آرمان شهر ایرانی- اسلامی از منظر نظامی گنجوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آرمانشهر درک ذهنی تولید شده توسط هر جامعه نسبت به موقعیت خود در تاریخ و فرهنگ محسوب می گردد و یکی از موضوعاتی است که در دوره های مختلف، گاه به شکل متن ادبی، گاه به معنای نظامی اجتماعی- سیاسی و گاه مکانی غیرممکن و دست نیافتنی و گاه ممکن مطرح شده است، اما ترسیم آن برحسب زمان و مکان جلوه ای گوناگون پذیرفته است. در ایران، از زمان باستان تا تمدن اسلامی، این اندیشه از سوی بسیاری متفکرین و اندیشمندان به صورت های متنوع مطرح شده است که تبیین تصویری روشن از آن، می تواند نقش بسزایی در تولید مدل آرمانشهر ایرانی- اسلامی و کاربست آن به عنوان سنجه ی میزان مطلوبیت شهرهای امروز داشته باشد. در این راستا، در پژوهش حاضر، آرمانشهر در تمدن ایرانی-اسلامی با اتکا بر آرا نظامی گنجوی، مورد واکاوی قرار گرفته است. هدف اصلی تدوین چارچوب مفهومی دیدگاه این شاعر و اندیشمند در ارتباط با مفهوم آرمانشهر با تاکید بر نقش آن در شهرسازی ایرانی-اسلامی بوده است. از این حیث، با بهره گیری از روش پژوهش تحلیل محتوی کیفی، به تبیین مفاهیم آرمانشهر نظامی در منظومه ی دو گانه اسکندر نامه شامل شرفنامه و اقبالنامه پرداخته شده است. سپس ارتباط میان مفاهیم در مدل مفهومی آرمانشهر ایرانی-اسلامی، با استفاده از تکنیک فراتحلیل بیان گردید. از نتایج کاربست این رهیافت در آثار دیده شده بر می آید که، آرمانشهر اسلامی- ایرانی، فارغ از ابعاد زمانی-مکانی با مرکزیت انسانِ اوتاد بر مفاهیم حکمت و عدالت استوار است که، به عنوان نمودی ایده آل برای شهرهای امروز بر پایه شرایط و زمینه آن ها است.Iraninan and Islamic's Utopian in Nezami Ganjavi's perspective
Utopia is a mental understanding generated by each society about its position in history and culture, and is one of the subjects that have been explained in different periods, in the form of literary texts, social-Political system, and impossible and possible place but the drawing of it in terms of time and place is a manifestation of various. In Iran, from ancient times to Islamic civilization, Iranian scholars have presented diverse and different views that provide a clear picture of it, can play a significant role in the production of the model of Islamic-Iranian utopianism and its application as a measure The desirability of today's cities. In this regard, in the present study, utopia in the Islamic-Iranian civilization is based on the views of Nezami Ganjavi, the poet and scholar of the sixth century AH. The main purpose of the compilation of the conceptual framework of this poet's and scholar's views on utopia was to emphasize its role in Iranian-Islamic urbanism. So, using the qualitative content analysis method, the concepts of Nezami’s utopianism have been discussed in the two-fold script of Eskandarnameh including Sharafname and Eghbalname. Then, the relationship between concepts in the conceptual model of the Iranian-Islamic utopian is expressed using the meta-analysis technique. The findings of the research indicate that Islamic-Iranian utopianism, regardless of the temporal dimension, focuses on the concepts of wisdom and justice as an ideal representation for today's cities, redefined with the priority of virtue versus other characteristics of the city.
تبلیغات
