بررسی تطبیقی ویژگی های حکومت اسلامی از منظر امام خمینی (ره) و سید قطب (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
حکومت اسلامی مفهومی مهم است که به مجرد هجرت پیامبر اسلام (ص) از مکه به مدینه، سازواره ها و ساختارهای آن به واسطه ایشان و مبتنی بر تعالیم الهی مندرج در پیام وحی تکوین یافت تا به واسطه قدرت سیاسی، روح اسلام در کالبد جامعه دمیده شود. لیک پس از رحلت ایشان، این مفهوم در معرض تأویل ها و تفاسیر مختلف قرار گرفت و منازعات گوناگونی حول مقام جانشینی و خلافتشان (از زمان خلفای راشدین تا بنی امیه و بنی عباس و درنهایت امپراتوری عثمانی) بین فرق گوناگون اسلامی، اعم از شیعه و سنی، شکل گرفت که عواقب برخی از این اختلافات و منازعات کماکان نیز دامن گیر جهان اسلام (خاصه پس از الغاء خلافت عثمانی و در منطقه حساس خاورمیانه) است. این مقاله در ابتدا به نحوی موجز و مختصر، به زمینه ها و بافت های اجتماعی و ایدئولوژیکی ظهور جنبش ها و جریان های اسلام گرای معاصر در منطقه خاورمیانه و جهان اسلام اشاره کرده و پس از آن، به بررسی تطبیقی ویژگی ها و شاخصه های مهم مفهوم حکومت اسلامی از منظر دو متفکر اثرگذار در جهان اسلام، یعنی امام خمینی (1902-1989) از جهان تشیع و سید قطب (1906-1966) از جهان تسنن، در حوزه های کلان «فرهنگی، عقیدتی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی» می پردازد و تشابهات فکری این دو اندیشمند مسلمان را در حوزه های مذکور می کاود و درنهایت نیز ابوابی را برای مطالعات تطبیقی و تقریبی هرچه بیشتر در این باب می گشایدA Comparative Study of Characteristics of Islamic State (Government) from the Perspective of Imam Khomeini and Sayyid Qutb.
Islamic state (government), an important concept in modern world and especially its political literature, has been established after the death of the Islam's prophet under the name of "Caliphate" or "Imamate" as an ideological, political, social and economic structure. Although The first Islamic state was built by the Islam's prophet in Medina, but after his death, the path that his successors chose, especially Shiites and Sunnis, had obvious differences, the differences that has been yet continuing and has created much crisis in the Middle East and around the world (especially after collapse of the Ottoman Empire). This article tries to analyses the social and ideological contexts of the emergence of contemporary Islamic movements in the Middle East and Islamic world for the first time and after that will have a comparative study of characteristics of Islamic state from the perspectives of Sayyid Qutb (1906-1966) and Imam Khomeini (1902-1989) in three major areas: "cultural-ideological", "political" and "socio-economics". this article tries to find intellectual similarities between the two thinkers and finally will offer other comparative/approximate studies in this or other related fields.