during this period, the scope of settlement in Farukhabad reached its maximum expansion. It seems that the increase in the need for bitumen led to the establishment of new groups in Farukhabad and more efforts to produce and export it to the desired centers. Probably, in the recent stage, we are faced with non-native specialists who have settled in Farukhabad and managed bitumen export.
تبلیغات
