فراترکیب پژوهش اعتماد اجتماعی درایران:ارائه چارچوب والگویی جامع ویکپارچه (بررسی کلیه مقالات 20 ساله علمی پژوهشی طی سال های 1380 تا 1400)

چکیده

اعتماد اجتماعی از اجزای ضروری زندگی اجتماعی بوده و به منزله یکی از مفاهیم کانونی جامعه شناسی تلقی می شود. علایق جامعه شناسان در بررسی و تبیین اعتماد در طی دو دهه اخیر رشد سریع و فزاینده ای از خود نشان داده است. بدون انسجام اجتماعی و اعتماد، پایداری نظم اجتماعی امکان پذیر نیست. اعتماد اجتماعی تکیه گاه روابط اجتماعی و نیز اولین جزء اساسی نظریه های نوین سرمایه اجتماعی است. اعتماد اجتماعی را می توان به عنوان مجموعه ای از انتظارات، تعهدات اکتسابی و به لحاظ اجتماعی تایید شده در نظر گرفت که افراد نسبت به یکدیگر و نسبت به سازمان ها و نهادهای مربوط به زندگی اجتماعی خود دارند. اعتماد اجتماعی به مثابه پدیده اجتماعی تلقی شده و اصول پنج گانه جامعه شناختی تحلیل دورکیمی آن عبارتند از : «ماهیت و چیستی»، «الگوهای اجتماعی»، «همبسته ها»، «پیشایندها» و «پسایند های پدیده های اجتماعی». طی بیست سال گذشته، با توجه به اهمیت اعتماد اجتماعی درایران، تحقیقات متعددی در این خصوص انجام شده است. با توجه به فراوانی و تنوع تحقیقات انجام شده، نیازبه انجام تحقیقات ترکیبی مثل فرا ترکیب دراین حوزه احساس می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه چارچوب و الگویی جامع و یکپارچه در خصوص اعتماد اجتماعی در ایران خواهد بود. تحقیق از نوع فرا ترکیب خواهد بود. اطلاعات تحقیق با استفاده از چهار منبع اینترنتی پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (sid.ir)، پایگاه اطلاع رسانی نشریات علمی ایران(magiran.com)، پایگاه مجلات تخصصی نور (Noormags.ir)، پرتال جامع علوم انسانی (Ensani.ir) جمع آوری شده است. یافته های تحقیق حاضر حاکی از آن داشته که طی سالهای 1380 تا 1400تعداد 236 مقاله در موضوع اعتماد اجتماعی درایران ثبت شده است. نتایج استفاده از روش فراترکیب تحقیق را قادر به ارائه چارچوب و الگویی جامع و یکپارچه تبیین اعتماد اجتماعی در ایران نموده است. بر اساس مدل پیشنهادی اعتماد اجتماعی قابل تفکیک و تبیین در چهار بخش به ترتیب فراوانی عبارتند از پیشایندها (46 درصد)، پسایندها (38 درصد)، وضعیت (11 درصد) و کلیات (5 درصد) بوده است. بیشترین عوامل موثر بر اعتماد اجتماعی درایران اختصاص به دینداری (28 مقاله)، احساس امنیت اجتماعی (27مقاله)، طبقه اجتماعی (19 مقاله)، دگرخواهی (نوع دوستی) و رسانه های جمعی(هر کدام 11مقاله)، تحصیلات و رضایت از زندگی (هر کدام 9 مقاله) داشته اند. بیشترین اثرات اعتماد اجتماعی اختصاص به به دو متغیر مشارکت اجتماعی (20 مقاله) و احساس امنیت اجتماعی (13 مقاله) داشته است.