بازتفسیر مراتب محصوریت در هزارتوی خانه های تاریخی کاشان (خانه عامری ها) برپایه معرفت شناختی ریزوماتیک ژیل دلوز (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
محصوریت مهم ترین اصل خلق فضا، کیفیت بارز هر مکان و ابزار خلق هویت های متفاوت است. در معماری ایران توده معلول فضا و عامل دربرگیرنده و شکل دهنده آن است که مفهوم محصوریت را در خود دارد. ریزوم اصطلاحی زیست شناسی است که در جایگاه استعاره، مفاهیمی چون هزارتویی، کثرت، ارتباط، تفاوت و موقعیت میانی را در خود دارد. به این ترتیب در مطالعه ادبیات تحقیق ابتدا عناصر ایجادگر محصوریت و نیز عناصر فضای متکثر و هزارتوی ریزومیک شناسایی شده و سپس به منظور دریافت کیفیات گونه گون مرتبه بندیِ فضای محصور در یک ساختار شبه ریزوماتیک، جنبه های ارتباط این دو دسته مقوله با یکدیگر استنباط شده است. هدف مقاله حاضر بررسی شیوه های دستیابی به تنوعی از عرصه های محصور در سازمان فضایی خانه های تاریخی کاشان و بازتفسیر مراتب محصوریت آن هاست و به دنبال پاسخگویی به این سؤالات است که کدام مؤلفه ها در مبانی معرفت شناسی ریزوماتیک را می توان در بازتفسیر مراتب محصوریت ساختار هزارتوی خانه های تاریخی کاشان مورداستفاده قرار داد؟ کدام رویکردهای کالبدی/فضایی و به چه شکل در مرتبه بندی محصوریت ساختار خانه های تاریخی کاشان نقش داشته است؟ روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و استدلال منطقی؛ روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و هم چنین برداشت میدانی و ابزار تجزیه وتحلیل داده ها نرم افزارهای دپت مپ و ای گراف بوده است. خانه عامری ها به عنوان بزرگ ترین خانه تاریخی کاشان با عرصه های متعدد درون گرا به عنوان نمونه مطالعه انتخاب شده و در راه بازتفسیر محصوریت با توجه به ساختار هزارتویی این خانه، مؤلفه های سازگار در مبانی معرفت شناختی ریزوماتیک به جهت قابلیت انطباق با این گونه ساختار به کار گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رویکردهای کالبدی/فضایی متعدد در تطابق با کالبد فضای ریزومی شامل قلمروزدایی و بازقلمروسازی، سیالیت، انعطاف پذیری، تفاوت و ناهمسانی، کثرت فضاها و مسیرها و قرار داشتن در میانه و بینابین در ایجاد محصوریت و نیز تنوع و تعدد درجات محصوریت مؤثر بوده اند.Re-Interpreting the levels of enclosure in the labyrinth of historical houses in Kashan (Ameri house) based on the rhizomatic epistemology of Gilles Deleuze
Extended Abstract Background and Objectives: Enclosure serves as a fundamental principle in shaping spatial identities, defining the unique character of a place. In Iranian architecture, mass is not just a physical element but also a concept that molds and encapsulates space, embodying the notion of enclosure. The term “rhizome” is a biological term, as a metaphor, contains concepts such as labyrinth, multiplicity, connection, difference and intermediate position. In this way, the elements that create confinement, as well as the elements of multiple space and rhizomic labyrinth, are identified in the literature review, and then, in order to obtain the different qualities of the classification of the enclosed space in a quasi-rhizomatic structure, the aspects of the relationship between these two categories have been deduced. The purpose of this article is to investigate the methods of achieving a variety of enclosed areas in the spatial organization of Kashan historical houses and to reinterpret the degrees of their enclosure. Key questions include how elements of rhizomatic epistemology can inform the reinterpretation of enclosure levels within Kashan’s historical houses and which physical and spatial approaches have contributed to classifying their enclosure structures.”? Methods: “The research employed a descriptive, analytical, and logical reasoning approach. Data collection involved both library research and fieldwork, with Depthmap and Agraph software utilized for data analysis. First, the definitions of spatial enclosure in the field of architecture and rhizome theory in the field of philosophy were studied. In this way, the factors of creating enclosure and characteristics of thinking and rhizomic space were extracted. Then, multiple rhizomic spatial indices were categorized in four sections and similar and overlapping indices were placed in one category. These four categories were analyzed through space analysis software (Depthmap-Agraph) in architectural configuration. As the largest historical house of Kashan with many introverted areas, Ameriha House was chosen as a case study and in the way of reinterpreting the enclosure according to the labyrinth structure of this house, compatible components in rhizomatic epistemological foundations have been used , aligning with its unique architectural style. Findings: In order to analyze and interpret the enclosure based on the aforementioned theory and considering the spatial nature of the rhizomial logic and also the existence of categories such as connection, connection, difference and continuity, the indicators of the space syntax theory were used to analyze the study sample of the historical houses of Kashan. In this order, it is argued that the indicators of space difference, space traffic and isovist, connection and number of space and interlinking in the theory of space syntax in connection with the indicators mentioned in the rhizome theory can be used in the reinterpretation of the degrees of enclosure of the labyrinth structure of the historical houses of Kashan. To be more precise, the sub-categories of space dissimilarity/heterogeneity/difference with the help of space difference index, the sub-categories of spatial diversity/unsimilar continuity with the help of spatial traffic index and isovist, the sub-category of abundance of areas/connections with the help of two syntactic indicators of connection and the number of spaces and the sub-category of the set of coherent links and Multicore can be analyzed and measured with the help of integration index. The simulation of the movement in the spatial arrangement of Ameri House shows that the character of fluidity, continuous changes and new orientations has been expressed by creating frequent thresholds and establishing intermediate and in-between areas. The crucial principle of rhizomatic space lies in its establishment amidst and between elements. The physical manifestation of these characteristics becomes evide
تبلیغات
