پیشنهادی برای طبقه بندی قالب های شعری ادب فارسی بر پایه نگرش پیشینیان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
قالب های شعری در ادبیات کلاسیک فارسی را می توان در سه رده طبقه بندی کرد: 1. قالب های رسمی که برخوردار از واژگان بشکوه و آرایه های مَدرَسی و اوزان عروضی است و اغلب برای درباریان سروده شده است؛ 2. قالب های نیمه رسمی که هرچند شاعران بزرگ در آنها طبع آزمایی کرده و شاهکارهایی را آفریده اند، امّا اقبال دربار به آنها در مقایسه با قالب های رسمی کمتر بوده است؛ 3. قالب های غیررسمی که واژگانی ساده و آرایه هایی زودفهم و اوزانی هجایی دارند و برای توده های مردم گفته شده و معمولاً سرایندگانشان ناشناخته مانده اند. قالب های رسمی اغلب با اقبال و پاداش دربار روبه رو می شد؛ این اقبال گاهی به قالب های نیمه رسمی هم می رسید، امّا بهره قالب های غیررسمی، به دلیل مقبول نبودن در دربار، ماندن در ادبیات عامّه و راه نیافتن به ادبیات نوشتاری و رسمی بوده است. با غور در متون گذشتگان می توان دریافت که نگرش پیشینیان، این طبقه بندی را همچون قانونی نانوشته پذیرفته و بدان پایبند مانده بود. جستار حاضر به شیوه تحلیلی-توصیفی، این پیشنهاد را مطرح می کند که اشعار کلاسیک ادبیات فارسی را می توان بر پایه نگرش جاافتاده پیشینیان که آن هم با توجّه به اقبال دربار شکل گرفته بود، در طبقات سه گانه رسمی، نیمه رسمی و غیررسمی طبقه بندی کرد.A Proposal for Classifying the Poetic Forms of Persian Literature Based on the Attitude of the Predecessors
Poetic forms in classical Persian literature can be classified into three categories. 1. The formal forms, which own a lofty language, exuberant images and illustrated prosody which composed mainly for the courtiers. 2. The semi-formal forms in which, although the great poets made attempts and created masterpieces, the court favored them less than expected. 3. The informal forms which own a plain language, quick-to-understand literary devices and syllabic weight whose composers are usually unknown and have been written for the masses. The formal poetic forms were often well-regarded and rewarded by the court. Such regards and rewards would reach the semi-formal poetic forms sometimes, but not extended to the informal poetic forms since these forms were a part of popular literature and they were not through the written literature. By delving into the works of the past, we see that the predecessors accepted and adhered to this classification as an unwritten law. The present study, in an analytical-descriptive way, suggests that the classical poetic forms of Persian literature can be classified into the three classes of formal, semi-formal and informal according to the established attitude of the predecessors which was itself formed based on the regard and reception of the court.
تبلیغات
