گونه شناسی اجزای کالبدی منطبق بر اقلیم سرد در معماری بومی (مطالعه موردی: خانه های اردبیل) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

طراحی براساس معیارهای کالبدی منطبق بر طبیعت یکی از راهکارهای اقلیمی در معماری گذشته بوده است. اصولی که امروزه با بی توجهی به آن علاوه بر افزایش مشکلات زیست محیطی بر سلامت کاربران فضا نیز تاثیر گذار است. بر این مبنا در پژوهش حاضر به شناسایی شاخص های کالبدی متاثر از اقلیم سرد و گونه بندی آن براساس معیارهای مرتبط پرداخته می شود تا بتوان با اولویت بندی شاخص ها به الگوی طراحی پایدار دست یافت و با تطابق با نیازهای امروز بکار گرفت. بدین منظور، برای حصول به نتایج دقیق تر تمام خانه های تاریخی شناسایی شده در اردبیل به تعداد 25 نمونه انتخاب می گردند. این پژوهش کاربردی با روش تلفیقی به صورت کمی- کیفی با تعیین معیارها و شناسایی آنها در نمونه های مطالعاتی صورت می گیرد. تا در ادامه شاخص هر معیار درجه بندی شده و میزان پراکندگی داده ها و بیشترین فراوانی معیارها شناسایی شوند و براساس مجموع امتیازات، هر گونه تفکیک و نهایتا اولویت شاخص های هر دسته مشخص شوند. نتایج براساس مجموع امتیازات و درصد فراوانی نشان می دهد که حداقل 70% از نمونه های مورد مطالعه دارای معیارهای کالبدی بسیار نزدیک به هم و غالبا منطبق با شرایط اقلیمی منطقه هستند. که به 5 گونه با شاخص های مشخص تفکیک می گردند و اولویت شاخص های طراحی آنها به حجم بیرونی (فشردگی فرم، نحوه استقرار و کشیدگی بنا، غلبه فضا بر توده)، فضاهای داخلی (استفاده از ظرفیت حرارتی بالا و سازماندهی مناسب فضاها) و نهایتا جزئیات فضایی (سطح بازشوی جنوبی متناسب با سطح تالار و نمای جنوبی) تعلق می گیرد.