ارزیابی توسعه یافتگی استان های کشور بر اساس شاخص های زیربنایی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از اصلی ترین عوامل مؤثر در توسعه مناطق، برخورداری از زیرساخت ها است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توسعه یافتگی استان های کشور بر اساس شاخص های زیربنایی انجام شد و بر اساس 20 شاخص، 31 استان رتبه بندی شدند. ابتدا شاخص ها گردآوری شدند، سپس با استخراج وزن به روش تحلیل مؤلفه های اصلی، تلفیق شاخص با روش تاپسیس انجام شد و شاخص ترکیبی توسعه زیربنایی استان ها محاسبه شد. به منظور بررسی نابرابری منطقه ای از ضرایب تغییرات و ویلیامسون استفاده شد. همچنین پهنه بندی استان ها انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS، Excel و Arc GIS انجام شد. براساس نتایج بیشترین نابرابری مربوط به زیرساخت های مرتبط با حمل و نقل کشور و کمترین نابرابری مربوط به شاخص های مرتبط با زیربنای روستاها بوده است. یافته های شاخص های ترکیبی نشان داد، استان های تهران، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان و همدان بهترین وضعیت در حالی که سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی و البرز به ترتیب پایین ترین رتبه را داشتند. براساس نتایج پهنه بندی استان های تهران، خراسان رضوی، اصفهان، گیلان و همدان در سطح اول توسعه، بیشتر استان های شمالی، مرکزی و جنوبی در سطح دوم، استان های جنوبی و جنوب شرقی در سطح سوم قرار گرفتند. همچنین براساس تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی استان ها به سه گروه برخوردار، نیمه برخوردار و غیر برخوردار تقسیم شدند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که الگوی پراکنش فضایی توسعه زیربنایی در بین استان های ایران متعادل نیست و لازم است در هرگونه تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در بخش زیربنایی، استان های غیربرخوردار و کم برخوردار مورد توجه بیشتر قرار گیرند.Development Assessment of Provinces of Iran Based on Infrastructural Indicators
One of the most significant factors affecting the regional development is having infrastructure. Therefore, the present study aimed at assessing the development of the country's provinces in terms of infrastructure indicators which based on 20 indicators, 31 provinces were ranked. First, indicators were collected. Then, extracting the weight by principal component analysis method, the indicator was combined using TOPSIS method and the composite indicator of infrastructure development of the provinces was calculated. In order to investigate the regional inequality, the coefficients of variation and Williamson were applied. Also, zoning the provinces was carried out. Data analysis was performed using SPSS, Excel and Arc GIS software. According to the results, the highest inequality was the infrastructure related to the country's transportation whereas the lowest inequality was related to indicators of the rural infrastructure. The findings of composite indicators revealed that the provinces of Tehran, Khorasan Razavi, Isfahan, Gilan and Hamedan have the best situation whereas Sistan and Baluchestan, Hormozgan, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad, South Khorasan and Alborz have the lowest rank, respectively. Based on the results of zoning, provinces including Tehran, Khorasan Razavi, Isfahan, Gilan and Hamedan placed in the first level of development, most of the northern, central and southern provinces were in the second level, southern and southeastern provinces were in the third level. Furthermore, according to the hierarchical cluster analysis, the provinces were divided into three groups: developed, semi-developed and underdeveloped. Therefore, it can be concluded that the pattern of spatial distribution of infrastructure development is not balanced among the provinces of Iran and in any decision to invest in the infrastructure sector; underdeveloped provinces should be more taken into consideration.
تبلیغات
