رابطه تاریخ نگاری با قدرت در گفتمان اسماعیلی؛ مطالعه موردی: دولت فاطمیان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تاریخ نگاری اسماعیلیان به دلیل ابتنا بر فلسفه نظری خاص خود در برخی جنبه های نگرشی مانند عامل محرک تاریخ، الگوی حرکت تاریخی و اندیشه پیشرفت در تاریخ با جریان مسلط تاریخ نگاری سنتی دارای تفاوت هایی بنیادین است. این مسئله با اثرگذاری مستقیم بر حجم نگارش تاریخ، موضوع، هدف، رویکرد و روشِ نگارش تاریخ از سوی مورخان اسماعیلی مذهب، آثار تاریخ نگارانه اسماعیلیانِ نخستین و به تبعِ آن فاطمیان را تحت تأثیر قرار داده است، به گونه ای که بسیاری از محققان این حوزه را بر این باور واداشته که اساساً اسماعیلیان فاقد سنت تاریخ نگاری خاص خود هستند. موضوعی که در این مقاله به دنبال بررسی آن هستیم، تحلیل رابطه تاریخ نگاری با قدرت سیاسی در دوره فاطمیان و برسی تأثیر آن در رویکرد و موضوع تاریخ نگاریِ مورخان فاطمی در ادوار مختلف حیات سیاسی این دولت است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تحولات سیاسی پیرامون جایگاه امام به عنوان نقطه محوری در اندیشه اسماعیلی تا چه اندازه سبب تحول در رویکرد و موضوع تاریخ نگاری در دوره فاطمیان شده است. شیوه پژوهش در این مقاله به روش تحلیل محتوای کیفی و استخراج داده ها مبتنی بر گزینش گزاره های معنادار از منابعِ کتابخانه ای است.The relationship between historiography and power in Ismaili discourse A case study of the Fatimid government
Ismaili historiography differs fundamentally differ from the prevailing current of traditional historiography in that it emphasises its own theoretical philosophy in some aspects such as the driving forces of history, patterns of historical movement, and the idea of progress in history. This problem has directly affected the scope of historiography, the subject, purpose, approach and method of historiography by the historians of the Ismaili religion, the works of the early Ismaili historians and consequently the Fatimids, in a way that has led many researchers in the field to believe that the Ismailis Basically do not have their own historiographical tradition. The topic we will explore in this article is the analysis of the relationship between historiography and political power in the Fatimid period and its impact on the approach and subject of historiography of Fatimid historians in different periods of the political life of this government. The results of this research show that the political developments surrounding the position of the Imam as a central point in Ismaili thought have caused changes in the approach and topic of historiography in the Fatimid period. The research method in this article is qualitative content analysis and data extraction based on the selection of meaningful statements from library sources.